Propaganda prasowa w Czechosłowacji wobec NSZZ „Solidarność” na przykładzie dziennika „Rudé Právo” (1980–1981)

Mirosław Szumiło

Streszczenie w języku polskim


Fala strajków w Polsce latem 1980 r. i powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” wzbudziły zrozumiały niepokój w kierownictwie Komunistycznej Partii Czechosłowacji (KPCz), które obawiało się rozszerzenia „polskiej kontrrewolucji” na teren ich kraju. Kluczową rolę w powstrzymywaniu zagrożenia płynącego z Polski odgrywała propaganda w prasie i innych mediach. Sprawujący władzę w Pradze dążyli do przedstawienia obywatelom takiego obrazu „Solidarności”, który wywoływałby niechęć w stosunku do polskich niezależnych związków zawodowych i zmniejszał ryzyko przenikania głoszonych przez niego postulatów do ich państwa.

Celem niniejszego artykułu jest analiza obrazu „Solidarności” jako związku zawodowego i ruchu społecznego w propagandzie prasowej Czechosłowacji na przykładzie dziennika „Rudé Právo” – centralnego organu KPCz. Publikowane w nim treści były traktowane jako oficjalna wykładnia stanowiska kierownictwa partii komunistycznej, na podstawie której powstawała większość artykułów na temat wydarzeń w Polsce, publikowanych w pozostałych tytułach prasowych na terenie Czechosłowacji. Artykuł oparto na podstawie analizy zawartości „Rudégo Práva” z okresu od sierpnia 1980 r. do grudnia 1981 r. Wykorzystano także analizy zawartości czechosłowackiej prasy sporządzane w tym okresie przez pracowników ambasady PRL w Pradze.


Słowa kluczowe


Czechosłowacja; NSZZ „Solidarność”; propaganda prasowa; dziennik „Rudé Právo”

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Archiwum Akt Nowych:

Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, sygn. XIA/1255, LXXVI-582.

Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych:

Departament Polityczny 1980–1981, sygn. 32/83, 51/84.

Akce "Sever". Státní bezpečnost a krize Polské lidové republiky 1980–1984, red. P. Blažek, 1 díl, Praha 2017.

Przed i po 13 grudnia. Państwa bloku wschodniego wobec kryzysu w PRL 1980–1982, t. 1, (Sierpień 1980 – marzec 1981), przyg. I. Baeva, P. Blažek, Ł. Kamiński, M. Kubina, A. Paczkowski, M. Tantzscher, J. Tischler, M. Wilke, N. Wójtowicz, wybór, wstęp i oprac. Ł. Kamiński, Warszawa 2006.

Przed i po 13 grudnia. Państwa bloku wschodniego wobec kryzysu w PRL 1980–1982, t. 2, (Kwiecień 1981 – grudzień 1982), przyg. I. Baeva, P. Blažek, Ł. Kamiński, M. Kubina, A. Paczkowski, M. Tantzscher, J. Tischler, M. Wilke, N. Wójtowicz, wybór i oprac. Ł. Kamiński, Warszawa 2007.

„Biuletyn Specjalny Polskiej Agencji Prasowej” 1981.

„Lidová demokracie” 1981.

„Práce” 1981.

„Rudé Právo” 1980–1981.

„Tribuna” 1980–1981.

„Tygodnik Katowicki” 1981.

„Tygodnik Solidarność” 1981.

Czerwiński M., Prasa ZSRR, Czechosłowacji i NRD wobec wydarzeń w Polsce w latach 1980–1981, w: Świat wobec „Solidarności” 1980–1989, red. P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2013.

Dudek A., Rewolucja „Solidarności” (1980–1981). Punkty zwrotne, „Politeja” 2010, 14.

Jacz L., Malá encyklopédia žurnalistyky, Bratislava 1982.

Kobus A., Czechosłowacja wobec narodzin, rozwoju i delegalizacji „Solidarności” (1980–1982), Toruń 2006.

Krákora P., Medved'ová G., Ohlasy na hnutí Solidarita v Československu v letech 1980–1982, w: Opolskie drogi do niepodległości, red. M. Świder, M. Patelski, Opole 2007.

Marcinkowski D., NSZZ „Solidarność” w karykaturze politycznej czechosłowackiego tygodnika „Tribuna”, w: Studia z historii najnowszej Polski, red. R. Łatka, M. Przeperski, Warszawa 2020.

Rychlík J., Społeczeństwo czechosłowackie i Komunistyczna Partia Czechosłowacji a wydarzenia w Polsce w latach 1980–1981, w: Między przymusową przyjaźnią a prawdziwą solidarnością. Czesi – Polacy – Słowacy 1938/39–1945–1989, cz. 2, red. P. Blažek, P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2009.

Wojtaszyn D., Obraz Polski i Polaków w prasie i literaturze Niemieckiej Republiki Demokratycznej w okresie powstania Solidarności i stanu wojennego, Wrocław 2007.

Stanisławski J.T., Uczyła mnie mama, https://www.youtube.com/watch?v=Kv7yDfI0tQQ [dostęp: 17 IX 2021].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2022.53.603-630
Data publikacji: 2022-06-30 13:44:13
Data złożenia artykułu: 2021-09-19 14:31:56


Statystyki


Widoczność abstraktów - 714
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 552

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Mirosław Szumiło

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.