Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Wizje genezy Polski w polskim piśmiennictwie wieków średnich. Uwagi na temat książki Początki dziejowe w Polskiej historiografii średniowiecznej. Z zagadnień historii idei, wyobrażeń i narracji Czesława Deptuły
Streszczenie w języku polskim
Celem artykułu recenzyjnego jest omówienie książki Początki dziejowe w Polskiej historiografii średniowiecznej. Z zagadnień historii idei, wyobrażeń i narracji autorstwa Czesława Deptuły. Na publikację składają się artykuły już ogłoszone drukiem przez badacza, zamieszczone w różnego rodzaju periodykach naukowych i monografiach zbiorowych. Motywem przewodnim recenzowanego tomu są szeroko pojmowane wizje początków Polski ukazane na kartach rodzimych utworów historiograficznych doby średniowiecza. Omawiane teksty nie tylko przypominają najważniejsze ustalenia poczynione przez lubelskiego mediewistę, ale także – zebrane w jednym miejscu – zapewniają niezbędny kontekst dla poznania głównych kierunków dociekań naukowych czy warsztatu badawczego Czesława Deptuły.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Anonim tzw. Gall, Kronika polska, tłum. R. Grodecki, Wrocław 1989.
Banaszkiewicz J., Czarna i biała legenda Bolesława Śmiałego, „Kwartalnik Historyczny” 1981, 88, 2.
Banaszkiewicz J., Gall Anonim – tradycja historyczna Piastów jako wykład o początkach rodu-dynastii i Polski, w planie podobnych realizacji dziejopisarskich XII stulecia, w: Przeszłość w kulturze średniowiecznej Polski, t. I, red. J. Banaszkiewicz, A. Dąbrówka, P. Węcowski, Warszawa 2018.
Banaszkiewicz J., Fabularyzacja przestrzeni. Średniowieczny przykład granic, „Kwartalnik Historyczny” 1979, 86, 4.
Banaszkiewicz J., Origo et religio – wersja słowiańska (o sposobach budowania tożsamości wspólnotowej w społecznościach wczesnego średniowiecza – „wzorcotwórcze pamiątki” i opowieści o nich, w: idem, Trzy po trzy o dziesiątym wieku, Kraków 2014.
Banaszkiewicz J., Podanie o Lestku I Złotniku. Mistrza Wincentego „Kronika polska” I 9, 11, „Studia Źródłoznawcze” 1987, 30.
Banaszkiewicz J., Podanie o Piaście i Popielu. Studium porównawcze nad wczesnośredniowiecznymi tradycjami dynastycznymi, Warszawa 1986.
Banaszkiewicz J., Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław 1998.
Banaszkiewicz J., Mistrz Wincenty i naśladowcy – wizje najstarszych dziejów Polski XIII–XV wieku, w: Przeszłość w kulturze średniowiecznej Polski, t. I, red. J. Banaszkiewicz, A. Dąbrówka, P. Węcowski, Warszawa 2018.
Deptuła C., Archanioł i smok: z zagadnień legendy miejsca i mitu początku w Polsce średniowiecznej, Lublin 2003.
Deptuła C., Athleta Christi – Rex Poloniae (Z dziejów ideologii Królestwa Polskiego), „Znak” 1979, 26, 12.
Deptuła C., Biskup i władca. Z problematyki ideologii państwowej i świadomości narodowej polskiego średniowiecza, „Więź” 1968, 11.
Deptuła C., Czorsztyn, czyli Wronin. Studium z najstarszych dziejów osadnictwa na pograniczu polsko-węgierskim w regionie Pienin, Lublin 1992.
Deptuła C., „Dominae Sandecenses” XIV wieku a schyłek władztwa klarysek nad górnym Dunajcem, w: Ojczyzna i wolność. Prace ofiarowane prof. Janowi Ziółkowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Barańska, W. Matwiejczuk, E. M. Ziółek, Lublin 2000.
Deptuła C., Galla Anonima mit genezy Polski. Studium z historiozofii i hermeneutyki symboli dziejopisarstwa średniowiecznego, Lublin 1990, wydanie drugie: Lublin 2000.
