Przyczynek do badań nad funkcjonowaniem prywatnych dworów magnackich w Rzeczypospolitej przełomu XVII i XVIII wieku na przykładzie dworu Teofili Ludwiki z Zasławskich Ostrogskich 1 voto Wiśniowieckiej, 2 voto Lubomirskiej

Anna Penkała-Jastrzębska

Streszczenie w języku polskim


Artykuł dotyczy problematyki funkcjonowania dworu prywatnego Teofili Ludwiki z Zasławskich Ostrogskich 1 voto Wiśniowieckiej, 2 voto Lubomirskiej. Analizie poddane zostały liczne materiały archiwalne, w tym rejestry dworskie, księgi wydatków, inwentarze, prywatna korespondencja. Badaniami objęto proces kształtowania się pozycji majątkowej i społecznej magnatki, począwszy od małżeństwa z wojewodą bełskim, późniejszym kasztelanem krakowskim Dymitrem Jerzym Wiśniowieckim (zm. 1682), a po jego śmierci z hulaką Józefem Karolem Lubomirskim (zm. 1702), koniuszym koronnym, późniejszym marszałkiem wielkim koronnym. Analizie poddano aktywność marszałkowej wielkiej koronnej, uwzględniając różnorakie czynniki, które przełożyły się na kondycję odziedziczonego majątku. Wskazane zostały mechanizmy funkcjonowania jej prywatnego dworu, rekrutowania służby, nadzorowaniu bieżących spraw. Przeprowadzone badania stanowią kolejny przyczynek do rozpoznania zagadnienia formowania się i funkcjonowania prywatnych dworów kobiecych na przełomie XVII i XVIII w.


Słowa kluczowe


dwór kobiecy; Teofila Ludwika z Zasławskich Ostrogskich 1 voto Wiśniowiecka; 2 voto Lubomirska; służba; XVIII wiek

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Anusik Z., O książętach Wiśniowieckich i czasach, w których żyli: suplement do monografii rodu, „Przegląd Nauk Historycznych” 2009, 8, 2.

Czamańska I, Wiśniowieccy. Monografia rodu, Poznań 2007.

Czapska G., Pałac Sanguszków w Lubartowie, „Roczniki Humanistyczne” 1967, 15, 4.

Homecki A., Rozwój terytorialny latyfundium Lubomirskich (starszej gałęzi rodu) w latach 1581–1754, „Studia Historyczne” 1972, 15, 3.

Horwat J., Młodość księcia Dymitra Wiśniowieckiego, „Rocznik Historyczno-Archiwalny” 1989, 6.

Penkała A. Panieńskie ochędóstwo. Kwestie posagowe i wienne w małżeństwach szlachty województwa krakowskiego w czasach saskich, Kraków 2016.

Penkała-Jastrzębska A., „Za cudzoziemca iść…” migracje a polityka małżeńska szlachty państwa polsko-litewskiego, Kraków 2021.

Penkała-Jastrzębska A., Marianna Sanguszko nee Lubomirska (1693–1729) – Introduction to the biography of the overlooked heiress to the entail of Ostrog, „Res Historica” 2019, 48.

Piechnik L., Seminarium diecezjalne w Sandomierzu (1635–1773), „Studia Theologica Varsaviensia” 1970, 8, 2.

Pietrzak J., Sprawa rozwodowa Teofili z Ostrogskich-Zasławskiej z Józefem Karolem Lubomirskim w latach 1695–1702, „Klio – Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym” 2017, 39, 4.

Popiołek B., Rytuały codzienności. Świat szlacheckiego dworu w osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej, Warszawa 2022.

Popiołek B., Szlachecki dwór kobiecy w świetle raptularzy domowych i regestrów majątkowych z początku XVIII wieku na przykładzie dworu Teresy z Potockich Zamoyskiej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2021, 69 (4).

Słaby A., Rządzicha oleszycka Dwór Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej jako przykład patronatu kobiecego w czasach saskich, Kraków 2014.

Szylar A., „Niechaj pilnie upatrują humorów i fantazji fundatorek, aby nie przynosiły żadnych turbacji klasztorowi…” Kobiety – fundatorki klasztorów żeńskich w XVII i XVIII wieku. Reforma trydencka i jej konsekwencje dla powstawania klasztorów klauzurowych, w: W kręgu patronatu kobiecego w XVII–XVIII wieku, red. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Penkała-Jastrzębska, A. Słaby, Kraków 2018.

Wiśniowiecki J.A., Ilias Polski, wyd. P.P. Romaniuk, J. Burdowicz-Nowicki, Warszawa 2018.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.57.847-868
Data publikacji: 2024-10-22 08:45:51
Data złożenia artykułu: 2022-09-02 15:54:07


Statystyki


Widoczność abstraktów - 56
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 16

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Anna Penkała-Jastrzębska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.