Mieszczanin krakowski Kasper Suski de casa Castiglione (zm. 1589) jako posesjonat w księstwie zatorskim

Mirosław Aleksander Płonka

Streszczenie w języku polskim


Syn przybyłego z Florencji do Krakowa królewskiego kamieniarza Mikołaja Castiglione (zm. 1545) – Kasper – poprzez zakup w 1554 r. Suchej i Stryszawy, a następnie przez ślub w 1556 r. z Jadwigą, córką Stanisława Słupskiego i Anny z Grzymułtowskich, wszedł w koligacje rodzinne ze szlachtą zatorsko-oświęcimską. Mimo wnikliwego studium Adama Kamińskiego postać Kaspra jako mieszczanina oraz złotnika krakowskiego, a przy tym posesjonata okazuje się jeszcze nie do końca poznaną. Niedostrzeżone zostały zachodzące za sprawą Castiglione-Suskiego procesy osadnicze czy zmiany kulturowe, a tym samym dość mglistym jest nadal obraz XVI w. w lokalnych społecznościach. Tymczasem za sprawą ludzi pokroju krakowskiego mieszczanina Kaspra docierały do utworzonego w 1564 r. powiatu śląskiego renesansowe mody i wzorce myślowe, a także nurty reformacyjne. Uzupełniając dotychczasowy stan wiedzy na temat osoby i działalności Kaspra Suskiego, autor przedstawił jego krąg rodzinny, zgromadzony majątek i sieć wzajemnych relacji ze szlachtą księstw zatorskiego i oświęcimskiego (głównie sąsiadującymi z jego majątkiem okolicznymi posesjonatami).


Słowa kluczowe


Kasper Suski; księstwo zatorskie; huta szkła; Sucha

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Album armorum Nobilium Regni Poloniae XV–XVIII saec. Herby nobilitacji i indygenatów XV–XVIII w., oprac. B. Trelińska, Lublin 2001.

Księga przyjęć do prawa miejskiego w Krakowie 1507–1572, wyd. A. Kiełbicka, Z. Wojas, Kraków 1993.

Materyały do dziejów rolnictwa w Polsce w XVI i XVII wieku poprzedzone wiadomością o życiu i pismach Jana Ostroroga wojewody poznańskiego..., oprac. W. Chomętowski, Warszawa 1876.

Źródła dziejowe, t. 14, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. 3, Małopolska, oprac. A. Pawiński, Warszawa 1886.

Źródła do historii sztuki i cywilizacji w Polsce, t. 1, Rachunki dworu królewskiego 1544–1567, oprac. i wyd. A. Chmiel, Kraków 1911.

Źródła do historii sztuki i cywilizacji w Polsce, t. 5, z. 3, Cracovia artificum 1501–1550, oprac. J. Ptaśnik, red. M. Friedberg, Kraków 1948.

Bartoszewicz J., Pogląd na stosunki Polski z Turcją i Tatarami, Warszawa 1858.

Boroda K., Przeszłość i przyszłość przeliczników demograficznych dla XVI-wiecznych źródeł podatkowych, https://www.academia.edu/18501362/Przesz%C5%82o%C5%9B%C4%87_i_przysz%C5%82o%C5%9B%C4%87_przelicznik%C3%B3w_demograficznych_dla_XVI_wiecznych_%C5%BAr%C3%B3de%C5%82_podatkowych [dostęp: 12.04.2023].

Boroda K., Przeszłość przeliczników demograficznych dla szesnastowiecznych źródeł podatkowych, „Przeszłość Demograficzna Polski” 2015, 37, 2.

Graff T., Wołyniec B., Wróbel E.E., Mikołaj Zebrzydowski 1553–1620. Szkic biograficzny, Kraków 2020.

Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S.J. powiększony dodatkami z późniejszych au¬torów, rękopismów, dowodów urzędowych, t. 8, wyd. J. N. Bobrowicz, Lipsk 1841.

Horwat J., Książęta górnośląscy z dynastii Piastów. Uwagi i uzupełnienia genealogiczne, Ruda Śląska 2005.

Kamiński A., Castiglione Mikołaj (zm. 1545), w: Polski słownik biograficzny, t. 3, Kraków 1937.

Kamiński A., Suscy h. Saszor (Orla) w XVI i XVII wieku, „Miesięcznik Heraldyczny” 1935, 14, 1.

Kamiński A., Suscy h. Saszor (Orla) w XVI i XVII wieku, „Miesięcznik Heraldyczny” 1935, 14, 2.

Koźbiał K., Starostwo zatorskie. Zarys dziejów do 1772 r., Kraków 2000.

Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009.

Laberschek J., Huty szkła w ziemi krakowskiej od XIV do końca XVI w., „Teki Krakowskie” 2000, 12.

Laberschek J., Koziniec, w: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. III, z. 1, oprac. W. Bukowski et al., red. F. Sikora, Kraków 1994.

Laberschek J., Krzecięcice, w: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. III, z. 1, oprac. W. Bukowski et al., red. F. Sikora, Kraków 1994.

Lepszy L., Przemysł złotniczy w Polsce, Kraków 1933.

Leśniak F., Urzędnicy i personel pomocniczy w wielkorządach krakowskich w okresie nowożytnym, Kraków 2020.

Nieznana szlachta polska i jej herby, oprac. W. Wittyg, Kraków 1908.

Noga Z., W okresie przedrozbiorowym, w: Sucha Beskidzka, red. J. Hampel, F. Kiryk, Kraków 1998.

Pietrusiński J., Złotnicy krakowscy XIV–XVI wieku i ich cech, Warszawa 2000.

Prokop K., Księstwa oświęcimskie i zatorskie wobec Korony Polskiej w latach 1438–1513. Dzieje polityczne, Kraków 2002.

Ptaśnik J., Gli Italiani a Cracovia dal XVI secolo al XVIII, Rzym 1909.

Suproniuk J., Charakter i wielkość osiedli, w: Atlas historyczny Polski, red. S. Trawkowski, M. Wilska, Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku, red. H. Rutkowski, cz. II, Warszawa 2008.

Szady B., Upadek parafii w Chorupniku. Przyczynek do dziejów reformacji w Polsce, „Roczniki Humanistyczne” 2013, 61, 2.

Tygielski W., Włosi w Polsce. Utracona szansa na modernizację, Warszawa 2005.

Urban W., Chłopi wobec reformacji w Małopolsce w drugiej połowie XVI w., Kraków 1959.

Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 1, Warszawa 1904.

Wyczański A., Studia nad folwarkiem szlacheckim w Polsce w latach 1500–1580, Warszawa 1960.

Wyrobisz A., Szkło w Polsce od XIV do XVII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2025.59.843-876
Data publikacji: 2025-10-31 08:37:23
Data złożenia artykułu: 2024-02-01 14:31:30


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Mirosław Aleksander Płonka

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.