Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Moc bestii: wilczyca kapitolińska jako element konstrukcji tożsamości rzymskiej
Streszczenie w języku polskim
Jednym z ważnych hashtagów współczesnej percepcji historii starożytnego Rzymu jest Wilczyca Kapitolińska. Artykuł rozwija kwestię ikonografii fabuły o cudownym ocaleniu Romulusa i Remusa na podstawie analizy źródeł numizmatycznych. Ponieważ monety są złożonym źródłem, ustalono, że urzędnicy miast greckich wschodnich prowincji państwa rzymskiego umieszczali Wilczycę Kapitolińską i bliźnięta na monetach wymiennych. Jeśli chodziło o bicie w koloniach weteranów, to legenda na takich monetach dostarcza nam nazwy osady. Ważne jest również to, że w półautonomicznym bicie miast lokalne elity łączyły Wilczycę Kapitolińską z postaciami lokalnych bóstw, personifikacją demos lub ważnymi lokalnymi zjawiskami społeczno-politycznymi. W ten sposób obraz ten stał się ważną częścią tożsamości ludności II–III w. n.e. Takie monety nie były wydawane przez dziesięciolecia, ale biorąc pod uwagę, że większość miast biła monety przez bardzo krótki czas, obecność monet z Lupa Capitolina wśród emisji jest ważna. Ciekawe, że to właśnie w tym okresie bardzo archaiczne mity odżyły w mennictwie.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Livius, Ab Urbe condita libri CXLII. Tite-Live, Histoire romaine, 1, transl. J. Bayet, G. Baillet, Paris 1995.
M. Tullius Cicero, The Orations of Marcus Tullius Cicero, transl. C.D. Yonge, London 1856.
Pliny, Natural History, Volume IV: Books 12–16, transl. H. Rackham, Cambridge MA 1945.
Strabo, Geography, Volume VI: Books 13–14, transl. H.L. Jones, Cambridge MA 1929.
A catalogue of the Greek coins in the British Museum: Catalogue of the Greek coins of Lycia, Pamphylia and Pisidia, London 1897.
Balbuza K., Personifikacja Aeternitas na monetach rzymskich propagujących ideę wieczności cesarza, “Studia Europaea Gnesnensia” 2013, 8.
Balbuza K., Roma Aeterna i inne wątki „wieczne” w mennictwie rzymskim okresu kryzysu III wieku. Znaczenie ideologiczne, in: Rzymski Zachód, ed. M. Pawlak, Kraków 2017.
Balbuza K., The Idea of aeternitas of State, City and Emperor in Augustan Poetry, “Klio” 2014, 96, 1.
Baukova A., “Unseen God” or “Giver of Wealth”?: Image of Hades on Ancient Coins, “Archeologia” 2024, 3.
Burnett A. et al., Roman Provincial Coinage I: From the death of Caesar to the death of Vitellius (44 BC–AD 69), London 1992.
Calicó E.X., The Roman Avrei, vol. 1, From the Republic to Pertinax, 196 BC–193 AD., Barcelona 2003.
Cohen H., Description historique des monnaies frappées sous l' Empire Romain, vol. 6, Macrianus to Diocletian & Maximianus, Paris 1886, https://archive.org/details/descriptionhist07feuagoog/page/294/mode/2up [access: 26.12.2024].
Coinage and Identity in the Roman Provinces, eds. C. Howgego, V. Heuchert, A. Burnett, Oxford–New York 2005.
Dattari G., Numi Augg. Alexandrini, Cairo 1901.
Karwiese S., Die Münzprägung von Ephesos. I. Die Anfänge: Die ältesten Prägungen und der Beginn der Münzprägung überhaupt, Cologne–Weimar 1995.
Kluczek A.A., Ex nummis historia. Szkice o obrazach numizmatycznych w badaniach nad dziejami starożytnego Rzymu, Katowice 2021.
Kluczek A.A., Krajobraz początków Rzymu. Uwagi o wyobrażeniach na rzymskich monetach, “Res Historica” 2024, 57.
