Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Działania mobilizacyjne województw prowincji małopolskiej w lecie 1675 r.
Streszczenie w języku polskim
Na początku lipca 1675 r. Jan III Sobieski wydał uniwersały zawierające drugie wici na pospolite ruszenie, które nakazywały szlachcie koronnej rozpoczęcie przygotowań do wyprawy. Województwa z zachodniej i północnej Korony zostały zobligowane do podjęcia jedynie przygotowań do ewentualnej ekspedycji pospolitaków, która miała nastąpić po ogłoszeniu trzecich wici. Natomiast województwa południowo-wschodnie miały zgromadzić się w lokalnych obozach i odpierać ataki grasujących Tatarów lub wzmocnić załogi tamtejszych miast. Szlachta z tych terenów, które były najbardziej zagrożone najazdem wojsk tureckich i tatarskich, podejmowała działania o charakterze mobilizacyjnym. Zbierała się najpierw na sejmikach ekspedycyjnych, a następnie dokonywała przeglądów podczas popisów. Pod koniec lipca takie czynności podjęła szlachta z ziem: przemyskiej, sanockiej i drohiczyńskiej oraz z województwa lubelskiego. Na początku sierpnia mobilizację ogłosiła ziemia chełmska, powiat biecki i województwo bełskie, a w połowie tego miesiąca ziemia bielska i województwo sandomierskie. Jan III zdołał jednak zatrzymać najeźdźców pod Lwowem i zrezygnował z wydania ostatnich wici. Dzięki temu pospolitacy z województw należących do prowincji małopolskiej nie brali udziału w działaniach wojennych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie:
Archiwum Radziwiłłów, dz. V, sygn. 14288, cz. I.
Archiwum Zamoyskich, sygn. 3053.
Archiwum Narodowe w Krakowie:
Zbiór Zygmunta Glogera, sygn. 16.
Archiwum Państwowe w Lublinie:
Archiwum Woronieckich z Huszlewa, sygn. 548.
Księgi Grodzkie Chełmskie RMO, ks. 93.
Biblioteka Muzeum Narodowego im. Czartoryskich w Krakowie:
sygn.173, 3487.
Biblioteka Narodowa w Warszawie:
Biblioteka Ordynacji Zamojskiej, sygn. 1809.
Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie:
sygn. 1070, 8338.
Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu:
sygn. 217; 15964, t. II, vol. I.
L’vivs’ka natsional’na naukova biblioteka Ukrayiny imeni V.Stefanyka
fond 4, sprava 318.
Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego. Lata 1668–1675, wyd. M. Zwierzykowski, R. Kołodziej, A. Kamieński, Poznań 2018.
Akta sejmikowe województwa krakowskiego, t. 4, 1674–1680, wyd. A. Przyboś, Wrocław–Kraków 1963.
Lauda sejmikowe, t. 3, Lauda wiszeńskie 1673–1732 r., oprac. A. Prochaska, Lwów 1914. (Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie, t. 22, Lwów 1914).
Materiały do dziejów wojny polsko-tureckiej 1672–1676, wyd. J. Woliński, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1969, 15, 1.
Biedrzycka A., Sprawy wojskowe na sejmiku sandomierskim w czasach Jana III Sobieskiego, w: Z życia politycznego szlachty i ziemiaństwa między Wisłą a Pilicą w XVI–XX wieku. Studia, red. J. Gapys, M. Nowak, J. Pielas, Kielce 2017.
Kozyrski R., Sejmik szlachecki ziemi chełmskiej 1648–1717, Lublin 2006.
Sadowski W., Państwo i władca w oczach szlachty. Postawy polityczne obywateli województwa lubelskiego za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego, Lublin–Radzyń Podlaski 2008.
Stolicki J., Wobec wolności i króla. Działalność polityczna szlachty ruskiej, ukrainnej i wołyńskiej w latach 1673–1683, Kraków 2007.
Wagner M., Wojna polsko-turecka w latach 1672–1676, t. 1–2, Zabrze 2009.
Wierzbicki L.A., Poselstwa od szlachty województwa sandomierskiego do Michała Korybuta i Jana III (1670–1693), w: Z życia politycznego szlachty i ziemiaństwa między Wisłą a Pilicą w XVI–XX wieku. Studia, red. J. Gapys, M. Nowak, J. Pielas, Kielce 2017.
Wierzbicki L.A., Pospolite ruszenie w Polsce w drugiej połowie XVII wieku. Ostatnie wyprawy z lat 1670–1672, Lublin 2011.
Wierzbicki L.A., Szlachta powiatu horodelskiego w szeregach pospolitego ruszenia województwa bełskiego w drugiej połowie XVII wieku, „Biblioteka Epoki Nowożytnej” 2016, 5.
Wójcik Z., Jan Sobieski 1629–1696, Warszawa 1994.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2022.53.79-93
Data publikacji: 2022-06-30 13:43:40
Data złożenia artykułu: 2021-07-28 22:40:14
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2022 Leszek Wierzbicki
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.