Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Zygmunt Hübner – minister spraw wewnętrznych Rzeczypospolitej Polskiej (21 marca – 17 listopada 1924 r.)
Streszczenie w języku polskim
Zygmunt Hübner był ministrem spraw wewnętrznych w bardzo ważnym okresie dziejów Polski (21 marca – 17 listopada 1924 r.). To podczas jego urzędowania rozpoczęła się w Polsce wielka reforma gospodarczo-walutowa; nastąpiła zmiana waluty z marki polskiej na złotego polskiego. W tym czasie w resorcie spraw wewnętrznych nastąpiły poważne zmiany organizacyjne, usprawniające działalność Policji Państwowej. Otóż w kwietniu 1924 r. powstała wyspecjalizowana służba pn. Policja Polityczna, która w znaczącym stopniu przyczyniła się do skutecznego zwalczania tzw. ugrupowań wywrotowych (KPRP) bezpośrednio zagrażających porządkowi i spokojowi publicznemu w państwie. Podległe ministrowi Z. Hübnerowi służby zwalczały też antypaństwowe wystąpienia mniejszości narodowych, zwłaszcza słowiańskich (ukraińskiej, białoruskiej). Jednakże dotychczasowe formy walki z tymi wystąpieniami, zwłaszcza z ich partyzantką wspieraną przez partyzantkę komunistyczną, nie przynosiły rezultatu. W konsekwencji zapadła decyzja, że w ramach resortu spraw wewnętrznych powstanie specjalna formacja zorganizowana na wzór wojskowy, tj. Korpus Ochrony Pogranicza. W wyniku jego działań już pod koniec 1924 r. porządek i spokój zaczął powracać na Kresy Wschodnie. Minister Z. Hübner wiele uwagi poświęcał również mniejszości żydowskiej, która walczyła o autonomię narodowo-kulturalną, mniejszości niemieckiej oraz sprawom obywatelstwa polskiego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Archiwum Akt Nowych:
Kancelaria Cywilna Naczelnika Państwa, sygn. 183.
Komenda Główna Policji Państwowej, Dopływy (z b. Centralnego Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i b. Centralnego Archiwum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej), sygn. 2, 443/2.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie, Dopływy (z b. Centralnego Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i b. Centralnego Archiwum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej), sygn. 975, 977, 978, 980, 1000, 1002, 1017–1019, 1057, 1062, 1072.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie, Wydział Bezpieczeństwa, sygn. 153.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie, Wydział Narodowościowy, sygn. 938, 1031.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie, Gabinet Ministra, Wydział Organizacyjno-Prawny, sygn. 707.
Prezydium Rady Ministrów w Warszawie, Posiedzenie Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. 22.
Urząd Wojewódzki Lwowski, sygn. 774/2, 974/2.
Archiwum Państwowe w Lublinie:
Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Społeczno-Polityczny, sygn. 155.
Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Organizacyjny, sygn. 552.
Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim:
Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej w Opocznie, sygn. 5.
Centralne Archiwum Wojskowe:
Oddział II Sztabu Głównego, sygn. I.303.4.2514.
Derzhavnyy Аrkhiv Ternopil’s’koyi Оblasti [Державний архів Тернопільської області]:
fond 231, opys 6, sprava 53.
Derzhavnyy Аrkhiv Volyns’koyi Оblasti [Державний архів Волинської області]:
fond 49, opys 9, sprava 5, 211.
Liteuvos Centrinis Valstybés Archyvas:
fondas 51, apyrašas 1, bylos 385; apyrašas 15, bylos 94.
Baranowski W., Rozmowy z Piłsudskim 1916–1931, Warszawa 1938.
„Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej” 1920.
„Kurier Warszawski” 1924.
„Monitor Polski” 1919, 1924.
Rataj M., Pamiętniki 1918–1927, Warszawa 1965.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Okres I. Sprawozdanie stenograficzne z 33 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej z dn. 17 kwietnia 1923 r.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Okres I. Sprawozdanie stenograficzne z 89 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 20 grudnia 1923 r.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Okres I. Sprawozdanie stenograficzne z 115 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 4 kwietnia 1924 r.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Okres I. Sprawozdanie stenograficzne z 132 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 18 czerwca 1924 r.
Składkowski F., Kwiatuszki administracyjne i inne, Warszawa 2005.
