Czy można służyć dwóm paniom? Mikołaj Krogulecki na dworze Marii Kazimiery d’Arquien Sobieskiej i Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej

Jarosław Pietrzak

Streszczenie w języku polskim


Tematem pracy jest postać stolnika żydaczowskiego i administratora generalnego dóbr królowej Marii Kazimiery d’Arquien Sobieskiej, Mikołaja Kroguleckiego. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o zakres działalności oraz o wartości, jakimi kierował się w swojej pracy M. Krogulecki w bezpośredniej służbie królowej w latach 1677–1698, a także po jej wyjeździe do Rzymu w 1698 r., będąc podporządkowanym rozkazom wojewodziny bełskiej Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej. W pracy zostały kolejno zaprezentowane zagadnienia dotyczące pochodzenia i początków służby Kroguleckiego na dworze Sobieskich, obowiązków związanych z administracją majątkami królewskimi i rezydencjami, kwestiami handlowymi i występowaniem w roli informatora politycznego. Poruszono przy tej okazji relacje Kroguleckiego z innymi dworzanami Sobieskich. Po 1698 r., kiedy królowa udała się do Wiecznego Miasta i powierzyła Sieniawskiej zarząd nad swoimi dobrami, obowiązki Kroguleckiego uległy rozszerzeniu. Ponadto został on podporządkowany wojewodzinie bełskiej m.in. w sprawie oddawania dochodów z dóbr królowej i przesyłania ich do Rzymu. Bardzo szybko okazało się jednak, że Krogulecki został zobligowany także do świadczenia usług na rzecz Sieniawskiej, jej dworu, dworzan i spraw związanych z jej prywatnymi włościami. Postawiono wobec tego zapytanie o lojalność Kroguleckiego, którą okazywał obu protektorkom. Przy tej okazji omówiona została szerzej sprawa sprzedaży dóbr jarosławskich i tarnopolskich przez Marię Kazimierę Sieniawskiej w latach 1705–1707. Maria Kazimiera d’Arquien Sobieska oraz Elżbieta z Lubomirskich Sieniawska formułowały na temat pracy Kroguleckiego własne oceny. Uznano, że zależność stolnika żydaczowskiego od obu dam nosiła znamiona stosunku klientalnego, dzięki któremu Krogulecki mógł awansować i zdobyć nadania ziemskie.


Słowa kluczowe


Sobiescy; latyfundium; sługa; dworzanin; protekcja; klientelizm

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie:

Archiwum Potockich z Radzynia, sygn. 282.

Archiwum Publiczne Potockich, sygn. 164.

Archiwum Warszawskie Radziwiłłów dz. III, sygn. 33; dz. V, sygn. 1382/II, 3129, 3356, 5189, 7626, 7779, 7781, 8175/I–II, 14275/I–III, 14277.

Zbiory Aleksandra Czołowskiego, sygn. 423.

Zbiory Muzeum Narodowe w Warszawie, sygn. 30, 446.

Biblioteka Czartoryskich w Krakowie:

sygn. 221, 5801, 5863, 5885, 5943, 9502, 9771, 9804, 9805.

Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego:

sygn. 76.

Natsyyanal’ny Histarychny Arkhiw Belarusi, Minsk [Нацыянальны Гiстарычны Aрхiў Бeларусi, Miнск]:

fond 694, vopis 1, sprava 7, 57; vopis 7, sprava 882.

fond 695, vopis 1, sprava 228, 277, 286.

Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu:

sygn. 5972/II.

Awizy z obozu królewskiego pod Regowem (27 września – 1 października 1672 r.), wyd. L.A. Wierzbicki, „Studia z Dziejów Wojskowości” 2012, 1.

Elektorów poczet którzy niegdyś głosowali na elektów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 1674, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych królów polskich, wielkich książąt litewskich, it.d., wyd. K. Jabłoński, Lwów 1845.

F.D.S., Dwór Jana III. w 1688 i 1689 roku, wyd. L. Siemieński, „Czas. Dodatek miesięczny” 1859, 4, 13.

