Ławryn Drewiński – najważniejszy prawosławny protagonista szlachecki w czasach Zygmunta III

Tomasz Kempa

Streszczenie w języku polskim


Artykuł poświęcony jest postaci jednego z najważniejszych prawosławnych liderów szlacheckich w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów – Ławrynowi Drewińskiemu. Był on jednocześnie jednym z najwybitniejszych parlamentarzystów epoki staropolskiej. Uczestniczył w 15 sejmach. Zasłynął z wyrazistych mów wygłaszanych na forum parlamentarnym (zwłaszcza w latach 1620 i 1621) w obronie prawosławia, które po zawarciu unii brzeskiej (1596) musiało rywalizować o zachowanie wcześniej posiadanych wolności i przywilejów z Cerkwią unicką. Drewiński był posłem z województwa wołyńskiego, którego sejmik w okresie panowania Zygmunta III Wazy najczęściej zabierał głos w sprawach wyznaniowych, konsekwentnie opowiadając się za zachowaniem tolerancji religijnej. Odegrał wybitną rolę w okresie bezkrólewia 1632 r., gdy prawosławnym udało się (w znacznej mierze dzięki determinacji króla-elekta Władysława IV Wazy) doprowadzić do odzyskania części władyctw, a potem także szeregu cerkwi, wcześniej przejętych przez unitów. Mimo zajmowanej konsekwentnej postawy wierności wobec prawosławia, w 1629 r. włączył się aktywnie w próbę budowania unii pomiędzy prawosławnymi i unitami. Drewiński należał też do najbardziej czynnych działaczy bractw prawosławnych w czasach Zygmunta III, widząc w nich szansę na duchowe i intelektualne odrodzenie prawosławia w Rzeczypospolitej. Mimo podkreślanego ruskiego pochodzenia Drewiński uległ też w pewnej mierze polonizacji. W działalności publicznej posługiwał się językiem polskim. Tak jak ojciec Bazyli, był zwolennikiem unii polsko-litewskiej, jednocześnie będąc przeciwnikiem wciągania Moskwy do walki o przywrócenie praw prawosławnym w Rzeczypospolitej.

Słowa kluczowe


Zygmunt III Waza; Ławryn Drewiński; ruska szlachta; prawosławie; unia brzeska; sejm polsko-litewskiej Rzeczypospolitej; bractwa cerkiewne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Akta unji Polski z Litwą 1385–1791, wyd. S. Kutrzeba, W. Semkowicz, Kraków 1932.

Akty izdavayemyye Vilenskoyu Arkheograficheskoyu komissiyeyu, t. 8, Vil'na 1875 [Акты издаваемые Виленскою Археографическою комиссиею, t. 8, Вильна 1875].

Akty izdavayemyye Vilenskoyu Arkheograficheskoyu komissiyeyu, t. 9, Vil'na 1878 [Акты издаваемые Виленскою Археографическою комиссиею, t. 9, Вильна 1878].

Akty otnosyashchiyesya k istorii Zapadnoy Rossii, sobrannyye i izdannyye Arkheograficheskoyu komissiyeyu, t. 4, Sankt Peterburg 1851 [Акты относящиеся к истории Западной России, собранные и изданные Археографическою комиссиею, t. 4, Санкт Петербург 1851].

Album studentów Akademii Zamojskiej 1595–1781, oprac. H. Gmiterek, Warszawa 1994.

Arkhiv ukrayins’koyi tserkvy, ser. 2, Dzherela, cz. 1, Istoriyaluts’koho bratstva i brats’koho monastyrya 1617–1833, wyd. M. Dovbyshchenko, Luts’k 2014 [Архів української церкви, ser. 2, Джерела, cz. 1, Історія Луцького братства і братського монастиря 1617–1833, wyd. М. Довбищенко, Луцьк 2014].

Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii, izdavayemyy Vremennoyu kommissiyeyu dlya razbora drevnikh aktov, cz. 1, t. 1, Kiyev 1859 [Архив Юго-Западной России, издаваемый Временною коммиссиею для разбора древних актов, cz. 1, t. 1, Киев 1859].

Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii, izdavayemyy Vremennoyu kommissiyeyu dlya razbora drevnikh aktov, cz. 1, t. 6, Kiyev 1886 [Архив Юго-Западной России, издаваемый Временною коммиссиею для разбора древних актов, cz. 1, t. 6, Киев 1886].

Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii, izdavayemyy Vremennoyu kommissiyeyu dlya razbora drevnikh aktov, cz. 1, t. 7, Kiyev 1887 [Архив Юго-Западной России, издаваемый Временною коммиссиею для разбора древних актов, cz. 1, t. 7, Киев 1887].

Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii, izdavayemyy Vremennoyu kommissiyeyu dlya razbora drevnikh aktov, cz. 1, t. 10, Kiyev 1904 [Архив Юго-Западной России, издаваемый Временною коммиссиею для разбора древних актов, cz. 1, t. 10, Киев 1904].

Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii, izdavayemyy Vremennoyu kommissiyeyu dlya razbora drevnikh aktov, cz. 1, t. 11, Kiyev 1904 [Архив Юго-Западной России, издаваемый Временною коммиссиею для разбора древних актов, cz. 1, t. 11, Киев 1904].

Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii, izdavayemyy Vremennoyu kommissiyeyu dlya razbora drevnikh aktov, cz. 1, t. 12, Kiyev 1904 [Архив Юго-Западной России, издаваемый Временною коммиссиею для разбора древних актов, cz. 1, t. 12, Киев 1904].

Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii, izdavayemyy Vremennoyu kommissiyeyu dlya razbora drevnikh aktov, cz. 2, t. 1, Kiyev 1861 [Архив Юго-Западной России, издаваемый Временною коммиссиею для разбора древних актов, cz. 2, t. 1, Киев 1861].

Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii, izdavayemyy Vremennoyu kommissiyeyu dlya razbora drevnikh aktov, cz. 6, t. 1, Kiyev 1883 [Архив Юго-Западной России, издаваемый Временною коммиссиею для разбора древних актов, cz. 6, t. 1, Киев 1883].

Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii, izdavayemyy Vremennoyu kommissiyeyu dlya razbora drevnikh aktov, cz. 8, t. 3, Kiyev 1909 [Архив Юго-Западной России, издаваемый Временною коммиссиею для разбора древних актов, cz. 8, t. 3, Киев 1909].

Borot’ba Pivdenno-Zakhidnoyi Rusi i Ukrayiny proty ekspansiyi Vatikanu ta uniyi (X–pochatok XVII st.). Zbirnyk dokumentiv i materialiv, Kyyiv 1988 [Боротьба Південно-Західної Русі і України проти експансії Ватікану та унії (X–початок XVII ст.). Збірник документів і матеріалів, Київ 1988].

Istoriko-yuridicheskiye materialy, izvlechennyye izaktovykh knig guberniy Vitebskoy i Mogilevskoy, t. 30, Vitebsk 1903 [Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, t. 30, Витебск 1903].

Jerlicz J., Latopisiec abo kroniczka, wyd. K. Wójcicki, [b.m.w.] 1851.

Kempa T., Melecjusz Smotrycki kontra król Zygmunt III w sprawie wyświęcenia prawosławnych władyków przez patriarchę Teofana III (publikacja nieznanych źródeł), w: Latopisy Akademii Supraskiej, t. 10, Вѣнецъ хваленїѧ. Studia ofiarowane profesorowi Aleksandrowi Naumowowi na jubileusz 70-lecia, red. M. Kuczyńska, Białystok 2019.

Kempa T., Nieznane listy biskupów unickich do kanclerza Lwa Sapiehy – źródła ukazujące sytuację wyznaniową w Wielkim Księstwie Litewskim w pierwszej połowie XVII wieku, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 2004, 22.

