Kopiariusz akt komisarza pełnomocnego Rządu Narodowego w księstwach naddunajskich Michała Mrozowickiego 18 VI 1863 – 10 X 1864, Część II: 20 II – 10 X 1864

Małgorzata Julia Willaume, Małgorzata Nossowska

Streszczenie w języku polskim


W okresie powstania styczniowego terytorium Rumunii było ważnym elementem polskich planów wojskowych oraz zapleczem dla walczących oddziałów. Przebiegał tam szlak przerzutu broni i amunicji, przebywali tam też polscy ochotnicy i żołnierze, którym nie udało się przedostać na terytorium Rosji i wesprzeć działań powstańczych. W imieniu Rządu Narodowego działał tam komisarz Michał Mrozowicki, którego zadaniem była m.in. organizacja przerzutów broni i amunicji oraz opieka nad znajdującymi się w obozach żołnierzami i ochotnikami. Jego korespondencja i raporty dla Rządu Narodowego są relacją o wydarzeniach z okresu od czerwca 1863 r. do października 1864 r. i zawierają szczegółowe informacje na temat jego poczynań, losu Polaków znajdujących się pod jego opieką, trudności, z jakimi musiał mierzyć się jako urzędnik Rządu Narodowego, stanu finansów itp.


Słowa kluczowe


powstanie styczniowe; Mołdawia; komisarz Rządu Narodowego; Michał Mrozowicki

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Polska działalność dyplomatyczna w 1863–1864, t. 2, Korespondencja agentów dyplomatycznych Rządu Narodowego, red. A. Lewak, oprac. S. Kieniewicz, A. Lewak, H. Wereszycki, Warszawa 1963.

Polska działalność dyplomatyczna w 1863–1864. Zbiór dokumentów, t. 1, Instrukcje, odezwy i traktaty Rządu Narodowego oraz korespondencja Wydziału Spraw Zagranicznych z Władysławem Czartoryskim głównym agentem dyplomatycznym w Paryż, oprac. red. A. Lewak, Warszawa 1937.

Polska działalność dyplomatyczna 1863–1864. Zbiór dokumentów, t. 2, Korespondencja agentów dyplomatycznych Rządu Narodowego, oprac. H. Wereszycki, A. Lewak, S. Kieniewicz, red. A. Lewak, Warszawa 1962.

Sokulski F., W kraju i nad Bosforem (1830–1881), oprac. M. Tyrowicz, Wrocław 1951.

Sawicki-Stella J., Udział Galicyi w powstaniu 1863–1864. Ustęp z pamiętników pułkownika Strusia, Lwów 1889.

Cetnarowicz A., Tajna dyplomacja Adama Jerzego Czartoryskiego na Bałkanach. Hotel Lambert a kryzys serbski 1840–1844, Kraków 1993.

Darowski A., Rossya i Anglia na dalekim wschodzie, „Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom, przemysłowi i sprawom społecznym” 1890, 3, 1.

Demel J., Historia Rumunii, Wrocław 1986.

Dopierała K., Emigracja polska w Turcji, Lublin 1988.

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Adam Haretto – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/53622 [dostęp: 19.08.2023].

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Adam Wyleżyński – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/62901 [dostęp: 27.08.2023].

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Aleksander Kaczanowski – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/3092 [dostęp: 22.09.2023].

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Aleksander Golczewski – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/30899 [dostęp: 11.08.2023].

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Antoni Sikorski – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/45774 [dostęp: 11.08.2023].

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Bronisław Słonecki – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/51057 [dostęp: 22.09.2023].

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Franciszek Radzikowski – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/25245 [dostęp: 19.07.2023].

Genealogia Polaków, Katalog Powstańców Styczniowych, hasło: Kazimierz Dobrzański – https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/34302 [dostęp: 26.08.2023].

German F., Przewłocki Walerian, w: Polski słownik biograficzny, t. 29, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1986.

http://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/Content/8847/Slownik_biograficzny_miasta_Lublina.pdf [dostęp: 30.06.2023].

Kieniewicz S., Małecki S., Miłkowski Zygmunt Fortunat, w: Polski słownik biograficzny, t. 21, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1976.

Kieniewicz S., Mrozowicki Michał, w: Polski słownik biograficzny, t. 22, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1977.

Kieniewicz S., Orzechowski Tadeusz (Oksza), w: Polski słownik biograficzny, t. 24, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.

Kieniewicz S., Różycki Edward, w: Polski słownik biograficzny, t. 32, red. E. Rostworowski, H. Markiewicz, Wrocław–Warszawa–Kraków 1989–1991.

Lewak A., Dzieje emigracji polskiej w Turcji (1831–1878), Warszawa 1935.

Lewak A., Wstęp, w: Polska działalność dyplomatyczna 1863–1864. Zbiór dokumentów, t. 2, Korespondencja agentów dyplomatycznych Rządu Narodowego, oprac. H. Wereszycki, A. Lewak, S. Kieniewicz, red. A. Lewak, Warszawa 1962.

Łątka J.S., Carogrodzki pojedynek, Kraków 1985.

Michał Mrozowicki, w: K. Dach, T. Dubicki, Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 3, Toruń 2004.

