Kapela przy kolegium jezuickim i jej udział w życiu religijnym Sandomierza w XVII–XVIII wieku

Dominika Burdzy

Streszczenie w języku polskim


Jezuickie kapele w znacznym stopniu przyczyniły się do rozwoju muzyki wokalnej i instrumentalnej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Początki kapeli w Collegium Gostomianum sięgają lat dwudziestych XVII w. Jednym z głównych jej celów było uświetnianie nabożeństw w kościele św. Piotra i Pawła w Sandomierzu oraz uroczystości organizowanych przez jezuitów i ich podopiecznych. Występowali w najważniejsze święta roku liturgicznego i święta zakonne, na przykład na cześć świętego Franciszka Ksawerego, jednego z założycieli Towarzystwa Jezusowego, a także z okazji kanonizacji Stanisława Kostki. Kapela wspierała także działalność teatru szkolnego, występując w sztukach tragedii i komedii. Muzycy jezuiccy grali nie tylko w macierzystym kościele, ale także podczas mszy (głównej, wotywnej, rocznicowej), procesji i uroczystości w innych kościołach sandomierskich, przede wszystkim w klasztornych dominikanów św. Jakuba i św. Marii Magdaleny, benedyktynek oraz w kolegiacie NMP.

Słowa kluczowe


jezuici; kapele jezuickie; bursy muzyczne; konflikty między kapelami; Sandomierz; Collegium Gostomianum

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Archival sources

Archiwum Główne Akt Dawnych:

Tzw. Metryka Litewska, ref. no. VII 131.

Archiwum Kapituły Katedralnej Sandomierskiej (deposit in the Biblioteka Diecezjalna in Sandomierz):

ref. no. 246 II, 247 II, 431, 596, 817, 818, 819, 825.

Archiwum kościoła św. Jakuba:

Książka różańcowa [no ref. no.].

Studies

Bednarski S., Kulturalne dzieje jezuickiego kolegium w Sandomierzu, in: Pamiętnik Koła Sandomierzan 1925–1935, Warszawa–Sandomierz 1936.

Bednarski S., Upadek i odrodzenie szkół jezuickich w Polsce. Studium z dziejów kultury i szkolnictwa polskiego, Kraków 1933.

Białousz W., Collegium Gostomianum. Dzieje szkoły jezuickiej w latach 1602–1773, vol. 1, Sandomierz 2002.

Borkowska M., Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII–XVIII wieku, Warszawa 1996.

Burdzy D., Szesnastowieczny Sandomierz – Kościół i miasto, Kielce 2012.

Ćwiek H., O religijnej kulturze muzycznej Sandomierza, ‘Studia Sandomierskie’ 1981, 2.

Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, ed. L. Grzebień in cooperation with the Jesuit team, Kraków 2004.

Grzebień L., Z życia jezuickiego teatru szkolnego w Sandomierzu w XVII i XVIII wieku, in: Diligis me? Pasce. Księga jubileuszowa dedykowana biskupowi sandomierskiemu Wacławowi Józefowi Świerzawskiemu na pięćdziesięciolecie święceń kapłańskich 1949–1999, vol. 2, eds. S. Czerwik, M. Mierzwa, R. Majkowska, Sandomierz 2000.

Grzebień L., Kochanowicz J., Słownik jezuitów muzyków i prefektów burs muzycznych, Kraków 2002.

Juszczyk M., Historia budynku i remontu, in: Collegium Gostomianum, vol. 4, Sandomierz 2002.

Kieszkowski W., Kolegium jezuickie w Sandomierzu, in: Pamiętnik Koła Sandomierzan 1925–1935, Warszawa–Sandomierz 1936.

Kiryk F., Stosunki kościelne, oświata i opieka społeczna, in: Dzieje Sandomierza XVI–XVIII w., vol. 2, part 2: W czasach stagnacji i upadku, part 3: Sztuka, ed. F. Kiryk, Warszawa 1993.

Kochanowicz J., Geneza, organizacja i działalność jezuickich burs muzycznych, Kraków 2002.

Kochanowicz J., Jesuit Music Seminaries in Poland and Lithuania During the 17th and 18th Centuries, ‘Studia Comeniana et Historica’ 2006, 36.

Kochanowicz J., Przepisy dotyczące jezuickich burs muzycznych, Kraków 2002.

Kochanowicz J., Słownik geograficzny jezuickich burs muzycznych, Kraków 2002.

Kochanowicz J., Wkład jezuitów w kulturę muzyczną okresu staropolskiego, in: Wkład jezuitów do nauki i kultury w Rzeczypospolitej Obojga Narodów i pod zaborami, ed. I. Stasiewicz-Jasiukowa, Kraków 2004.

Konopka M., Kultura muzyczna Sandomierza do końca XIX w., in: Muzyka i śpiew liturgiczny. Materiały z sympozjum 20 listopada 2001 roku, ed. J. Zimny, Sandomierz 2002.

Konopka M., Kultura muzyczna w kolegiacie sandomierskiej (Studium historyczno-muzykologiczne), Lublin 2005, typescript of the doctoral dissertation defended at the Institute of Musicology of the Catholic University of Lublin in 2005.

Lesiński B., Kupno renty w średniowiecznej Polsce na tle ówczesnej doktryny i praktyki zachodnioeuropejskiej, Poznań 1966.

Okoń J., Teatr szkolny jezuitów w Sandomierzu, ‘Zeszyty Sandomierskie’ 1999, 9.

Mądry A., Barok, part 2: 1697–1795. Muzyka religijna i jej barokowy modus operandi, in: Historia muzyki polskiej, vol. 3, Warszawa 2013.

Paszenda J., Budowle jezuickie w Polsce XVI–XVIII w., vol. 4, Kraków 2010.

Pielas J., Zapisy szlachty na rzecz jezuitów sandomierskich w XVII wieku, in: Z życia religijnego szlachty i ziemiaństwa między Wisłą a Pilicą w XVI–XX wieku. Studia, eds. J. Gapys, M. Nowak, J. Pielas, Kielce 2014.

Sandomierz. Badania 1969–1973, vol. 2, Wzgórze Collegium Gostomianum, ed. S. Tabaczyński, Warszawa 1996.

Świerczek W., Katalog rękopiśmiennych zabytków muzycznych Biblioteki Seminarium Duchownego w Sandomierzu, ‘Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne’ 1965, 10.

Walter-Mazur M., Figurą i fraktem. Kultura muzyczna polskich benedyktynek w XVII i XVIII wieku, Poznań 2014.

Walter-Mazur M., Muzyka jako element klasztornych uroczystości w świetle XVIII-wiecznych archiwaliów benedyktynek kongregacji chełmińskiej, ‘Hereditas Monasteriorum’ 2013, 2.

Walter-Mazur M., Osiemnastowieczna praktyka muzyczna w klasztorach żeńskich w Sandomierzu, Staniątkach i Starym Sączu – próba porównania, ‘Polski Rocznik Muzykologiczny’ 2013, 11.

Walter-Mazur M., The Musical Practice of the Sandomierz Benedictine Nuns During the Eighteenth Century, in: Interdisciplinary Studies in Musicology, vol. 11, Source Studies in Musical Culture, eds. A. Mądry, M. Walter-Mazur, Poznań 2012.

Wiśniewski J., Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186–1926 tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866 r., Radom 1926.

Załęski S., Jezuici w Polsce, vol. 4, Kraków 1905.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2020.49.289-314
Data publikacji: 2020-12-21 13:05:52
Data złożenia artykułu: 2019-09-17 13:17:11


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1202
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 579

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Dominika Burdzy

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.