Rachunki wojskowe hetmana wielkiego litewskiego Pawła Jana Sapiehy z lat 1655–1662

Andrzej Adam Majewski

Streszczenie w języku polskim


Hetman wielki litewski Paweł Jan Sapieha w latach 1655–1662, w okresie wojen Rzeczypospolitej z Moskwą i Szwecją, wydał z własnej szkatuły na cele wojskowe 1,985,520 złotych. Pieniądze te zostały w większości przeznaczone na zaciągi wojskowe i wypłatę żołdu. Było to spowodowane zmniejszeniem wpływów podatkowych do skarbu, ponieważ duże obszary państwa polsko-litewskiego znalazły się pod okupacją moskiewską i szwedzką. Celem artykułu jest analiza rachunków wojskowych Sapiehy i ich struktury na szerokim tle porównawczym, tzn. rachunków innych hetmanów litewskich i koronnych drugiej połowy XVII w.


Słowa kluczowe


Rzeczpospolita; Wielkie Księstwo Litewskie; Paweł Jan Sapieha; wojsko; skarb; pieniądz

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Archival sources

Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie:

Archiwum Radziwiłłów II, ref. no. 1432a.

Vilniaus universiteto mokline biblioteka:

Fond 4 (A-1179), ref. no. 13168.

Printed sources

Volumina legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782 wydanego, ed. J. Ohryzko, vol. 4, Petersburg 1859.

Volumina legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782 wydanego, ed. J. Ohryzko, vol. 5, Petersburg 1860.

Studies

Augusiewicz S., Udział Bogusława Radziwiłła w kampanii na Litwie (listopad–grudzień 1661 r.), in: Radziwiłłowie w służbie Marsa, eds. M. Nagielski, K. Żojdź, Warszawa 2017.

Babyatyn’ski K., Vydatki Mikhala Kazimira Radzivila na aboronu Nyasvizha w 1655–1660 h., ‘Byelaruski Histarychny Ahlyad’ 2011, 18, 1–2 (34–35).

Bobiatyński K., Michał Kazimierz Pac – wojewoda wileński, hetman wielki litewski. Działalność polityczno-wojskowa, Warszawa 2008.

Bobiatyński K., Rachunki wojskowe hetmana polnego litewskiego Michała Kazimierza Radziwiłła, ‘Klio. Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym’ 2019, 48, 1.

Filipczak-Kocur A., Litewskie komisje wojskowo-skarbowe w XVII wieku, ‘Kwartalnik Historyczny’ 2002, 109, 3.

Kossarzecki K., Kampania roku 1660 na Litwie, Zabrze 2005.

Kossarzecki K., Polityka wojskowa Pawła Sapiehy jako metoda umocnienia pozycji rodu na przykładzie jego działań w latach 1655–1665, in: Lyew Sapyeha (1557–1633 hh.) i yaho chas. Zbornik navukovykh artykulaw, eds. S.V. Marozava, V.U. Halubovich, A.I. Hrusha, Hrodna 2007.

Kroll P., Działania zbrojne pułkownika Iwana Nieczaja na Białorusi w latach 1658–1659, ‘Studia i Materiały do Historii Wojskowości’ 2007, 43.

Majewski A.A., Aleksander Hilary Połubiński (1626–1679), marszałek wielki litewski. Działalność polityczno-wojskowa, Warszawa 2017.

Majewski A.A., Działania wojenne w Księstwie Kurlandii i Semigalii w latach 1658–1660, in: Z dziejów stosunków Rzeczypospolitej Obojga Narodów ze Szwecją w XVII wieku, ed. M. Nagielski, Warszawa 2007.

Majewski A.A., Paweł Jan Sapieha wobec stronnictwa dworskiego w latach 1656–1660, in: Studia nad staropolską sztuką wojenną, vol. 5, eds. Z. Hundert, J.J. Sowa, K. Żojdź, Oświęcim 2017.

Mayewski A.A., Pavyel Sapyeha w dachynyennyakh s prydvornay hrupowkay u 1656–1660 hh., ‘Arche’ 2016, 3.

Milewski D., Wydatki hetmanów koronnych na początku lat 50. XVII wieku na podstawie akt skarbowo-wojskowych z AGAD w Warszawie, ‘Echa Przeszłości’ 2019, 20, 1.

Milewski D., Zapomniane zwycięstwo – Kuszliki 1661 r., ‘Biblioteka Poznańskiego Humanistycznego Towarzystwa Naukowego’ 2005, 3.

Myatsyel’ski A.A., Staradawni Krychaw. Histarychna-arkhyealahichny narys horada ad starazhytnykh chasow da kantsa XVIII st., Minsk 2003.

Ochmann S., Sejmy lat 1661–1662. Przegrana batalia o reformę ustroju Rzeczypospolitej, ‘Acta Universitatis Wratislaviensis’ 1977, 355, Historia 29.

Płosiński J., Potop szwedzki na Podlasiu 1655–1657, Zabrze 2006.

Przyboś A., Gosiewski (Gąsiewski) Wincenty Aleksander Korwin, in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 8, Wrocław–Kraków–Warszawa 1959–1960.

Przyboś A., Lanckoroński Stanisław z Brzezia na Lanckoronie, in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 16, Wrocław–Warszawa–Kraków 1971.

Przyboś A., Potocki Stanisław zwany Rewera, in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 28, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, 1984–1985.

Rachuba A., Boje Jana Kazimierza o Litwę w latach 1656–1668. Sukces stronnictwa dworskiego w walce z opozycją, in: Dwór a kraj. Między centrum a peryferiami władzy. Materiały konferencji naukowej zorganizowanej przez Zamek Królewski na Wawelu, Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytut Historii Akademii Pedagogicznej w Krakowie w dniach 2–5 kwietnia 2001, ed. R. Skowron, Kraków 2003.

Rachuba A., Konfederacje wojska litewskiego w latach 1655–1663, Zabrze 2010.

Tyla A., Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės iždas per dvidešimtmetį karą (1648–1667), Vilnius 2010.

Rachuba A., Wilno pod okupacją moskiewską w latach 1655–1661, ‘Lithuania’ 1994, 2–3 (11–12).

Rybarski R., Skarb i pieniądz za Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III, Warszawa 1939.

Wagner M., Wydatki wojskowe hetmana wielkiego koronnego Stanisława Jabłonowskiego w latach 1685–1689, in: Pecunia nervus belli. Z dziejów dyplomacji i stosunków międzynarodowych w XV–XVIII wieku, eds. M. Markiewicz, R. Skowron, F. Wolański, Katowice 2016.

Wagner. M., ‘Sprawy mołdawskie’ w rachunkach hetmana wielkiego koronnego Stanisława Jabłonowskiego w latach 1685–1689, in: Ze wspólnej przeszłości. Studia z dziejów stosunków polsko-mołdawskich, ed. A. Smoliński, Toruń 2017.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2020.49.567-587
Data publikacji: 2020-12-21 13:06:27
Data złożenia artykułu: 2018-12-22 12:19:39


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1531
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 734

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Andrzej Adam Majewski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.