Mrozowicki J.A., Niezwykły żywot Michała Mrozowickiego – powstańca, dyplomaty oraz emigranta politycznego, i jego potomków, „Verbum Nobile. Pismo środowiska szlacheckiego” 2016, 20.

Nowak J., Władysław Jordan i jego działalność na Wschodzie w okresie powstania styczniowego, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 2014, 31.

Orłowski B., Orzechowski Tadeusz (Oksza), https://gigancinauki.pl/gn/biogramy/84637,Orzechowski-TadeuszOksza.html [dostęp: 30.09.2023].

Skowronek J. Spory o politykę bałkańską Hotelu Lambert (w związku z recenzją J. Wszołka), „Przegląd Historyczny” 1978, 69, 1.

Skowronek J., Polityka bałkańska Hotelu Lambert (1833–1856), Warszawa 1976.

Skowronek J., Sprzymierzeńcy narodów bałkańskich, Warszawa 1983.

Sokulski J., Chranicki Jan August, w: Polski słownik biograficzny, t. 3, red. W. Konopczyński, Kraków 1937.

Szmyt A., Plany rozszerzenia powstania styczniowego na ziemie ruskie, „Echa Przeszłości” 2004, 5.

Tyrowicz M., Chmieleński (Chmieliński) Zygmunt (1835–1863), w: Polski słownik biograficzny, t. 3, red. W. Konopczyński, Kraków 1937.

Tyrowicz M., Długoborski Wincenty, w: Polski słownik biograficzny, t. 5, red. W. Konopczyński, Kraków 1939–1946.

Tyrowicz M., Emigracja polska w Księstwach Naddunajskich po powstaniu styczniowym. Raport agenta austriackiego z r. 1866, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny” 1962, 14.

Wereszycki H., Hotel Lambert i obóz Białych przed wybuchem powstania styczniowego, „Przegląd Historyczny” 1959, 50, 3.

Willaume M., Drogi do niepodległości. Polskie i rumuńskie koncepcje polityczne i ich realizacja w latach 1837–1849, Warszawa 1984.

Willaume M., Działalność polityczna Hotelu Lambert w Mołdawii i na Wołoszczyźnie w latach 1840–1846, „Annales UMCS. Sectio F” 1978/1979, 33/34.

Willaume M., Polskie misje polityczne w Mołdawii w latach 1846/47–1848, „Annales UMCS. Sectio F” 1976, 31.

Willaume M., Rumunia, Warszawa 2004.

Willaume M., Zygmunt Miłkowski (1824–1915) w powstaniu styczniowym 1863 roku, „Annales UMCS. Sectio F” 2012, 67, 2.

Wiśniewski S., Pustowojtowa Anna Henryka w: Słownik biograficzny miasta Lublina, red. A. Witusik, J. Skarbek, T. Radzik, wersja online, Ośrodek „Brama Grodzka-Teatr NN”.

Wodzianowska I., Powstanie styczniowe na Podolu w świetle akt komisji śledczych, „Teka Kom. Hist. – OL PAN” 2013, 10.

Żurawski vel Grajewski R., Kwestia wschodnia w polskiej myśli politycznej i działaniu w okresie zaborów, http://www.rodm-krakow.pl/index.php/biblioteka/publikacje/461-kwestia-wschodnia-w-polskiej-mysli-politycznej-i-dzialaniu-w-okresie-zaborow [dostęp: 30.09.2023].

Żurek P., Miejsce Bośni w Bałkańskiej polityce Hotelu Lambert (1843–1849), w: Europa Środkowa, Bałkany i Polacy. Studia ofiarowane Profesorowi Antoniemu Cetnarowiczowi, red. J. Pezda, S. Pijaj, Kraków 2017.

https://armed.mapn.ro/1_mini%C8%99trii-ap%C4%83r%C4%83rii-na%C8%9Bionale-ministers-of-national-defence [dostęp: 30.09.2023].

https://pl.wikipedia.org/wiki/Artur_Go%C5%82uchowski [dostęp: 13.08.2023].

https://pl.wikipedia.org/wiki/Teofil_Gl%C3%BCck [dostęp: 4.07.2023].

https://ro.wikipedia.org/wiki/Arthur_Baligot_de_Beyne [dostęp: 30.08.2023].

https://ro.wikipedia.org/wiki/Ioan_Alexandru_Duca [dostęp: 30.09.2023].

https://ro.wikipedia.org/wiki/Mihail_Kog%C4%83lniceanu [dostep: 27.08.2023].

https://ro.wikipedia.org/wiki/Rom%C3%A2nul [dostęp: 30.09.2023].

https://ro.wikipedia.org/wiki/Vasile_Sturdza [dostep: 27.08.2023].

https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=17602 [dostęp: 30.08.2023].

https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=17602 [dostęp: 30.08.2023].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.57.1637-1729
Data publikacji: 2024-10-22 08:46:58
Data złożenia artykułu: 2024-01-04 11:52:19


Statystyki


Widoczność abstraktów - 88
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 33

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Małgorzata Julia Willaume, Małgorzata Nossowska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.