Kremenets’kyy zems’kyy sud. Opysy aktovыkh knyh, cz. 1, Kyyiv 1959 [Кременецький земський суд. Описи актовых книг, cz. 1, Київ 1959].

Kremenets’kyy zems’kyy sud. Opysy aktovыkh knyh, cz. 2, Kyyiv 1965 [Кременецький земський суд. Описи актовых книг, cz. 2, Київ 1965].

Kremenets’kyy zems’kyy sud. Opysy aktovыkh knyh, cz. 3, Kyyiv 1965 [Кременецький земський суд. Описи актовых книг, cz. 3, Київ 1965].

Księcia Krzysztofa Radziwiłła, hetmana polnego Wielkiego Księstwa Litewskiego sprawy wojenne i polityczne 1621–1632, Paryż 1859.

Lewin P., Sysyn F., The Antimaxia of 1632 and the Polemic over Uniate-Orthodox Relations, „Harvard Ukrainian Studies” 1985, 9, 1–2.

Lietuvos Metrika, kn. 47 (47 Teismų bylų knyga), oprac. I. Valikonytė, N. Šlimienė, Vilnius 2011.

Lietuvos Metrika, kn. 47 (Užrašumų knyga 47), oprac. E. Deveikytė, G. Lesmaitis, Vilnius 2018.

Lietuvos Metrika, kn. 52 (Užrašumų knyga 47), oprac. A. Baliulis, R. Firkovičius, Vilnius 2004.

Litterae nuntiorum apostolicorum historiam Ucrainae illustrantes, wyd. A. Welykyj, t. 3, Romae 1959.

Luts’ka zamkova knyha 1560–1561 rr., oprac. V.M. Moysiyenko, V.V. Polishchuk, Luts’k 2013 [Луцька замкова книга 1560–1561 рр., oprac. В.М. Мойсієнко, В.В. Поліщук, Луцьк 2013].

Pamiętniki o wyprawie chocimskiej r. 1621, wyd. Ż. Pauli, Kraków 1853.

Pamyatniki izdannyye Vremennoyu Kommissiyeyu dlya razbora drevnikh aktov, t. 1, Kiyev 1848 [Памятники изданные Временною Коммиссиею для разбора древних актов, t. 1, Киев 1848].

Pam”yatky. Arkhiv Ukrayins’koyi Tserkvy, t. 3, cz. 1, Dokumenty do istoriyi uniyi na Volyni i Kyyivshchyni kintsya XVI-pershoyi polovyny XVII st., Kyyiv 2001 [Пам’ятки. Архів Української Церкви, t. 3, cz. 1, Документи до історії унії на Волині і Київщині кінця XVI – першої половини XVII ст., Київ 2001].

Relatio „De Pseudo Eppis consecratis a Patriarcha Hierosylimitano in Rusia”, „Przegląd Poznański” 1863, 35.

Russkaya istoricheskaya biblioteka, t. 33, Petrograd 1915 [Русская историческая библиотека, t. 33, Петроград 1915].

Sbornik dokumentov uyasnyayushchikh otnosheniya latino-pol'skoy propagandy k russkoy vere i narodnosti, cz. 2, Vil’na 1866 [Сборник документов уясняющих отношения латино-польской пропаганды к русской вере и народности, cz. 2, Вильна 1866].

Sobieski J. Diariusz ekspedycyjej moskiewskiej dwuletniej królewicza Władysława 1617–1618, oprac. J. Byliński, W. Kaczorowski, Opole 2010.

Sumariusz Metryki Koronnej, seria nowa, t. 11, Księga wpisów podkanclerzego i następnie kanclerza Tomasza Zamoyskiego MK 181 z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie 1633–1637, wyd. J.S. Dąbrowski, Warszawa 2019.

Ukrayins’ke povsyakdennya rann’omodernoyi doby. Zbirnyk dokumentiv, cz. 1, Volyn’ XVI st., Kyyiv 2014 [Українське повсякдення ранньомодерної доби. Збірник документів, cz.1, Волинь XVI ст., Київ 2014].

