Autokracja w języku i kulturze litewskiej

Irena Smetoniene, Marius Smetona

Streszczenie w języku polskim


W niniejszym artykule przeanalizowano pojęcie autokracji w dyskursie litewskim, wykorzystując metodę opracowaną przez lubelską szkołę etnolingwistyczną. Zwrócono uwagę na to pojęcie, ponieważ studenci, których poproszono o podanie antonimów wyrazu demokracja, najczęściej wymieniali autokrację i autorytaryzm. W litewskich źródłach leksykograficznych, a także w Visuotine lietuviu enciklopedija pojawia się bardzo ogólna definicja autokracji, bez ocen i porównań z innymi formami rządów. Młodzież i autorzy tekstów medialnych mają skłonność do porównywania tej formy rządów z innymi (dyktaturą, tyranią), uwypuklając w ten sposób cechy pozytywne i negatywne każdej formy. Nawet z pośrednich porównań, zawartych zarówno w sondażach, jak i w tekstach medialnych, wynika wiele cech demokracji (jedność, ochrona praw i wolności człowieka, udział w zarządzaniu państwem, kontrola wybieranego rządu itp.) i autokracji (strach, ograniczenia, nieliczenie się ze społeczeństwem lub wspólnotą, rozbicie itp.). Choć ogólnie można powiedzieć, że demokracja jest dla Litwinów pozytywną formą rządów, to zarówno w sondażach, jak i w tekstach medialnych pojawia się tendencja do oceniania autokracji pozytywnie, a demokracji negatywnie, widoczna jest zatem nostalgia za rządami silnej ręki i niewiedza, co zrobić z wolnością, jaką daje demokracja. Analiza ankiet studentów wykazała, że autokracja jest formą rządzenia państwem, przeciwieństwem demokracji, dominacją jednej osoby w podejmowaniu decyzji o społeczeństwie lub sprawach wspólnoty, ale nie wartością.


Słowa kluczowe


demokracja; autokracja; forma rządów; przeciwieństwo demokracji; sondaż; dyskurs medialny

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Jankauskas Algimantas (ats. red.), 2007, Politikos mokslu enciklopedinis žodynas, Vilnius: VU leidykla.

Gribačiauskas Edvardas, 2004, Muzikos pedagogu autoritarizmos ir pedocentrizmo nuostatu specifika ugdymo kontekste, „Pedagogik” 72, s. 93–97.

Kundrotas Marius, 2010, Lietuva tautininku epochoje: tarp atoritarines diktaturos ir konsoliduotos demokratijos, „Istorija”, nr 79, s. 59–68.

Lopata Raimundas, 2003, Autoritarizmas Baltarusijoje: galimos gresmes Lietuvos saugumui, „Lietuvos metine strategine apžvalga”, t. 1, s. 201–213.

Merkys Gediminas, Gribačiauskas Edvardas, Ušeckiene Lidija, 2002, Pedagogu autoritarizmas kaip diagnostinis konstruktas: strukturos klausimai, „Socialiniai mokslai”, nr 1 (33), s. 27–41.

Pruskus Valdas, 2006, Naujojo humanizmo visuomenes organizacijos modelis: politine vaizduote ir atmintis, “Filosofija. Sociologija”, nr 1, s. 25–32.

Tamošaitis Mindaugas, 2016, Kazio Griniaus ir jo bendražygiu požiuris i Lietuvos valdymą po 1926 m. gruodžio 17 d. valstybes perversmo istoriniuose dokumentuose, „Parlamento studijos”, nr 21, s. 186–204.

VLE – Visuotine lietuviu enciklopedija, https://www.vle.lt/ (dostęp: 06.04.2023).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2024.36.171
Data publikacji: 2024-08-09 22:16:21
Data złożenia artykułu: 2024-01-08 20:31:37


Statystyki


Widoczność abstraktów - 220
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 58

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Irena Smetoniene

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.