Deptuła C., Geneza zamku czorsztyńskiego i jego roli w regionie Pienin – legendy, domysły i fakty, „Prace Pienińskie” 1995, 7.
Deptuła C., Ideologia Polski jako państwa morskiego w dziejopisarstwie polskim XII-XIV wieku, „Zeszyty Naukowe KUL” 1975, 18, 4.
Deptuła C., Krajobrazy, bestie, sąsiedzi i bohaterowie. Wokół kwestii postrzegania przyrody w narracji historiograficznej polskiego średniowiecza, „Teka Komisji Historycznej” 2006, 3.
Deptuła C., Legenda i kult świętego Izydora Oracza a problemy polskiej wsi pod zaborami, „Zeszyty Naukowe KUL” 1996, 39, 1–2.
Deptuła C., Metropolis. Z zagadnień mitu genezy stolic w Europie słowiańskiej, „Roczniki Humanistyczne” 2001, 49, 4.
Deptuła C., Nad rekonstrukcją dziejów regionu czorsztyńskiego w XIII i XIV wieku, „Pieniny – Przyroda i Człowiek” 1997, 5.
Deptuła C., Początki dziejowe w polskiej historiografii średniowiecznej. Z zagadnień historii idei, wyobrażeń i narracji, Lublin 2022.
Deptuła C., Początki klasztorów norbertańskich w Dłubni-Imbramowicach i Płocku, „Roczniki Humanistyczne” 1968, 16, 2.
Deptuła C., Problem mitu monarchy – dawcy żywności w Polsce średniowiecznej. Na przykładzie podania o Piaście, „Zeszyty Naukowe KUL” 1975, 18, 3.
Deptuła C., Sakralne wartościowanie morza a problem ingerencji Pomorza z Polską we wcześniejszym średniowieczu, „Summarium” 1975, 4.
Deptuła C., Średniowieczne mity genezy Polski, „Znak” 1973, 25, 11/12.
Deptuła C., Święte góry w dawnej Polsce. Impresje z pogranicza średniowiecza i renesansu, w: Miejsce rzeczywiste, miejsce wyobrażone. Studia nad kategorią miejsca w przestrzeni kultury, red. M. Kitowska-Rysiak, E. Wolicka, Lublin 1999.
Deptuła C., Wielkopolska rodzina monarsza błogosławionej Jolenty a niektóre problemy biografii księżnej, w: Święci nie przemijają. Materiały z sympozjum naukowego o błogosławionej Jolencie z okazji 700-lecia jej śmierci, Gniezno, 8–9 października 1999 roku, red. P. Blok, Gdańsk 2002.
Deptuła C., Wojciech Sławnikowic – „święty w drodze”, w: Dziedzictwo kultu świętego Wojciecha. Ogólnopolska sesja z okazji jubileuszu 1000-lecia męczeństwa św. Wojciecha KUL – 22 IX 1997, red. R. Knapiński, Lublin 1998.
Deptuła C., Zagadnienie początków kolegiaty św. Michała w Płocku, „Notatki Płockie” 1959, 13–14.
Deptuła C., Z badań nad początkami kanoników regularnych w Polsce (Najnowsze prace polskie), „Roczniki Humanistyczne” 1961, 10, 2.
Deptuła C., Z zagadnień interpretacji słynnego konfliktu. Refleksje wokół Szkiców historycznych XI wieku Tadeusza Wojciechowskiego, „Roczniki Humanistyczne” 1987, 35, 2.
Dunin-Wąsowicz T., Drogami średniowiecznej Polski. Studia z dziejów osadnictwa i kultury, Warszawa 2011.
Filipowicz M., Profesor Czesław Deptuła, w: Scientia et Fidelitate. Księga Pamiątkowa Ewy i Czesława Deptułów Profesorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. T. Panfil, Lublin 2013.
Grudziński T., Konflikt króla Bolesława Szczodrego z biskupem Stanisławem w polskiej świadomości zbiorowej (zarys problematyki), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia” 1981, 17.