Volumina Constitutionum, t. 2, vol. 2, (1587–1609), oprac. S. Grodziski, Warszawa 2008.

Volumina Constitutionum, t. 3, vol. 1, wyd. S. Grodziski, M. Kwiecień, A. Karabowicz, Warszawa 2010.

Volumina Constitutionum, t. 3, vol. 2, oprac. S. Grodziski, M. Kwiecień, A. Karabowicz, Warszawa 2013.

Wilnianie. Żywoty siedemnastowieczne, wyd. D. Frick, Warszawa 2008.

Zhizn' kn. Andreya Mikhaylovicha Kurbskogo v Litve i na Volyni, t. 1, Kiyev 1849 [Жизнь кн. Андрея Михайловича Курбского в Литве и на Волыни, t. 1, Киев 1849].

Zhukovich P.N., Materialy dlya istorii kiyevskogo i l'vovskogo soborov 1629 g., „Zapiski Imperatorskoy Akademii Nauk” (po istoriko-filologicheskomu otdeleniyu), t. 8, 1911, ks. 15 [Жукович П.Н., Материалы для истории киевского и львовского соборов 1629 г., „Записки Императорськой Академии Наук” (по историко-филологическому отделению), t. 8, 1911, ks. 15].

Zubrzycki D., Kronika miasta Lwowa, Lwów 1844.

Żywot Lwa Sapiehy, wyd. K.J. Turowski, Sanok 1855.

Baranovych O., Zalyudnennya Ukrayiny pered Khmel’nychchynoyu: Volyns’ke voyevodstvo, cz. 1, Zalyudnennya Volyns’koho voyevodstva v pershiy polovyni XVII st., Kyyiv 1930 [Баранович O., Залюднення України перед Хмельниччиною: Волинське воєводство, cz. 1, Залюднення Волинського воєводства в першій половині ХVІІ ст., Київ 1930].

Bendza M., Władysław IV a Kościół prawosławny (1632–1648), „Rocznik Teologiczny Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej” 1978, 20, 2.

Bondarchuk A., Luts’ke Khrestovozdvyzhens’ke bratstvo. Istoriya ta vidrodzhennya, Luts’k 2013 [Бондарчук A., Луцьке Хрестовоздвиженське братство. Історія та відродження, Луцьк 2013].

Chodynicki K., Drzewiński Wawrzyniec, w: Polski słownik biograficzny, t. 5, red. W. Konopczyński, Kraków 1939–1946.

Chodynicki K., Kościół prawosławny a Rzeczpospolita Polska. Zarys historyczny 1370–1632, Warszawa 1934.

Dorobisz J., Sejm nadzwyczajny z 1624 roku, Opole 1994.

Dovbyshchenko M.V., Volyns’ka shlyakhta u relihiynykh rukhakh(kinets’ XVI‒persha polovyna XVII st.), Kyyiv 2008 [Довбищенко М.В., Волинська шляхта у релігійних рухах (кінець XVI‒перша половина XVII ст.), Київ 2008].

Drozdowski M., Religia i Kozaczyzna zaporoska w Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII wieku, Warszawa 2008.

Dzięgielewski J., O tolerancję dla zdominowanych. Polityka wyznaniowa Rzeczypospolitej w latach panowania Władysława IV, Warszawa 1986.

Filipczak-Kocur A., Sejm zwyczajny z roku 1629, Warszawa–Wrocław 1979.

Fłoria B.N., Konflikt między zwolennikami unii i prawosławia w Rzeczypospolitej (w świetle źródeł rosyjskich), „Barok” 1996, 3, 2 (6).

Golubev S.T., Kiyevskiy mitropolit Petr Mogila i yegospodvizhniki: Opyt tserkovno-istoricheskogo issledovaniya, t. 1, Kiyev 1883 [Голубев С.Т., Киевский митрополит Петр Могила и его сподвижники: Опыт церковно-исторического исследования, t. 1, Киев 1883].