Likwidacyja Księcia JMści pana podkanclerzego i hetmana polnego WKsL o ekspensa pode Lwowem kampaniej przeszłej w roku 1676, w: K. Bobiatyński, Rachunki wojskowe hetmana polnego litewskiego Michała Kazimierza Radziwiłła, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2019, 48, 1.

[z Lubomirskich Elżbieta] Korespondencja Elżbiety z Lubomirskich, kasztelanowej krakowskiej, t. 1, Z serca kochająca żona i uniżona sługa. Listy Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej do męża Adama Mikołaja Sieniawskiego z lat 1688–1726, wyd. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa–Bellerive-sur-Allier 2016.

Niesiecki K., Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. 5, Lipsk 1840, t. 9, Lipsk 1842.

Sarnecki K., Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego, t. 1, Diariusz 1691–1695, wyd. J. Woliński, Wrocław 2005.

Sobieski J., Listy do Marysieńki, wyd. L. Kukulski, Warszawa 1966.

Augustyniak U., Dwór i klientela Krzysztofa II Radziwiłła (1585–1640), Warszawa 2001.

Augustyniak U., W służbie hetmana i Rzeczypospolitej. Klientela wojskowa Krzysztofa Radziwiłła (1585–1640), Warszawa 2004.

Augustyniak U., O przyjaźni. Przyczynek do badania stosunków klientalnych, w: Necessitas et ars. Studia staropolskie dedykowane profesorowi Jerzemu Pelcowi, red. B. Otwinowska et al., t. 2, Warszawa 1993.

Augustyniak U., Specyfika patronatu magnackiego w Wielkim Księstwie Litewskim w XVII wieku. Problemy badawcze, „Kwartalnik Historyczny” 2002, 110, 1.

Augustyniak U., „Stary sługa” jako przedmiot badań nad klientelizmem magnackim na Litwie w XVII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2010, 58, 1.

Augustyniak U., Znaczenie pokrewieństwa w układach nieformalnych w Rzeczypospolitej w 1 poł. XVII w. na przykładzie klienteli Radziwiłłów, w: Kultura staropolska – kultura europejska. Prace ofiarowane Januszowi Tazbirowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. S. Bylina et al., Warszawa 1997.

Bąkowski-Kois D., Zarządcy dóbr Elżbiety Sieniawskiej – studium z historii mentalności 1704–1726, Kraków 2005.

Boniecki A., Herbarz polski, t. 12, Warszawa 1908.

Byliński J., Srzedzińscy herbu Leliwa w służbie Jana i Tomasza Zamoyskiego, w: Studia historyczno-prawne. Prace dedykowane Profesorowi Janowi Seredyce w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestopięciolecie pracy naukowej, red. J. Dorobisz, W. Kaczorowski, Opole 2004.

Cieśla M., „Najniższy podnóżek i wierny poddany” – czyli o przedstawicielach żydowskich elit ekonomicznych na dworach magnackich (przypadek braci Ickowiczów), w: Społeczeństwo staropolskie, t. 5, Społeczeństwo a elity, red. I.M. Dacka-Górzyńska, A. Karpiński, Warszawa 2018.

Chynczewska-Hennel T., Idea unii hadziackiej – pięćdziesiąt lat później, „Kwartalnik Historyczny” 2002, 109, 3.

Gajdka K., Literatura, propaganda, służba. Ludzie pióra w otoczeniu Radziwiłłów birżańskich w pierwszej połowie XVII wieku, Warszawa 2009.

Gajdka K., Stanisławowie Kurosz i Buczyński jako czołowi informatorzy księcia Krzysztofa II Radziwiłła. w: Komunikacja i komunikowanie w dawnej Polsce, red. K. Stępnik, M. Rajewski, Lublin 2008.

Gałązka W., Służba pałacowa w Chlewiskach do połowy XIX wieku, „Wieś Radomska” 2007, 7.