Kluczek A.A., Primordia Romana. Mityczna przeszłość Rzymu i pamięć o niej w rzymskich numizmatach zaklęta, Katowice 2019.
Kurth D., Greek and Roman Provincial Coins – Lydia (GRPC Lydia), Istanbul 2020.
Lindgren H., Lindgren III: Ancient Greek Bronze Coins from the Lindgren Collection, Quarryville 1993.
Manders E., Coining Images of Power. Patterns in the Representation of Roman Emperors on Imperial Coinage A.D. 193–284, Leiden–Boston–Tokyo 2012.
Mattingly H., Sydenham E.A., Webb P., The Roman Imperial Coinage, vol. 5, part 2, Probus to Amandus, London 1933.
Milne J., A Catalogue of the Alexandrian Coins in the Ashmolean Museum, Oxford 1933.
Mushmov H., Antichnite moneti na Balkanskie poluostrov i monetite na bŭlgarskite tsare, Sofie 1912 [Мушмов H., Античните монети на Балканския полуостров и монетите на българските царе, София 1912].
Myth and Coinage. Representations, Symbolisms and Interpretations from the Greek Mythology, Athens 2011.
Ostrowski J.A., Personifications of rivers in Greek and Roman art, “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Archeologiczne” 1991, 964, 47.
Ostrowski J.A., Personifications of Countries and Cities as a Symbol of Victory in Greek and Roman Art, in: Griechenland und Rom. Vergleichende Untersuchungen zu Entwicklungstendenzen und – höhepunkten der antiken Geschichte, Kunst und Literatur, ed. E.G. Schmidt, Tbilissi–Erlangen–Jena 1996.
Pick B., Die antiken Münzen von Dacien und Moesien, Die antiken Münzen Nord-Griechenlands, vol. 1/1, Dacia and Moesia, Berlin 1898.
Stefanakis M.I., Konstantinidi N.P.M., Associating the image with the myth on ancient cretan coins: Three case-studies, “Fortunatae” 2020, 32.
Sutherland C.H.V., The Roman Imperial Coinage, vol. 1, From 39 BC to AD 69, London 1984.
Sylloge Nummorum Graecorum, Bulgaria, The Bobokov Bros. Collection, Thrace & Moesia Inferior, vol. 1, Deultum, Sofia 2005.
Sylloge Nummorum Graecorum, France, Bibliothéque Nationale, Cabinet des Médailles, vol. 3, Pamphylia, Pisidia, Lycaonia, Galatia, Paris 1994.
Sylloge Nummorum Graecorum. The Royal Collection of Coins and Medals. Danish National Museum, vol. 20, Troas, Copenhagen 1945.
Sylloge Nummorum Graecorum, USA, The Collection of the American Numismatic Society, New York 1977.
Tekin O., River-Gods in Cilicia in the Light of Numismatic Evidence, in: La Cilicie: espaces et pouvoirs locaux (IIe millénaire av. J.-C. – IVe siècle ap. J.-C.). Actes de la Table Ronde d’Istanbul, 2–5 novembre 1999, eds. E. Jean, A.M. Dinçol, S. Durugönül, Istanbul 2001 (Varia Anatolica, 13); https://www.persee.fr/doc/anatv_1013-9559_2001_act_13_1_1006 [access: 26.12.2024].
Varbanov I., Greek Imperial Coins And Their Values, vol. 3, Thrace (from Perinthus to Trajanopolis), Chersonesos Thraciae, Insula Thraciae, Macedonia, Bourgas 2007.
von Aulock H., Münzen und Städte Lykaoniens, Tübingen 1976.
Ziegler R., Münzen Kilikiens aus kleineren deutschen Sammlungen, Munich 1988.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2025.59.281-300
Data publikacji: 2025-10-31 08:36:08
Data złożenia artykułu: 2025-01-12 20:34:58
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Anastasiya Baukova
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.