Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Poszukiwanie korzeni polskiej historii wizualnej
Streszczenie w języku polskim
Współczesna humanistyka, ulegając modom, zapomina niekiedy o dawniejszym dorobku. Autor poszukuje w polskiej historiografii refleksji nad wizualnością i to zarówno jako przedmiotem badań, jako formą przedstawiania przeszłości, dokumentacją, jak i jako kwestią epistemologiczną, przywołując na początku zmysłowy charakter poznania historycznego u Lelewela. U Lelewela właśnie znajduje jeszcze odwołania do tradycji dawniejszych. Podążając za pracami Mieczysława Porębskiego opisuje w polskiej myśli szerokie pola refleksji nad znaczeniem obrazów dla historiografii, od sztuk plastycznych przez fotografię po film, tropiąc u historyków, a niekiedy także artystów, myślenie o przeszłości, które dziś nazywamy wizualnym.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Printed sources
Pamiętniki J. U. Niemcewicza. Dziennik pobytu za granicą. Od dnia 21 lipca 1831 do 20 maja 1841 r., vol. 1, (1831–32), Poznań 1876.
Studies
Białostocki J., Wybór pism estetycznych, Kraków 2008.
Burke P., Naoczność. Materiały wizualne jako świadectwa historyczne, transl. J. Hunia, Kraków 2012.
Danek W., Matejko i Kraszewski. Dwie koncepcje dziejów Polski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1969.
Dymmel P., Problem autorstwa ’Klejnotów’ przypisywanych Janowi Długoszowi, ‘Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego’ 1993, 1 (12).
Dziamski G., Aspekt antropologiczny w symulowanej rzeczywistości, in: Od fotografii do rzeczywistości wirtualnej, ed. M. Hopfinger, Warszawa 1997.
Dziamski G., Sztuka po końcu sztuki. Sztuka początku XXI wieku, Poznań 2009.
Dziechcińska H., Oglądanie i słuchanie w kulturze dawnej Polski, Warszawa 1987.
Filozofia i myśl społeczna w latach 1831–1864, ed. A. Walicki, Warszawa 1977.
Gorzowski M., J. Matejko, epoka lat dalszych do końca życia artysty, z dziennika prowadzonego w ciągu lat siedemnastu, Kraków 1898.
Handelsman M., Historyka. Zasady metodologji i teorji poznania historycznego. Podręcznik dla szkół wyższych, ed. P. Węcowski, Warszawa 2010 [reprint of the 1928 edition].
Hopfinger M., Czy obraz wypiera słowo?, in: Komunikacja wizualna w prasie i mediach elektronicznych, eds. K. Wolny-Zmorzyński et al., Warszawa 2013.
Insignia seu Clenodia Regis et Regni Poloniae, from the Kórnik codex, published by Z. Celichowski, Poznań 1885.
Jackiewicz D., Karol Beyer 1818–1877, Warszawa 2012.
Jakimowicz T., Temat historyczny w sztuce ostatnich Jagiellonów, Warszawa–Poznań 1985.
Kłodziński A., Rękopisy Długosza o herbach polskich, Biblioteka Ossolineum, vol. 5, Lwów 1843.
Kracik J., Staropolskie spory o kult obrazów, Kraków 2012.
Kraszewski J.I., Ikonotheka. Zbiór notat o sztuce i artystach, Wilno 1858.
Kraszewski J.I., Z roku 1866. Rachunki przez B. Bolesławitę, Poznań 1867.
Krawczyk J., Matejko i Historia, Warszawa 1990.
Lelewel J., Bałwochwalstwo słowiańskie, in: Narody na ziemiach sławiańskich przed powstaniem Polski. Joachima Lelewela w dziejach narodowych polskich postrzeżenia. Tom do Polski wieków średnich wstępny, Poznań 1853.
Lelewel J., Dakowie, in: Narody na ziemiach sławiańskich przed powstaniem Polski. Joachima Lelewela w dziejach narodowych polskich postrzeżenia. Tom do Polski wieków średnich wstępny, Poznań 1853.
Lelewel J., Historyka, in: Wybór pism historycznych, ed. H. Więckowska, Wrocław 1950.