Gawron P., Postawa Jakuba Karola Madaleńskiego wobec litewskich magnatów. Kilka uwag na temat relacji patron-klient w Wielkim Księstwie Litewskim w I połowie XVII wieku, w: Mahnatski dvor i satsyyal’naye ŭzayemadzyeyannye (XV–XVIII stst.): zbornik navukovykh prats, red. V.M. Papko, A.M. Yanushkyevich, Minsk–Myedysont 2013 [Gawron P., Postawa Jakuba Karola Madaleńskiego wobec litewskich magnatów. Kilka uwag na temat relacji patron-klient w Wielkim Księstwie Litewskim w I połowie XVII wieku, w: Магнацкі двор і сацыяльнае ўзаемадзеянне (XV–XVIII стст.): зборнік навуковых прац, red. В.М. Папко, А.М. Янушкевіч, Мінск–Медысонт 2013].

Gmiterek H., Aktywność gospodarcza Stanisława Antoniego Szczuki w Lubelskiem na przełomie XVII–XVIII wieku, w: Między Lwowem a Wrocławiem. Księga jubileuszowa Profesora Krystyna Matwijowskiego, red. B. Rok, J. Maroń, Toruń 2006.

Hundert Z., Między buławą a tronem. Wojsko koronne w walce stronnictwa malkontentów z ugrupowaniem dworskim w latach 1669–1672, wyd. 2, Oświęcim 2019.

Hundert Z., Sowa J.J., Od towarzysza do wojewody podolskiego. Przebieg służby wojskowej Nikodema Żaboklickiego w latach 1656–1706, „Res Historica” 2016, 42.

Jankowski R., Studium postaci na podstawie warunków zatrudnienia profesora matematyki de Toux u Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńko”, „Archiwa – Kancelaria – Zbiory” 2010, 3, 5.

Januszek-Sieradzka A., Królowa Barbara Radziwiłłówna w dworskim mikroświecie, Lublin 2017.

Kaniewska I., Mikołaj Trzebuchowski zaufany doradca Zygmunta Augusta (droga kariery), w: Faworyci i opozycjoniści. Król i elity polityczne Rzeczypospolitej XV–XVIII wieku, red. M. Markiewicz, R. Skowron, Kraków 2006.

Komaszyński M., Filip Dupont – dworzanin doskonały, w: Studia z dziejów epoki Jana III Sobieskiego, red. K. Matwijowski, Wrocław 1984.

Komaszyński M., Jan III Sobieski a Bałtyk, Gdańsk 1983.

Kopczyński M., Rodzinne gniazdo? Mieszkańcy szlacheckich dworów w XVII i XVIII wieku, w: Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. 1, Od średniowiecza do wieku XVIII, red. M.E. Dąbrowska, A. Klonder, Warszawa 2002.

Kossarzecki K., Podziały dóbr Sobieskich w latach 1698–1699, „Studia Wilanowskie” 2004, 15.

Kowecka E., Dwór „Najrządniejszego w Polszcze magnata”, Warszawa 1991.

Kozdrach M., Skład i organizacja janowickiego dworu ostatnich Lubomirskich. Próba rekonstrukcji na podstawie metryk parafialnych, „Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego” 2013 (2014), 5.

Kucharski A., Informacje i usługi: Jakub Kazimierz Rubinkowski jako korespondent i klient Elżbiety Sieniawskiej oraz Anny Katarzyny Radziwiłłowej, w: W kręgu patronatu kobiecego. Studia historyczne, red. B. Popiołek et al., Kraków 2019.

Kulesza-Woroniecka I., Pozycja służby w strukturze i organizacji dworu magnackiego, w: Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV–XVIII wieku, red. C. Kuklo, Warszawa 2008.

Kuras K., Dworzanin idealny czy nędzny pochlebca? O karierze dworskiej w średniowieczu i nowożytności, „Wiadomości Historyczne” 2018, 61, 1.

Kuras K., Kulinarne fascynacje i francuscy kucharze w kręgu korespondencyjnym Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, w: Kobiece kręgi korespondencyjne w XVII–XIX wieku, red. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa–Bellerive-sur-Allier 2016.