Golubev S.T., Kiyevskiy mitropolit Petr Mogila i yegospodvizhniki: Opyt tserkovno-istoricheskogo issledovaniya, t. 2, Kiyev 1898 [Голубев С.Т., Киевский митрополит Петр Могила и его сподвижники: Опыт церковно-исторического исследования, t. 2, Киев 1898].

Horin C., Luts’ke Khrestovozdvyzhens’ke bratstvo v 20–30-kh rokakh XVII storichchya, „Zapysky naukovoho tovarystva imeni Shevchenka” 2008, 256 [Горін C., Луцьке Хрестовоздвиженське братство в 20–30-х роках XVII сторіччя, „Записки наукового товариства імені Шевченка” 2008, 256].

Horin C., Monastyri Luts’ko-Ostroz’koyi yeparkhiyi kintsya XV-seredyny XVII st.: funktsionuvannya i mistse u volyns’komu sotsiumi, Kyyiv 2012 [Горін C., Монастирі Луцько-Острозької єпархії кінця XV−середини XVII ст.: функціонування і місце у волинському соціумі, Київ 2012].

Hrushevs’kyy M., Istoriya ukrayins’koyi literatury, t. 6, Kyyiv 1995 [Грушевський M., Історія української літератури, t. 6, Київ 1995].

Hrushevs’kyy M., Istoriya Ukrayiny-Rusy, t. 7, Kyyiv 1995 [Грушевський M., Історія України-Руси, t. 7, Київ 1995].

Isayevych Ya., Bratstva ta yikhni shkoly. Shkil’nytstvouniativ, w: Istoriya ukrayins’koyi kul’tury v p”yaty tomakh, t. 2, Ukrayins’ka kul’tura XIII-pershoyi polovyny XVII stolit’, Kyyiv 2001 [Ісаєвич Я., Братства та їхні школи. Шкільництво уніатів, w: Історія української культури в п’яти томах, t. 2, Українська культура XIII–першої половини XVII століть, Київ 2001].

Janowska E., Polemika religijna w Rzeczypospolitej pierwszej połowy XVII wieku na przykładzie Kasjana Sakowicza, Olsztyn 2019.

Kaczorowski W., Rola Krzysztofa II Radziwiłła na sejmach konwokacyjnym i elekcyjnym w okresie bezkrólewia 1632 roku, „Miscellanea Historico-Archivistica”, t. 3, Warszawa–Łódź 1989.

Kaczorowski W., Sejmy konwokacyjny i elekcyjny w okresie bezkrólewia 1632 r., Opole 1986.

Kempa T., Czy męczeńska śmierć arcybiskupa Jozafata Kuncewicza przyczyniła się do rozwoju unii brzeskiej na obszarze archidiecezji połockiej?, w: Kościoły wschodnie w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku. Zbiór studiów, red. A. Gil, Lublin 2005.

Kempa T., Kanclerz Lew Sapieha a Kościół unicki, w: Sapiehowie epoki Kodnia i Krasiczyna, red. K. Stępnik, Lublin 2007.

Kempa T., Konflikt między kanclerzem Janem Zamoyskim a książętami Ostrogskimi i jego wpływ na sytuację wewnętrzną i zewnętrzną Rzeczypospolitej w końcu XVI wieku, „Sotsium. Al’manakh sotsial’noyi istoriyi” [„Соціум. Альманах соціальної історії”] 2010, 9.

Kempa T., Konflikt prawosławno-unicki w Połocku w kontekście działań podjętych przez królewski sąd komisarski w 1621 roku, w: Lituanistyka i wschodoznawstwo. Studia dedykowane Profesorowi Krzysztofowi Pietkiewiczowi, red. G. Błaszczyk, G. Skrukwa, M. Studenna-Skrukwa, Poznań 2020.

