Rys historyczny z krótkiej działalności powszechnej szkoły karaimskiej w Trokach (1918–1923)

Streszczenie w języku polskim

Celem artykułu naukowego dotyczącego powszechnej szkoły karaimskiej w Trokach w latach 1918–1923 jest omówienie pięciu lat działalności jedynej szkoły karaimskiej, która funkcjonowała w pierwszych latach po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Karaimi są obecnie najmniejszą mniejszością etniczną w Polsce, która zachowała swoją odrębność kulturową, po części za sprawą znaczenia wiedzy i nauki, jako nadrzędnych wartości religijnych. Samo słowo karaim oznacza bowiem czytającego, dlatego tak istotne były szkoły, w których zdobywano umiejętności czytania pisma świętego. Pierwsze oficjalne informacje o szkole karaimskiej w Trokach pochodzą z 1576 r. Działalność szkoły przerwał wybuch pierwszej wojny światowej a działania wojenne zmusiły Karaimów do opuszczenia Trok. Na nowo historia szkoły karaimskiej w Trokach pojawia się w dokumentach archiwalnych z okresu międzywojennego. Artykuł został opracowany na podstawie dokumentów archiwalnych znajdujących się w Litewskim Centralnym Archiwum Państwowym, w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauki w Wilnie im. Wróblewskich w kolekcji dokumentów Archiwum Karaimskiego Zarządu Duchownego w Trokach oraz w Litewskim Centralnym Archiwum Państwowym w Wilnie w zespole Kuratorium Okręgu Szkolnego Wileńskiego w teczkach inspektoratu szkolnego powiatu trockiego. W niniejszym tekście omówiono działalność powszechnej szkoły karaimskiej w Trokach (1918–1923), uwzględniając warunki szkolne, zmiany organizacyjne i strukturalne, program nauczania, metody i formy, skład osobowy nauczycieli i uczniów oraz ukazano znaczenie szkoły karaimskiej dla Karaimów jak i dla społeczności trockiej. Krótkie lata działalności szkoły karaimskiej w Trokach świadczą o jej fenomenie, bo była to jedyna szkoła mniejszości religijnej w omawianym okresie, która stanowiła dla Karaimów podstawę rozwoju i zachowania ich tożsamości kulturowej.