Kuras K., Współpracownicy i klienci Augusta A. Czartoryskiego w czasach saskich, Kraków 2010.

Link-Lenczowski A., Sieniawscy i Sobiescy po śmierci Jana III, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1984, 56, 726.

Łoziński W., Prawem i lewem na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, oprac. J. Tazbir, Warszawa 2005.

Makowska A., Pracownicy najemni wielkiej własności na przykładzie dóbr sandomierskich Czartoryskich w XVIII wieku, w: Społeczeństwo staropolskie. Studia i szkice, t. 2, red. A. Wyczański, Warszawa 1979.

Maliszewski K., Relacje pocztmistrza toruńskiego Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego z „królową bez korony i pierwszą damą Rzeczypospolitej” Elżbietą Sieniawską w latach 1716–1728, w: Gospodarka, społeczeństwo, kultura w dziejach nowożytnych. Studia ofiarowane Pani Profesor Marii Boguckiej, red. A. Karpiński, E. Opaliński, T. Wiślicz, Warszawa 2010.

Mączak A., Klientela. Nieformalne systemy władzy w Polsce i w Europie XVI–XVIII w., Warszawa 2000.

Mączak A., Nierówna przyjaźń. Układy klientalne w perspektywie historycznej, Wrocław 2003.

Mączak A., Rządzący i rządzeni. Władza i społeczeństwo w Europie nowożytnej, Warszawa 2003.

Mączak A., Wierność i miłość. Z zagadnień motywacji stosunku klientarnego, „Zeszyty Naukowe WSP w Opolu” 1988, 2.

Miłuński M., Zarząd dóbr Bogusława Radziwiłła w latach 1636–1669, w: Administracja i życie codzienne w dobrach Radziwiłłów XVI–XVIII wieku, red. U. Augustyniak, Warszawa 2009.

Nagielski M., Pierre de Bryon – pułkownik gwardii dragońskiej Jana Kazimierza Wazy. Przyczynek do karier Francuzów w służbie króla i Rzeczypospolitej, w: Primum vivere deinde philosophari. O ludziach czynu w dziejach Europy środkowej i wschodniej. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Rzońcy z okazji siedemdziesiątych urodzin, red. M. Białokur, A. Szczepaniak, Opole–Toruń 2008.

Nagielski M., Tadeusz Daniel Boubonombek Pers w służbie króla i Rzeczypospolitej, w: Afryka, Orient, Polska. Prace ofiarowane profesorowi Andrzejowi Dziubińskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. S. Kuczyński, M. Tymowski, Warszawa 2007.

Nestorow R., Pro domo et nomine suo. Fundacje i inicjatywy artystyczne Adama Mikołaja i Elżbiety Sieniawskich, Warszawa 2016.

Ossowska M., Ethos rycerski i jego odmiany, Warszawa 1986.

Picchio R., „Dworzanin” według Łukasza Górnickiego, w: Od „Lamentu świętokrzyskiego” do „Adona”. Włoskie studia o literaturze staropolskiej, red. G. Brogi Bercoff, T. Michałowska, Warszawa 1995.

Pietrzak J., Jak Marywil budowano. Powstanie warszawskiego kompleksu rezydencjonalno-handlowego w świetle korespondencji Ottona Fryderyka Falkierzamba z Marią Kazimierą Sobieską z 1694 roku, „Almanach Warszawy” 2017, 11.

Pietrzak J., Zamojski dwór Marii Kazimiery d’Arquien w latach 1658–1665. Uwagi wstępne, „Res Gestae” 2019, 8.

Pietrzak J., Zarządcy, słudzy i korespondenci. Mikołaj Krogulecki i Jan Antoni Lamprecht w kręgu patronatu Marii Kazimiery Sobieskiej i Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej w latach 1698–1714, w: W kręgu patronatu kobiecego. Studia historyczne, red. B. Popiołek et al., Kraków 2019.