Kempa T., Ku jedności między unitami a prawosławnymi w Rzeczypospolitej – rozmowy w Kijowie w 1623 roku, w: Studia z dziejów i tradycji metropolii kijowskiej XII–XIX wieku, „Studia i materiały do dziejów chrześcijaństwa wschodniego w Rzeczypospolitej”, t. 5, red. A. Gil, Lublin 2009.

Kempa T., Prawosławie i unia we wschodnich województwach Wielkiego Księstwa Litewskiego w końcu [XVI i w pierwszej połowie] XVII wieku, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 2004, 22.

Kempa T., Prawosławni wobec rokoszu Zebrzydowskiego, w: Homo doctus in se semper divitias habet. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Januszowi Małłkowi z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin i pięćdziesiątej rocznicy rozpoczęcia pracy naukowej, red. W. Polak, Toruń 2008.

Kempa T., „Przezacna matrona” Anna Alojza Chodkiewiczowa, córka Anny ze Sztemberku Ostrogskiej, protektorka jezuitów, „Ostroz’ka davnyna” [„Острозька давнина”] 2014, 3.

Kempa T., Stauropegic Brotherhood of Vilno and Brotherhood Monastery as the Most Important Orthodox Centre in the Grand Duchy of Lithuania at the End of the 16th and in the 17th Centuries, w: On the Border of the Worlds. Essays about the Orthodox and Uniate Churches in Eastern Europe in the Middle Ages and the Modern Period, red. A. Gil, W. Bobryk, Siedlce–Lublin 2010.

Kempa T., Sunki kaimynystė? Vilniaus stačiatikių Šv. Dvasios vienuolyno ir unitų Švč. Trejybės vienuolyno konfliktai XVII amžiuje, „Lietuvos istorijos metraštis” 2016, vol. 2.

Kempa T., Szlachta wołyńska wobec spraw wyznaniowych na sejmikach i sejmach w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, „Klio” 2011, 19, 4.

Kempa T., Unia i prawosławie w Witebsku w czasie rządów biskupich Jozafata Kuncewicza i po jego męczeńskiej śmierci (do połowy XVII wieku), w: Między Zachodem a Wschodem, t. 3, Etniczne, kulturowe i religijne pogranicza Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. K. Mikulski, A. Zielińska-Nowicka, Toruń 2005.

Kempa T., Wileńskie bractwo św. Ducha jako centrum obrony prawosławia w Wielkim Księstwie Litewskim w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 2004, 21.

Kempa T., Wobec kontrreformacji. Protestanci i prawosławni w obronie swobód wyznaniowych w Rzeczypospolitej w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, Toruń 2007.

Kempa T., Współpraca polityczna Krzysztofa II Radziwiłła z przedstawicielami prawosławia w przededniu i w czasie bezkrólewia 1632 roku (w druku).

Kempa T., Wyrugowanie prawosławnych mieszczan z rady miejskiej Wilna w 1621 roku, w: Litwa w epoce Wazów. Prace ofiarowane Henrykowi Wisnerowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. W. Kriegseisen, A. Rachuba, Warszawa 2006.

Kot S., Polacy w Bazylei za czasów Zygmunta Augusta, „Reformacja w Polsce” 1921, 1.

Kot S., Szkoła Lewartowska. Z dziejów szkolnictwa ariańskiego w Polsce, Lwów 1910.

Koyalovich M., Litovskaya tserkovnaya uniya, t. 2, Sankt Peterburg 1861 [Коялович M., Литовская церковная уния, t. 2, Санкт Петербург 1861].

Kraushar A., Sprawa Bolestraszyckiego, „Drobiazgi Historyczne” 1891, 1.

Krykun M., Instruktsiya seymyku Volyns’koho voyevodstva 1595 r., „Zapysky Naukovoho tovarystva imeni Shevchenka” 1996, 231 [Крикун M., Інструкція сеймику Волинського воєводства 1595 р., „Записки Наукового товариства імені Шевченка” 1996, 231].

