Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Rola nazw w rekonstrukcji językowo-kulturowego obrazu grzybów
Streszczenie w języku polskim
Artykuł jest próbą ukazania roli nazw w rekonstrukcji językowokulturowego obrazu grzybów. Duża liczba nazw grzybów wskazuje na ich istotne znaczenie praktyczne dla mieszkańców wsi. Wiele z tych nazw jest polisemicznych i synonimicznych. Dla celów rekonstrukcji językowego obrazu świata (w tym artykule grzybów) bardzo istotne jest odkrywanie podstaw onomazjologicznych nazw. Wśród nazw grzybów występują nazwy tworzone m.in. od wyglądu (np. lejek, czerwieniak), właściwości (np. twardziok, słodzianka), w tym jadalności/niejadalności i trujących właściwości (np. grzyb godzący, truciciel, grzyb jadowity), a także czasu i miejsca rośnięcia (np. wrześniak, dębowiec).
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Badyda Ewa, 2013, Jak pachną grzyby? O językowych środkach określania jakości zapachu, [w:] Język - tradycja - tożsamość, red. Ewa Rogowska-Cybulska, Małgorzata MilewskaStawiany, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 142–150.
Bartmiński Jerzy, 2001, Operatory „typowy” i „prawdziwy” w strukturze semantycznej tekstu, „Prace Filologiczne”, t. XLVI, s. 41–47.
Bartmiński Jerzy, 2006, O pojęciu językowego obrazu świata, [w:] Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 11–21.
Bartmiński Jerzy, 2013, Rola etymologii w rekonstrukcji językowego obrazu świata, „LingVaria”, r. VIII, nr 2(16), s. 233–245.
Bartmiński Jerzy, 2015, Perspektywa semazjologiczna i onomazjologiczna w badaniach językowego obrazu świata, „Poradnik Językowy”, z. 1, s. 14–29.
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2009, Tekstologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2013, Czy grzyb jest rośliną, czyli co znajdzie się w polu „Rośliny” w II tomie Słownika stereotypów i symboli ludowych, [w:] Sapientia ars vivendi. Księga Jubileuszowa ofiarowana Profesor Annie Dąbrowskiej, red. Anna Burzyńska-Kamieniecka, Agnieszka Libura, Wrocław: Oficyna Wydawnicza „Atut” – Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe, s. 41–64.
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2015, Nie ma (prawdziwej) wolności bez odpowiedzialności. O kontrowersjach wokół pojęcia wolności, [w:] Odkrywanie słowa – historia i współczesność, red. Urszula Sokólska, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 13–38.
Bartnicka-Dąbkowska Barbara, 1964, Polskie ludowe nazwy grzybów, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN.
Chlebicki Andrzej, 2010, Zawiłości etymologiczne i znaczeniowe nazw „huba” i „hubka”, „Wiadomości Botaniczne”, nr 1/2 (54), s. 35–39.
Brzozowska Małgorzata, 2009, Etymologia a konotacja słowa. Studia semantyczne, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Dąbrowska Anna, 1998, Język polski, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Grzywnowicz Krzysztof, 2002, Grzyby i ludzie czyli od etnomykologii do mykotechnologii, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Jóźwikiewicz Przemysław, 2016, Oficjalne ukraińskie i polskie nazwy grzybów jadalnych. Klasyfikacja znaczeniowa, „Roczniki Humanistyczne”, t. 64, z. 7, s. 201–217. DOI: 10.18290/rh.2016.64.7-13.
Jóźwikiewicz Przemysław, 2017a, Słownictwo mykologiczne w języku ukraińskim i polskim – zarys problematyki, struktura terminów, „Studia Ukrainica Posnaniensia”, z. 5, s. 81–89. DOI: 10.14746/sup.2017.5.09.
Jóźwikiewicz Przemysław, 2017b, Z problematyki nazewnictwa grzybów wielkoowocnikowych w języku ukraińskim i polskim – przegląd źródeł, „Slavica Wratislaviensia” CLXV, s. 169–178. DOI: 10.19195/0137-1150.165.15.
Jóźwikiewicz Przemysław, 2018, Entoloma nifoide czy Veselka zvyčaïna? – łacina i greka jako źródło ukraińskich nazw grzybów wielkoowocnikowych, [w:] Teka Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych PAN Oddział Lublin, vol. XIII, s. 175–190.
Jóźwikiewicz Przemysław, 2019, O pewnych procesach słowotwórczych w obrębie ukraińskich oficjalnych nazw grzybów makroskopijnych, „Studia Ukrainica Posnaniensia”, z. 7, s. 119–128. DOI: 10.19195/0137-1150.165.15.
Jóźwikiewicz Przemysław, 2020, Zapożyczenia w ukraińskiej terminologii mykologicznej, „Slavica Wratislaviensia” CLXXI, s. 77–89. DOI: 10.19195/0137-1150.171.7.
Kopczyński Kazimierz, Ławrynowicz Maria, 2000, Polskie regionalne nazwy grzybów, [w:] Monitoring grzybów, red. Maria Lisiewska, Maria Ławrynowicz, Poznań-Łódź: Polskie Towarzystwo Botaniczne. Sekcja Mikologiczna, s. 133–142.
Kotowski Marcin Andrzej, 2019, Etnomykologiczna charakterystyka użytkowania grzybów na Mazowszu, [praca doktorska napisana na UR pod kierunkiem dr. hab. Łukasza Łuczaja, prof. UR], https://repozytorium.ur.edu.pl/bitstream/handle/item/5236/Praca20doktorska2020Marcin20Kotowski.pdf?sequence=1&isAllowed=y [data dostępu: 04.04.2020].