Lelewel J., Jakim ma być historyk, in: Wybór pism historycznych, ed. H. Więckowska, Wrocław 1950.
Lelewel J., Nauki dające poznawać źródła historyczne, Wilno 1824.
Lelewel J., Trakowie, Getowie, Ilirianie, Galowie, in: Narody na ziemiach sławiańskich przed powstaniem Polski. Joachima Lelewela w dziejach narodowych polskich postrzeżenia. Tom do Polski wieków średnich wstępny, Poznań 1853.
Libelt K., Filozofia i krytyka, vol. 2, Poznań 1874.
Libelt K., System umnictwa czyli filozofii umysłowej, in: K. Libelt, Samowładztwo rozumu i objawy filozofii słowiańskiej, ed. A. Walicki, Warszawa 2014.
Łopatkiewicz T., Między pedagogiką a inwentaryzacją zabytków. Artystyczno-naukowe wycieczki Władysława Łuszczkiewicza z uczniami krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych w latach 1888–1893, Ph.D. dissertation prepared under Prof. A. Małkiewicz’s supervision at the Institute of Art History of the Jagiellonian University, Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, ref. no. Dokt. 2006/117.
Łotman J., Semiotyka filmu, transl. J. Faryno, T. Miczka, Warszawa 1983.
Maciesza A., Historia fotografii polskiej w latach 1839–1889, Płock 1972.
Maćkowski T., Źródła niepisane a perspektywy rozwoju historiografii polskiej. Przyczynek do dyskusji, in: Gra i konieczność. Zbiór rozpraw z historii historiografii i filozofii historii, eds. G.A. Dominiak, J. Ostoja-Zagórski, W. Wrzosek, Bydgoszcz 2005.
[Michałowska C.], Piotr Michałowski, rys życia zawód artystyczny, działalność w życiu publicznym, z papierów rodzinnych zebrał N.N., Kraków 1911.
Mickiewicz A., Konrad Wallenrod, in: Powieści poetyckie, ed. W. Floryan, Warszawa 1979.
Morgan D., Defining Visual Culture, in: D. Morgan, The Sacred Gaze Religious Visual Culture in Theory and Practice, Los Angeles 2005, http://www.jstor.org/stable/10.1525/j.ctt1pnk48 [accessed on: 21 VIII 2017].
Mossakowska W., Początki fotografii w Warszawie (1839–1863), vol. I, Warszawa 1994.
Obremski K., ‘Głupi się trochę uczą, a mędrszy głupieją’: Wacław Potocki i polski spór o obrazy, ‘Pamiętnik Literacki’ 1996, 3.
Od fotografii do rzeczywistości wirtualnej, ed. M. Hopfinger, Warszawa 1997.
Olechnicki K., Uwagi o kulturze wizualnej w ujęciu socjologiczno-antropologicznym, ‘Dyskurs. Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu‘ 2013, 16.
Paprocki B., Herby rycerstwa polskiego na pięcioro ksiąg rozdzielone, Kraków 1584, https://archive.org/stream/herbyrycerstwapo00papruoft/herbyrycerstwapo00papruoft_djvu.txt [accessed on: 22 XII 2017].
Pater-Ejgierd N., Kultura wizualna a edukacja, Poznań 2010.
Piskała M., ‘Orbis Polonus’ Szymona Okolskiego jako traktat moralny wobec kaznodziejstwa wieku XVII, paper read at the conference Herb and Heraldry in Old Polish Culture, Warsaw, 12–13 April 2013.
Podczaszyński B., Przegląd historyczny starożytności krajowych, Warszawa 1857.
Polanowska J., Historiografia sztuki polskiej w latach 1832–1863 na ziemiach centralnych i wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. F.M. Sobieszczański, J.I. Kraszewski, E. Rastawiecki, A. Przezdziecki, Warszawa 1995.
Porębski M., Malowane dzieje, Warszawa 1961.
Potocki S.K., O sztuce u dawnych czyli Winkelman polski, ed. J. A. Ostrowski, J. Śliwa, part II, Warszawa–Kraków 1992.