Kulakovs’kyy P., Kantselyariya Rus’koyi (Volyns’koyi) metryky 1569–1673 rr. Studiya z istoriyi ukrayins’koho rehionalizmu v Rechi Pospolytiy, Ostroh–L’viv 2002 [Кулаковський П., Канцелярія Руської (Волинської) метрики 1569–1673 рр. Студія з історії українського регіоналізму в Речі Посполитій, Острог–Львів 2002].

Kulakovs’kyy P., Predstavnytstvo Volyns’koho voyevodstva na seymakh Rechi Pospolytoyi 1632–1647 rr., w: Parlamyentskiya struktury wlady w sistemye dzyarzhawnaha kiravannya Vyalikaha knyastva Litowskaha i Rechy Paspalitay u XV–XVIII stahoddzyakh. Materиyaly mizhnarodnay navukovay kanfyerentsyi (Minsk–Navahradak, 23–24 listapada 2007 h.), Minsk 2008 [Кулаковський П., Представництво Волинського воєводства на сеймах Речі Посполитої 1632–1647 рр., w: Парламенцкія структуры ўлады ў сістэме дзяржаўнага кіравання Вялікага княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай у XV–XVIII стагоддзях. Матэриялы міжнароднай навуковай канферэнцыі (Мінск–Наваградак, 23–24 лістапада 2007 г.), Мінск 2008].

Kulakovs’kyy P., Pysar, shlyakhtych i pastyr: Biohrafiya volodymyrs’ko-beresteys’koho yepyskopa Yosyfa Mokosiya-Bakovets’koho (1595–1654), L’viv 2019 [Кулаковський П., Писар, шляхтич і пастир: Біографія володимирсько-берестейського єпископа Йосифа Мокосія-Баковецького (1595–1654), Львів 2019].

Kwak J., Sejm warszawski 1626 roku, Opole 1986.

Likowski E., Unia brzeska (r. 1596), Warszawa 1907.

Litwin H., Hawryło Bokiej – lider wołyńskiej szlachty z czasów sejmu unijnego w Lublinie 1569 r. w: Academia terra historiae. Studiyi na poshanu Valeriya Smoliya, kn. 1, Prostory istoriyi, Kyyiv 2020 [Litwin H., Hawryło Bokiej – lider wołyńskiej szlachty z czasów sejmu unijnego w Lublinie 1569 r., w: Academia terra historiae. Студії на пошану Валерія Смолія, кн. 1, Простори історії, Київ 2020].

Lulewicz H., Gniewów o unię ciąg dalszy. Stosunki polsko-litewskie w latach 1569–1588, Warszawa 2002.

Mazur K., W stronę integracji z Koroną: sejmiki Wołynia i Ukrainy w latach 1569–1648, Warszawa 2006.

Mironowicz A., The Activities of the Patriarch Teofanes III in the Polish-Lithuanian Commonwealth, w: The Orthodox Church in the Balkans and Poland. Connections and Common Tradition, red. A. Mironowicz, U. Pawluczuk, W. Walczak, Białystok 2007.

Ochmann S., Sejmy z lat 1615–1616, Wrocław 1970.

Pietrzak J., Po Cecorze i podczas wojny chocimskiej. Sejmy z lat 1620 i 1621, Wrocław 1983.

Pietrzak J., W przygaszonym blasku wiktorii chocimskiej. Sejm w 1623 r., Wrocław 1987.

Seredyka J., Parlamentarzyści drugiej połowy panowania Zygmunta III Wazy, Opole 1989.

Seredyka J., Sejm z 1618 roku, Opole 1988.

Seredyka J., Sejm zawiedzionych nadziei, Opole 1981.

Sysyn F.E., Between Poland and the Ukraine: The Dilemma of Adam Kysil, 1600–1653, Harvard 1986.

Sysyn F.E., Adam Kysil and the Synods of 1629: An Attempt at Orthodox-Uniate Accomodation in the Reign of Sigismund III, „Harvard Ukrainian Studies” 1979–1980, 3–4.

Szczerbik Z., Sejm koronacyjny Władysława IV w 1633 roku, Kluczbork–Praszka 2001.