Kurek Halina, 2001, Przemiany językowe wsi (na przykładzie wybranych nazw roślin z okolic Dukli), [w:] Język a Kultura, t. 16: Świat roślin w języku i kulturze, red. Anna Dąbrowska, Irena Kamińska-Szmaj, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 117–122.
Kurek Halina, 2003, Przemiany leksyki gwarowej na Podkarpaciu, Kraków: Universitas.
Kurek Halina, 2004a, Językowo-kulturowy obraz wsi podkarpackiej wpisany w nazwy roślin, [w:] Studia linguistica Danutae Wesołowska oblata, red. Halina Kurek, Janina Labocha, Kraków: Universitas, s. 129–156.
Kurek Halina, 2004b, Językowy obraz świata wiejskiego obszaru językowo-kulturowego, [w:] W kręgu wiernej mowy, red. Maria Wojtak, Małgorzata Rzeszutko, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 147–162.
Kuźmiuk Jerzy, 1989, Nazwy grzybów w języku potocznym okolic Bielska Podlaskiego, „Białostocczyzna”, nr 4/4 (16), s. 34–36.
Kuźmiuk Jerzy, 1991, Regionalne nazwy grzybów jadalnych między Biebrzą a Narwią na Białostocczyźnie, „Białostocczyzna”, nr 6/2 (22), s. 30–32.
Kuźmiuk Jerzy, 1993, Etymologia nazw grzybów znanych na Białostocczyźnie, „Białostocczyzna”, nr 8/2 (30), s. 79–85.
Kuźmiuk Jerzy, 1995, Nazwy niektórych grzybów w gwarach między Bugiem a Narwią na Białostocczyźnie, [w:] Badania dialektów i onomastyki na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim, red. Michał Kondratiuk, Białystok: Uniwersytet Warszawski Filia w Białymstoku. Zakład Filologii Wschodniosłowiańskich, s. 133–141.
Marczyk Mirosław, 2003, Grzyby w kulturze ludowej, Wrocław: „Atla 2”.
Pawłowski Eugeniusz, 1974, Polskie nazwy roślin. Próba klasyfikacji semantycznej, [w:] Studia indoeuropejskie, red. Jerzy Kuryłowicz, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, s. 163–169.
Pelcowa Halina, 2001a, Interferencje leksykalne w gwarach Lubelszczyzny, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Pelcowa Halina, 2001b, Nazwy roślin w świadomości językowej ludności wiejskiej, [w:] Język a Kultura, t. 16: Świat roślin w języku i kulturze, red. Anna Dąbrowska, Irena Kamińska-Szmaj, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 99–116.
Pelcowa Halina, 2002, Językowy obraz roślin w gwarach Lubelszczyzny, [w:] Język polski. Współczesność. Historia, red. Władysława Książek-Bryłowa, Henryk Duda, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 127–144.
Prorok Katarzyna, 2019, Polisemia i synonimia w rekonstrukcji językowego obrazu ostu w polskiej tradycji ludowej, „LingVaria”, r. XIV, nr 2(28), s. 181–193. DOI: 10.12797/LV.14.2019.28.12.
Referowska-Chodak Ewa, 2015, Ludowe nazwy grzybów w Polsce, „Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie”, s. 218–238.
Rogowska Ewa, 2000, Synonimia i polisemia w kaszubskich nazwach przebiśniegu i śnieżycy wiosennej, „Gdańskie Studia Językoznawcze”, t. VII, s. 123–136.
Rogowska-Cybulska Ewa, 2005, Gwarowy obraz roślin w świetle aktywności nominacyjnej ich nazw (na przykładzie gwary wsi Wagi w powiecie łomżyńskim), Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Stec Wanda, 2016, Metafora w nazewnictwie roślinnym: polskie i rosyjskie nazwy roślin leczniczych motywowane nazwami ze świata zwierząt, „Acta Polono-Ruthenica”, t. XXI, s. 99-115.
Tokarski Ryszard, 1993, Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2. Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Wrocław: Wydawnictwo „Wiedza o Kulturze”, s. 335–362 [wyd. 2 jako Współczesny język polski, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2001].
Tokarski Ryszard, 2004, Językowy obraz świata w metaforach potocznych, [w:] Językowy obraz świata, red. Jerzy Bartmiński, wyd. 2 poprawione, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 65-81 [wyd. 1, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1999].
Waniakowa Jadwiga, 2012, Polskie gwarowe nazwy dziko rosnących roślin zielnych na tle słowiańskim. Zagadnienia ogólne, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Waniakowa Jadwiga, 2014, Gwarowe nazwy roślin dziko rosnących jako przykład słownictwa ginącego – próba analizy zjawiska, „Socjolingwistyka” 28, s. 215–224.
Waniakowa Jadwiga, 2016, Niedosłowność w nazwach roślin, [w:] Niedosłowność w języku, red. Marcin Odelski, Aleksandra Knapik, Piotr Chruszczewski, Władysław Chłopicki, Kraków: Tertium, s. 413–425.
Waniakowa Jadwiga, 2018, Współczesne badania etymologiczne – nowe możliwości i perspektywy, „Rocznik Slawistyczny”, t. LXVII, s. 129–142. DOI: 10.24425/rslaw.2018.124596.
Waniakowa Jadwiga, 2020, Polskie słownictwo gwarowe w kontekście etymologicznym (na przykładzie nazw roślin), „Gwary Dziś”, t. 12, s. 247–255. DOI: 10.14746/gd.2020.12.18.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2021.33.151
Data publikacji: 2021-10-12 17:01:58
Data złożenia artykułu: 2021-01-21 15:21:13
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Agata Bielak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.