Brzoza C., Polska w czasach niepodległości i II wojny światowej (1918–1939), w: Wielka historia Polski, t. 5, Kraków 2003.
Chajn L., Polskie wolnomularstwo 1920–1938, Warszawa 2005.
Dominiczak H., Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939, Warszawa 1992.
Encyklopedia Historii Drugiej Rzeczypospolitej, red. A. Garlicki, Z. Landau, W. Roszkowski, P. Stawecki, J. Tomaszewski, Warszawa 1999.
Gabinety Drugiej Rzeczypospolitej, red. J. Faryś, J. Pajewski, Szczecin–Poznań 1991.
Grabski W., Dwa lata u podstaw państwowości naszej (1924–1925), oprac. M.M. Drozdowski, Warszawa–Rzeszów 2003.
Kłoczowski J., Müllerowa L., Skarbek J., Zarys dziejów Kościoła katolickiego w Polsce, Kraków 1986.
Kozyra W., Podstawy prawne i układ sił politycznych w samorządzie terytorialnym, w: Dzieje Lubelszczyzny 1918–1939. Aspekty polityczne, red. M. Kruszyński, R. Litwiński, W. Kozyra, D. Magier, T. Osiński, Lublin–Warszawa 2020.
Kozyra W., Polityka administracyjna ministrów spraw wewnętrznych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918–1939, Lublin 2009.
Kozyra W., Polityka administracyjna ministrów spraw wewnętrznych wobec życia społeczno-politycznego w Polsce w latach 1918–1922, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2007, 10.
Kozyra W., Polityka administracyjna ministrów spraw wewnętrznych wobec życia społeczno-politycznego w Polsce w latach 1922–1926, „Studia z Dziejów Państwa Polskiego” 2009, 12.
Kozyra W., Polityka administracyjna władz polskich na Ziemiach Wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918–1926, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F” 2005, 59.
Kozyra W., Ustawowe uprawnienia ministrów spraw wewnętrznych i zarys ich realizacji w Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918–1939, w: Państwo – władza – społeczeństwo w dwudziestym wieku, red. W. Kozyra, „Res Historica” 2004, 16.
Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, red. J.M. Majchrowski, współpraca G. Mazur, K. Stepan, Warszawa 1994.
Ławnik J., Represje policyjne wobec ruchu robotniczego 1918–1939, Warszawa 1979.
Malec D., Koncepcje organizacji sądownictwa administracyjnego w Polsce w latach 1918–2002. Uwagi historyka prawa, w: Krakowskie studia z historii państwa i prawa, red. W. Uruszczak, D. Malec, Kraków 2004.
Ministrowie Polski Niepodległej 1918–1945, red. M. Baumgart, H. Walczak, A. Wątor, Szczecin 2001.
Misiuk A., Policja Państwowa 1919–1939. Powstanie, organizacja, kierunki działania, Warszawa 1996.
Morawski W., Władysław Grabski, premier rządu polskiego 23 VI – 24 VII 1920, 19 XII 1923 – 14 XI 1925, w: Prezydenci i premierzy Drugiej Rzeczypospolitej, red. A. Chojnowski, P. Wróbel, Wrocław 1992.
Pepłoński A., Kontrwywiad II Rzeczypospolitej, Warszawa 2002.
Tomaszewski J., Rzeczypospolita wielu narodów, Warszawa 1985.
Waingertner P., Wolnomularstwo Drugiej Rzeczypospolitej w oczach współczesnych, Łódź 1999.
Zarzycki A., Cyryl Ratajski 1875–1942, Poznań 1991.
Zieliński K., Kwestia obywatelstwa polskiego dla repatriantów, reemigrantów i uchodźców z Rosji w latach 1918–1922. Regulacje prawne a praktyka urzędnicza, „Dzieje Najnowsze” 2001, 33, 4.
Żydzi a lewica. Zbiór studiów historycznych, red. A. Grabski, Warszawa 2007.
Żydzi w Polsce. Dzieje i kultura. Leksykon, red. J. Tomaszewski, A. Żbikowski, Warszawa 2001.
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/5987882/obiekty/274917#opis_obiektu [dostęp: 6 I 2022].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2022.53.403-428
Data publikacji: 2022-06-30 13:44:01
Data złożenia artykułu: 2022-01-07 18:20:58
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2022 Waldemar Kozyra
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.