Iwańczak W., Świadkowie historii? Średniowiecze w dziejopisarstwie Europy Środkowej dawniej i dziś, Kraków 2019.
Kürbis B., Na progach historii: prace wybrane, Poznań 1994.
Kürbis B., Na progach historii II: O świadectwach do dziejów kultury Polski średniowiecznej, Poznań 2001.
Labuda G., Święty Stanisław biskup krakowski, patron Polski. Śladami biskupstwa – męczeństwa – kanonizacji, Poznań 2000.
Leciejewicz L., Legendy etnogenetyczne w świecie słowiańskim, „Slavia Antiqua” 1989/1990, 32.
Plezia M., Dookoła sprawy św. Stanisława. Studium źródłoznawcze, Bydgoszcz 1999.
Pomian K., Przeszłość jako przedmiot wiary, Warszawa 1968.
Samsonowicz H., Dziedzictwo średniowiecza. Mity i rzeczywistość, Wrocław 2009.
Samsonowicz H., Mity „Początku”, w: H. Samsonowicz, O „historii prawdziwej”. Mity, legendy i podania jako źródło historyczne, Warszawa 1997.
Skibiński E., Kronikarze polscy o początkach państwa, w: Tradycje i nowoczesność – początki państwa polskiego na tle środkowoeuropejskim w badaniach interdyscyplinarnych, red. M. Danielewski, M. Matla, H. Kóčka-Krenz, Poznań 2016.
Skibiński E., Początki Polski w Kronice polskiej i w Kronice Dzierzwy, w: Cognitioni gestorum. Studia z dziejów średniowiecza dedykowane Profesorowi Jerzemu Strzelczykowi, red. D.A. Sikorski, A.M. Wyrwa, Poznań-Warszawa 2006.
Skibiński E., Przemiany władzy. Narracyjna koncepcja Anonima tzw. Galla i jej podstawy, Poznań 2009.
Skibiński E., Wanda i Lubosza. Mit i motyw – kilka uwag o budowie książki opowiadań w tekstach kronik średniowiecznych, w: Ars scribendi. O sztuce pisania w średniowiecznej Polsce. Katalog wystawy, red. L. Wetesko, Poznań-Warszawa 2006.
Sochacka A., Regimen, dominium, societas Nobilium. Z dziejów gospodarki, administracji i polityki w Lubelskiem w średniowieczu, Lublin 2014.
Sosnowski M., Bolesław Chrobry i Karol Wielki – legitymizacja między kultem a imitacją, „Historia Slavorum Occidentis” 2016, 2.
Strzelczyk J., Początki refleksji nad pochodzeniem i językiem Słowian, w: Tożsamość a język w perspektywie slawistycznej, red. S. Gajda, Opole 2008.
Szacka B., Czas przeszły, pamięć, mit, Warszawa 2006.
Wiszewski P., „Domus Bolezlai”. W poszukiwaniu tradycji dynastycznej Piastów (do około 1138 r.), Wrocław 2008.
Wiszewski P., Vere Polonia ceca prius erat… Process of nation-making in the "Chronicle" of Anonymous called Gallus (1st half of the 12th century), w: La nació a l’edat mitjana, red. F. Sabaté, Lleida 2020.
Węcowski P., Początki Polski w pamięci historycznej późnego średniowiecza, Kraków 2014.
Węcowski P., Uwagi na temat początków Polski w pamięci historycznej w późnym średniowieczu, w: Symboliczne i realne podstawy tożsamości społecznej w średniowieczu, red. S. Gawlas, P. Żmudzki, Warszawa 2017.
Wojciechowski T., Szkice historyczne jedynastego wieku, Kraków 1904.
Żmudzki P., Spór o analizę struktur podań i mitów dotyczących „Początku” Polski (na marginesie książek Jacka Banaszkiewicza i Czesława Deptuły, „Przegląd Historyczny” 2002, 93, 4.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2022.54.711-726
Data publikacji: 2022-12-14 08:37:12
Data złożenia artykułu: 2022-08-02 22:08:16
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2022 Anna Obara-Pawłowska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.