Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Wincenty Witos o idei demokracji
Streszczenie w języku polskim
W artykule dokonano syntezy poglądów na idee demokracji. Przedmiotem rozważań były formułowane przez Wincentego Witosa (1874–1945) koncepcje odnoszące się do demokracji na przestrzeni okresu od czasów zaborów, walki o niepodległość, odrodzonego państwa polskiego o ustroju demokratycznym i przejścia do autorytaryzmu. Postulaty opisywane i wskazywane przez Witosa w swoich generalnych aspektach są aktualne nadal i dlatego proponowane przez niego rozwiązania warte są przemyślenia także dzisiaj. Niewątpliwie należą do nich demokratyzacja struktur władzy, sprawne zarządzanie państwem, które łączył z wysokimi kwalifikacjami pracowników administracji, przestrzeganie praw i wolności obywatelskich, krzewienie idei patriotycznych i wychowanie w duchu miłości do ojczyzny. Jego myśl opierała się na przekonaniu, że prawdziwa demokracja musi wyrastać z ludu i służyć ludowi, a nie elitom czy jednostkom dążącym do władzy absolutnej.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Historia XIX i XX wieku: Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku, t. 3: Lata 1918–1939. Polska niepodległa. Wybór tekstów źródłowych, oprac. A. Kosecki, J.R. Szaflik, R. Turkowski, Pułtusk 1998.
Materiały źródłowe do historii polskiego ruchu ludowego, t. 3, 1931–1939, oprac. J. Borkowski, J. Kowal, Warszawa 1966.
Programy stronnictw ludowych. Zbiór dokumentów, oprac. S. Lato, W. Stankiewicz, Warszawa 1969.
Sprawozdania stenograficzne Sejmu Ustawodawczego 1919.
Witos W., Dzieła wybrane, t. 2, Moje wspomnienia, oprac. E. Karczewski, J.R. Szaflik, Warszawa 1990.
Witos W., Moja tułaczka w Czechosłowacji, Warszawa 1967.
Witos W., Moja tułaczka w Czechosłowacji, Warszawa 1995.
Witos W., Moje wspomnienia, t. 1, Paryż 1964.
Witos W., Moje wspomnienia, t. 2, Paryż 1964.
Witos W., Moje wspomnienia, t. 3, Paryż 1965.
Witos W., O celach polityki ludowej, Cieszyn [b.d.w.].
Witos W., Reforma rolna i jej znaczenie, Kraków [b.d.w.].
Zdziechowski M., W obliczu końca, Wilno 1937.
Znaniecki F., Upadek cywilizacji zachodniej. Szkice z pogranicza filozofii i socjologii, Poznań 1923.
Borkowski J., Postawa polityczna chłopów polskich w latach 1930–1935, Warszawa 1970.
Borkowski J., Stronnictwo Ludowe wobec polityki zagranicznej 1931–1939, „Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego” 1966, 8.
Brodowska-Kubicz H., Świadomość społeczno-narodowa chłopów. U podstaw ruchu ludowego, w: Chłopi, naród, kultura, t. 1, Myśl polityczna ruchu ludowego, red. J. Jachymek, K.Z. Sowa, M. Śliwa, Rzeszów 1996.
Brodowska H., Świadomość społeczno-narodowa i polityczna chłopów polskich od przełomu XIX i XX wieku do wybuchu II wojny światowej, w: Dzieje i przyszłość polskiego ruchu ludowego, t. 1, Od zaborów do okupacji (1895–1945), red. A. Kołodziejczyk, W. Paruch, Warszawa 2002.
Hemmerling Z., Ruch ludowy w Wielkopolsce 1919–1939, Warszawa 1971.
Jakubowska B., Ruch ludowy wobec przeszłości narodowej (do 1939 r.), Warszawa 1995.
Kur J., Kształtowanie świadomości historycznej chłopów polskich przez ruch ludowy w okresie zaborów, w: Dzieje i przyszłość polskiego ruchu ludowego, t. 1, Od zaborów do okupacji (1895–1945), red. A. Kołodziejczyk, W. Paruch, Warszawa 2002.
Łuczak A., Społeczeństwo i państwo w myśli politycznej ruchu ludowego w II Rzeczypospolitej, Warszawa 1982.
Matusak P., Insurekcja kościuszkowska w świetle opinii Polski Podziemnej 1939–1944, w: Powstanie 1794 roku i tradycje kościuszkowskie na Podlasiu, red. J. Wojtasik, Siedlce 1997.
Michałowski S., Tadeusz Kościuszko wzorem polityka i wojskowego – reprezentanta interesów chłopów, w: Pokolenia i portrety. Wzór osobowy ludowców XX wieku, red. A. Wójcik, W. Paruch, Lublin 2000.
Ossowska M., Wzór demokraty, Lublin 1992.
Podgajna E., Myśl polityczna Wincentego Witosa (1874–1945), Lublin 2018.
Siekanowicz P., Obóz odosobnienia w Berezie Kartuskiej 1934–1939, Warszawa 1991.
Szaflik J.R., Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” 1926–1931, Warszawa 1970.
Szaflik J.R., Tradycja historyczna w publicystyce i działalności galicyjskiego ruchu ludowego, w: Edukacja historyczna społeczeństwa polskiego, red. J. Maternicki, Warszawa 1981.
Śleszyński W., Obóz odosobnienia w Berezie Kartuskiej 1934–1939, Białystok 2003.
Śreniowska K., Kościuszko, bohater narodowy. Opinie współczesnych i potomnych 1794–1948, Warszawa 1973.
Świadomość historyczna Polaków. Problemy i metody badawcze, red. J. Tomicki, Łódź 1981.
Tadeusz Kościuszko w historii i tradycji, oprac. J.S. Kopczewski, Warszawa 1968.
Trembicka K., Między utopią a rzeczywistością. Myśl polityczna Komunistycznej Partii Polski (1918–1939), Lublin 2007.
Wojtas A., Kształtowanie świadomości narodowej i państwowej chłopów, Warszawa 1988.
Wójcik A., Inspiracje ideowe polskiego ruchu ludowego (do 1939 r.), w: 120 lat polskiego ruchu ludowego, red. E. Podgajna, M. Kuranc-Szymczak, Warszawa 2016.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2025.59.1461-1484
Data publikacji: 2025-10-31 08:38:25
Data złożenia artykułu: 2025-02-15 12:07:02
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Ewelina Podgajna
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.