Pielas J., Drobna własność szlachecka w rejonie Szydłowca w XVI–XVII wieku, w: Z dziejów powiatu szydłowieckiego, red. M. Przeniosło, Szydłowiec 2009.

Pollak R., Wstęp w: Ł. Górnicki, Dworzanin polski, oprac. R. Pollak, wyd. 2, Wrocław 2004.

Poniat R., Służba domowa w miastach na ziemiach polskich od połowy XVIII do końca XIX wieku, Warszawa 2014.

Popiołek B., Dobrodziejki i klienci. O patronacie kobiecym w XVIII w., w: Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Białystok 2006.

Popiołek B., Gdańskie kontakty Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, hetmanowej w. kor., „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie. Prace Historyczne” 1993, 16, 158.

Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad mentalnością kobiet z kręgów szlacheckich, Kraków 2003.

Popiołek B., Korespondencja kobieca jako świadectwo więzi klientalnych w epoce saskiej, w: Społeczeństwo staropolskie, t. 5, Społeczeństwo a elity, red. I.M. Dacka-Górzyńska, A. Karpiński, Warszawa 2018.

Popiołek B., Królowa bez korony: studium z życia i działalności Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej ok. 1669–1729, Kraków 1996.

Popiołek B., Na dworze Marii Kazimiery, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Historia” 1992, 102.

Popiołek B., W kręgu dworu magnackiego w XVIII w. Tezy badawcze, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie. Prace Historyczne” 1999, 20, 203.

Popiołek B., Zamiana ról. Królowa Maria Kazimiera d’Arquien Sobieska i Elżbieta z Lubomirskich Sieniawska, kasztelanowa krakowska, w: Maria Kazimiera Sobieska (1641–1716). W kręgu rodziny, polityki i kultury, red. A. Kalinowska, P. Tyszka, Warszawa 2017.

Pośpiech A., W służbie króla czy Rzeczypospolitej? (Włoscy sekretarze Jana III Sobieskiego), w: Władza i społeczeństwo w XVI i XVII w. Prace ofiarowane Antoniemu Mączakowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red. M. Kamler et al., Warszawa 1989.

Pośpiech A., Tygielski W., Społeczna rola dworu magnackiego XVII–XVIII wieku, „Przegląd Historyczny” 1978, 69, 2.

Ragauskene R., The noblewoman’s court in the sixteenth century Grand Duchy Lithuania, „Lithuanian Historical Studies” 2003, 8.

Ronikier J., Hetman Adam Sieniawski i jego regimentarze: studium z historii mentalności szlachty polskiej 1706–1725, Kraków 1992.

Sajdak K., Relacje patron-sługa na przykładzie Elżbiety Sieniawskiej z Lubomirskich i Izraela Rubinowicza, w: W kręgu patronatu kobiecego. Studia historyczne, red. B. Popiołek et al., Kraków 2019.

Sawicki M., Dwór magnacki w Wielkim Księstwie Litewskim jako regionalne centrum społeczne w drugiej połowie XVII wieku, „Przegląd Wschodnioeuropejski” 2012, 3.

Skiepjan A., Zhanochyya dvary w VKL u XVI—XVII stahoddzyakh: sklad i funktsyi prydvornykh, w: Kobiety i władza w czasach dawnych, red. B. Czwojdrak, A.A. Kluczek, Katowice 2015 [Skiepjan A., Жаночыя двары ў ВКЛ у XVI—XVII стагоддзях: склад і функцыі прыдворных, w: Kobiety i władza w czasach dawnych, red. B. Czwojdrak, A.A. Kluczek, Katowice 2015].

Skrzypietz A., Królewscy synowie – Jakub, Aleksander i Konstanty Sobiescy, Katowice 2011.

Skrzypietz A., Wilanowskie „gospodarstwo” królewicza Aleksandra, „Studia Wilanowskie” 2014, 21.

Słaby A., „Aby po śmierci jakowa trudność na potem nie zachodziła” – testament marszałkowej Anny z Chodorowskich 1v. Wiśniowieckiej Dolskiej, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2019, 50, 3.