Potocki W., Obrazy świętych, in: Ogród fraszek, ed. A. Brückner, vol. I, part II, nr 278, Lwów 1907.
Potocki W., Malarzowi, in: Dzieła, ed. L. Kukulski, vol. 1, Warszawa 1987.
Przeszłość w kulturze średniowiecznej Polski, eds. H. Manikowska et al., vol. 1–2, Warszawa 2018.
Przyborowski W., Historya dwóch lat 1861–62, part 1, vol. 2, Kraków 1893.
Puchowski K., Edukacja historyczna w jezuickich kolegiach Rzeczypospolitej 1565–1773, Gdańsk 1999.
Regium Poloniae Icones, Roma 1591.
Rosenstone R.A., ‘Walker’. The Dramatic Film as (Postmodern) History, in: Revisioning History. Film and the Construction of a New Past, ed. R.A. Rosenstone, Princeton, New Jersey 1995.
Rzepińska M., Matejko i Łuszczkiewicz, in: Sztuka i historia. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki (Kraków, listopad 1988), Warszawa 1992.
Rzepińska M., Władysław Łuszczkiewicz jako malarz historyczny i portrecista, ‘Folia Historiae Artium’ Seria Nowa, 1982, 18.
Skarga B., Granice historyczności, Warszawa 2005.
Skotarczyk D., Film i historia w doświadczeniach polskich historyków, in: Media audiowizualne w warsztacie historyka, ed. D. Skotarczak, Poznań 2008.
Skotarczak D., Film i media audiowizualne w refleksji polskich historyków, ‘Kultura i Historia’ 2012, 22, http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/4298 [accessed on: 17 VII 2018].
Skotarczak D., Historia wizualna, Poznań 2012.
Skotarczyk D., Kilka uwag o historii wizualnej, ‘Klio Polska’ 2016, 8.
Skotarczak D., Obraz społeczeństwa PRL w komedii filmowej, Poznań 2004.
Skotarczyk D., Projekt historii wizualnej, ‘Slavia Occidentalis’ 2011, 68.
Słoczyński H.M., Matejko, Wrocław 2000.
Strasz M., Uwagi nad przedstawieniem przedmiotów w daguerrotypie, ‘Wiadomości Handlowe i Przemysłowe’ 1839, 347.
Sulima R., Album ’cieni’. Słowo i fotografia w kulturze ludowej, in: Słowo i etos. Szkice o kulturze, Kraków 1992.
Szczukowski I., ‘Rzućże to oko na zwierciadło ciała Jezusowego.’ Wokół kazań ‘O piąci zmysłach ciała ludzkiego’ Samuela Wysockiego, ‘Literaturoznawstwo’ 2017, 11.
Sztompka P., Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza, Warszawa 2012.
Szymański A., Jerzy II Piast. Mecenas i kolekcjoner. Studium renesansowego mecenatu kulturalnego w Europie Środkowej, Opole 2007.
Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, ed. E. Domańska, Poznań 2010.
Tokarz M., Komunikacja niewerbalna, in: Argumentacja, perswazja, manipulacja, Gdańsk 2006.
Tokarz M., Komunikacja poza gramatyką, in: W świecie znaków. Księga Pamiątkowa ku czci Profesora Jerzego Pelca, eds. J.J. Jadacki, W. Strawiński, Warszawa 1996.
Walicki A., Karola Libelta ‘filozofia słowiańska’, in: K. Libelt, Samowładztwo rozumu i objawy filozofii słowiańskiej, ed. A. Walicki, Warszawa 2014.
White H., Historiografia i historiofotia, transl. Ł. Zaremba, in: Film i historia. Antologia, ed. I. Kurz, Warszawa 2008.
Wojciechowski T., Chrobacja. Rozbiór starożytności słowiańskich, Kraków 1873.
Zlat M., Zamek piastowski w Brzegu, Opole 1988.
Żdżarski W., Zaczęło się od Daguerre’a. Szkice z dziejów fotografii XIX w., Warszawa 1977.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2020.50.461-481
Data publikacji: 2020-12-28 11:40:29
Data złożenia artykułu: 2019-07-15 11:09:08
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2020 Dariusz Banek
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.