Górale huculscy w wojskowej propagandzie na rzecz przysposobienia społeczeństwa do wojny u schyłku Drugiej Rzeczypospolitej (Wybrane problemy badawcze)

Artur Kasprzyk

Streszczenie w języku polskim


Druga połowa lat trzydziestych upływała pod znakiem nasilającego się zagrożenia wojennego. Władze wojskowe Drugiej Rzeczypospolitej usiłowały objąć propagandą na rzecz obrony kraju, zróżnicowane pod wieloma względami społeczeństwo polskie. Z powodu napiętej sytuacji w Małopolsce Wschodniej, kierownictwu sił zbrojnych bardzo zależało, aby w przygotowania wojenne zaangażować górali zamieszkujących najdalsze zakątki Karpat, w szczególności Hucułów. Brak odpowiednio rozbudowanej sieci komunikacyjnej na terenie Karpat Wschodnich, nie pozwolił na zastosowanie najskuteczniejszych narzędzi propagandowych, jakimi wówczas były prasa, radio oraz film dźwiękowy. Zainteresowanie sprawami państwa wśród Hucułów, Łemków i Bojków – górali najbardziej oddalonych od cywilizacji, wzbudziło dopiero organizowane co roku (1935–1938) „Święto Gór”. Współpraca górali huculskich z armią, ułatwiała walkę z antypaństwowym ruchem ukraińskim w Małopolsce Wschodniej. Do wzmocnienia polskości w tym regionie przyczynić się miało również odpowiednie wykorzystanie nieocenionych walorów Huculszczyzny.


Słowa kluczowe


Druga Rzeczypospolita; wojsko; propaganda wojskowa; obrona państwa; przysposobienie społeczeństwa do wojny; Karpaty Wschodnie; Święto Gór; Huculi; Huculszczyzna

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Archive sources

Centralne Archiwum Wojskowe:

Departament Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych,

Dowództwo Okręgu Korpusu VI Lwów,

Dywizja Piechoty,

Gabinet Ministra Spraw Wojskowych.

Printed sources

Orłowicz M., Ilustrowany przewodnik po Wschodnich Karpatach Galicyi, Bukowiny i Węgier, Lviv 1914, Warszawa 1990 reprint.

Podstawy Planu Rozwoju Kulturalnego i Gospodarczego Karpat, Związek Ziem Górskich, Warszawa 1939, copy from ‘Rocznik Ziem Górskich – 1939’.

Słuszkiewicz E., Przewodnik po Sanoku i ziemi sanockiej, Sanok 1936.

Press

‘Głos Podhala’ 1936.

‘Polska Zbrojna’ 1936.

‘Wiadomości Polskie’, Rocznik I (1914–1915).

Studies

Chałupczak H., Browarek T., Mniejszości narodowe w Polsce 1918–1995, Lublin 2000.

Chojnowski A., Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich 1921–1939, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979.

Chudziński E., Związek Ziem Górskich (1936–1939), ‘Małopolska’ 2002, 4.

Goetel W., Zagadnienia Regjonalizmu Górskiego w Polsce, Kraków 1936.

Grott O., Związek Ziem Górskich – sanacyjna próba budowania regionalizmu karpackiego jako funkcja podniesienia bezpieczeństwa na Kresach Południowo-Wschodnich, in: Wokół regionalizmu. Formy i odmiany kwestii regionalnej, sci. ed. J. Poniedziałek, Olsztyn 2015.

Hubiak P., Belina i jego ułani, Kraków 2003.

Ignatowicz A., Przygotowanie obronne społeczeństwa w Polsce (1921–1939), Warszawa 2010.

Kęsik J., Naród pod bronią. Społeczeństwo w programie polskiej polityki wojskowej 1918–1939, Wrocław 1998.

Kowalski T.A., Mniejszości narodowe w siłach zbrojnych Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej (1918–1939), Toruń 1998.

Kurzeja-Świątek M., Święta Gór (1935–1938) i ich rola w krzewieniu wiedzy o regionach, ‘Małopolska’ 2013, 15.

Moklak J., Łemkowszczyzna w Drugiej Rzeczypospolitej. Zagadnienia polityczne i wyznaniowe, Kraków 1997.

Smoliński A., Barwa 49 Huculskiego Pułku Strzelców – ciekawy element działań integracyjnych w Armii II Rzeczypospolitej, ‘Rocznik Przemyski’ 2012, 48, 1, Historia wojskowości.

Stawecki P., Następcy Komendanta. Wojsko a polityka wewnętrzna Drugiej Rzeczypospolitej w latach 1935–1939, Warszawa 1969.

Stawecki P., Prażmowski (Belina-Prażmowski) Władysław Zygmunt (1888–1938), in: Polski Słownik Biograficzny, 28, 3, 118, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1985.

Stawecki P., Z dziejów wojskowości Drugiej Rzeczypospolitej, Pułtusk 2001.

Torzecki R., Kwestia ukraińska w polityce III Rzeszy (1933–1945), Warszawa 1972.

Wołos M., Władysław Raczkiewicz jako wojewoda krakowski w 1935 roku, in: Londyńska reduta, vol. 1: Władysław Raczkiewicz (1885–1947), sci. eds. J. Kłaczkow, M. Golon, K. Kania, Z. Girzyński, Toruń 2017.

Wysocki R., Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów w Polsce w latach 1929–1939. Geneza, struktura, program, ideologia, Lublin 2003




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2019.48.215-239
Data publikacji: 2019-12-23 08:29:01
Data złożenia artykułu: 2018-04-26 05:48:31


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1490
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 544

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Artur Kasprzyk

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.