Słaby A., Kobiety w kręgach administracyjnych latyfundium magnackiego – na przykładzie dóbr Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, w: Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej, t. 4, Stulecie XVI–XIX. Nowa perspektywa historyczna i językowa, red. P. Borek, M. Olma, Kraków 2015.

Słaby A., Rządzicha oleszycka: dwór Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej jako przykład patronatu kobiecego w czasach saskich, Kraków 2014.

Studnicka K., Organizacja i zarząd w dobrach Ostrowskich na przykładzie klucza Maluszyn XVIII–XIX wiek, w: Folwark – Wieś – Latyfundium. Gospodarstwo wiejskie w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. J. Muszyńska, Sz. Kazusek, J. Pielas, Kielce 2009.

Syta K., Działalność Jana Bromirskiego komisarza w dobrach ruskich kasztelana krakowskiego Jana Klemensa Branickiego w latach 1752–1770, „Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych” 2018, 8, 1.

Syta K., O dolach i niedolach Stanisława Goczałkowskiego, oficjalisty i klienta hetmana Jana Klemensa Branickiego w latach 1760–1767, „Miscellanea Historico-Archivistica” 2016, 23.

Szkurłatowski Z., Organizacja administracji i pracy w dobrach wielkiej własności feudalnej w Polsce XVII i XVIII w. w świetle instruktarzy ekonomicznych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego, Seria A. Historia” 1957, 8.

Szulc T., Status materialny Marii Kazimiery Sobieskiej po jej koronacji, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2014, 91, 1.

Świderska-Włodarczyk U., Wzorzec czy antywzorzec dworzanina w Polsce przełomu średniowiecza i czasów nowożytnych, „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 2015, 14, 2, 27.

Tarkowski J., Patroni i klienci, Warszawa 1994.

Tazbir J., Wzorce osobowe szlachty polskiej w XVII wieku, „Kwartalnik Historyczny” 1976, 83, 4.

Tygielski W., Klientela: więzi społeczne – grupa nacisku, w: Władza i społeczeństwo w XVI i XVII w. Prace ofiarowane Antoniemu Mączakowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red. M. Kamler et al., Warszawa 1989.

Ujma M., Latyfundium Jana Sobieskiego 1629–1696, Opole 2005.

Ujma M., Między Janem III a jego potomkami. Klienci rodziny Sobieskich, w: Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Białystok 2006.

Urzędnicy podlascy XIV–XVIII wieku. Spisy, wyd. E. Dubas-Urwanowicz et al., red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1994.

Urzędnicy województwa ruskiego XIV–XVIII wieku (ziemia halicka, lwowska, przemyska i sanocka). Spisy, wyd. K. Przyboś, red. A. Gąsiorowski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1987.

Wagner M., Dwór hetmana Stanisława Jabłonowskiego w końcu XVII w., „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Rolniczo-Pedagogicznej w Siedlcach” 1996, 45, 2.

Wagner M., Dwór wojskowy i klientela hetmańska Stanisława Jabłonowskiego w końcu XVII wieku, w: Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Białystok 2006.

Wisner H., Kilka uwag o stronnictwie wojewody wileńskiego Krzysztofa Radziwiłła (1585–1640), „Zapiski Historyczne” 1997, 62, 2.

Zielińska T., Oficjaliści w dobrach magnackich w XVIII wieku jako urzędnicy ziemscy, w: Świat pogranicza, red. M. Nagielski et al., Warszawa 2013.

Żojdź K., Jan Mierzeński. Klient i rezydent Bogusława Radziwiłła w latach 1656–1665, Oświęcim 2012.

Żojdź K., Wszyscy ludzie króla. Zygmunt III Waza i jego stronnicy w Wielkim Księstwie Litewskim w pierwszych dekadach XVII wieku, Toruń 2019.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2021.52.141-177
Data publikacji: 2021-12-28 16:33:58
Data złożenia artykułu: 2020-04-10 22:23:49


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1378
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 579

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Jarosław Pietrzak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.