Timoshenko L.V., Lutskoye brat·stvo, w: Pravoslavnaya entsiklopediya, t. 41, Moskva 2016 [Тимошенко Л.В., Луцкое братство, w: Православная энциклопедия, t. 41, Mосква 2016].

Tymoshenko L., Rus’ka relihiyna kul’tura Vil’na. Kontekst doby. Oseredky. Literatura ta knyzhnist’ (XVI–persha tretyna XVII st.), Drohobych 2020 [Тимошенко Л., Руська релігійна культура Вільна. Контекст доби. Осередки. Література та книжність (XVІ–перша третина XVII ст.), Дрогобич 2020].

Urzędnicy centralni i dostojnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. H. Lulewicz, A. Rachuba, Kórnik 1994.

Urzędnicy wołyńscy XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. M. Wolski, Kórnik 2007.

Voronchuk I., Luts’ke khrestovozdvyzhens’ke bratstvo: istoriohrafichnyy aspekt ta aktual’ni problemy, „Ukrayinoznavstvo” 2017, 3 [Ворончук I., Луцьке хрестовоздвиженське братство: історіографічний аспект та актуальні проблеми, „Українознавство” 2017, 3].

Voronchuk I., Rodovody volyns’koyi shlyakhty XVI-pershoyi polovyny XVII st. (rekonstruktsiya rodynnykh struktur: metodolohiya, metodyka, dzherela), Kyyiv 2009 [Ворончук I., Родоводи волинської шляхти XVI-першої половини XVII ст. (реконструкція родинних структур: методологія, методика, джерела), Київ 2009].

Voronchuk I., Shlyakhets’kyy rid Dryvyns’kykh: henealohiya imatrymonial’ni zv'yazky (XVI–persha polovyna XVII st.), „Studiyi i materialy z istoriyi Volyni”, Kremenets’ 2012 [Ворончук I., Шляхетський рід Дривинських: генеалогія і матримоніальні зв'язки (XVI–перша половина XVII ст.), „Студії і матеріали з історії Волині”, Кременець 2012].

Voronchuk I., Volyns’kyy chashnyk Lavrentyy Dryvyns’kyy v oboroni pravoslavya (kinets’ XVI–persha polovyna XVII st.), w: Rol’ osobystosti v Tserkvi. Materialy mizhnarodnoyi naukovo-praktychnoyi konferentsiyi Volyns’koyi pravoslavnoyi bohoslovs’koyi akademiyi Ukrayins’koyi Pravoslavnoyi Tserkvy Kyyivs’koho Patriarkhatu, Luts’k 2016 [Ворончук I., Волинський чашник Лаврентий Дривинський в обороні православя (кінець XVI – перша половина XVII ст.), w: Роль особистості в Церкві. Матеріали міжнародної науково-практичної конференції Волинської православної богословської академії Української Православної Церкви Київського Патріархату, Луцьк 2016].

Zhukovich P., Seymovaya bor'ba pravoslavnogo zapadno-russkogo dvoryanstva s tserkovnoy uniyey (s 1609 g.), cz. 2, Sankt Peterburg 1904 [Жукович П., Сеймовая борьба православного западно-русского дворянства с церковной унией (с 1609 г.), cz. 2, Санкт Петербург 1904].

Zhukovich P., Seymovaya bor'ba pravoslavnogo zapadno-russkogo dvoryanstva s tserkovnoy uniyey (s 1609 g.), cz. 3, Sankt Peterburg 1906 [Жукович П., Сеймовая борьба православного западно-русского дворянства с церковной унией (c 1609 г.), cz. 3, Санкт Петербург 1906].

Żychiewicz T., Jozafat Kuncewicz, Kalwaria Zebrzydowska 1986.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.56.89-150
Data publikacji: 2023-12-21 13:03:53
Data złożenia artykułu: 2021-11-27 12:49:27


Statystyki


Widoczność abstraktów - 804
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 517

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Tomasz Kempa

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.