Miasteczko wołyńskie Targowica w XVI – pierwszej połowie XVII wieku

Andrij Zajac

Streszczenie w języku polskim


W artykule wyjaśniono genezę statusu miejskiego Torgowicy i sposób, w jaki znalazła się ona w posiadaniu Niemiry Riazanowicza, Mychajła Wasylowicza, książąt Fedora i Iwana Koreckich, Bogusza Fedorowicza Koreckiego, Juchima Koreckiego, Bohdana Iwanowicza Masalskiego, Samuela i Karola Koreckich, Andrzeja Leszczyńskiego i jego syna Samuela i, wreszcie, Stanisława Kazimierza Bieniewskiego.

W 1562 r. Targowica otrzymała przywilej lokacyjny. Przedstawiono drogi zaludnienia miasta i ukształtowania się jego granic. Niewielka liczba ludności Targowicy pozwala na zaliczenie jej do miasteczek małych. Targowica posiadała zamek, przedmieście, a obwarowania miejskie były drewniano-ziemne. Większość budynków była drewniana. Nieco lepsze domy były na rynku. Wśród obiektów sakralnych Targowicy odnotowano dwa kościoły. Samorząd miejski opeirał się prawdopodobnie na prawie magdeburskim, gdyż mamy wzmianki o działalności burmistrzów. Podkreśla się znaczenie targów i jarmarków w życiu gospodarczym Targowicy. Okazało się, że miasto było często wynajmowane. Analizie poddano trudne relacje mieszczan ze szlachtą. Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego Targowicy w połączeniu z zabudową sakralną miasta uczynił z niego w pewnym sensie ośrodek dla całej okolicy.


Słowa kluczowe


Wołyń; Targowica; szlachta; prawo magdeburskie; mieszczaństwo

Bibliografia


Аrchiwum ksіążąt Sanguszków w Sławucie, t. 3, 1432–1534, wyd. B. Gorczak, Lwów 1890.

Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii, izdavayemyy Vremennoyu kommissiyeyu dlya razbora drevnikh aktov, uchrezhdennoy pri kiyevskom, podol’skom i volynskom general-gubernatore, cz. 7, t. 3, Akty o zaselenii Yugo-Zapadnoy Rossii, Kiyev 1905 [Архив Юго-Западной России, издаваемый Временною коммиссиею для разбора древних актов, учрежденной при киевском, подольском и волынском генерал-губернаторе, cz. 7, t. 3, Акты о заселении Юго-Западной России, Киев 1905].

Arkhiv Yugo-Zapadnoy Rossii, izdavayemyy Vremennoyu kommissiyeyu dlya razbora drevnikh aktov, uchrezhdennoy pri kiyevskom, podol’skom i volynskom general-gubernatore, cz. 8, t. 4, Akty o zemlevladenii v Yugo-Zapadnoy Rossii XV–XVIII vv., Kiyev 1907 [Архив Юго-Западной России, издаваемый Временною коммиссиею для разбора древних актов, учрежденной при киевском, подольском и волынском генерал-губернаторе, cz. 8, t. 4, Акты о землевладении в Юго-Западной России XV–XVIII вв., Киев 1907].

Lietuvos Metrika (1440–1498). Užrašymų knyga 3, wyd. L. Anužytė, A. Baliulis, Vilnius 1998.

Lietuvos Metrika (1499–1514). Užrašymų knyga 8, wyd. A. Baliulis, R. Firkovičius, D. Antanavičius, Vilnius 1995.

Lietuvos Metrika (1511–1518). Užrašymų knyga 9, wyd. K. Pietkiewicz, Vilnius 2002.

Lietuvos Metrika (1506–1539). Užrašymų knyga 7, wyd. I. Ilarienė, L. Karalius, D. Antanavičius, Vilnius 2010.

Lietuvos Metrika (1528–1538). Užrašymų knyga 15, wyd. A. Dubonis, Vilnius 2002.

Lietuvos Metrika (1547). Užrašymų knyga 22, wyd. A. Blanuca, D. Vaschchuk, D. Antanavičius, Vilnius 2011.

Lietuvos Metrika (1552–1561). Užrašymų knyga 37, wyd. D. Baronas, Vilnius 2011.

Baranovich A.I., Naseleniye predstepnoy Ukrainy v XVІ v., w: Istoricheskiye zapiski, t. 32, Moskva 1950 [Баранович А.И., Население предстепной Украины в ХVІ в., w: Исторические записки, t. 32, Москва 1950].

Baturin A.P., Podatnyye reyestry i izucheniye sdvigov v pol’skoy derevne XVІІ v., „Vestnik Leningradskogo universiteta. Istoriya. Yazyk. Literatura” 1978, 20, 4 [Батурин А.П., Податные реестры и изучение сдвигов в польской деревне ХVІІ в., „Вестник Ленинградского университета. История. Язык. Литература” 1978, 20, 4].

Halecki O., Ostatnie lata Świdrygiełły i sprawa wołyńska za Kazimierza Jagiellończyka, Krakόw 1915.

Horn M., Lokalizacja cechów i specjalności rzemieślnicznych w miastach ziemi przemyskiej i sanockiej w latach 1550–1650, „Przegląd Historyczny” 1970, 61, 3.

Horn M., Rzemiosło miejskie województwa bełskiego w pierwszej połowie XVII w. Zagadnienia kryzysu gospodarczego Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966.

Horn M., Zaludnienie województwa bełskiego w 1630 roku, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 1960, 21.

Krykun M.H., Pytannia chyselnosti naselennia na Pravoberezhnii Ukraini druhoi polovyny XVI – seredyny XVII st. u radianskii istoriohrafii, „Visnyk Lvivskoho universytetu. Seriia istorychna” 1980, 16 [Крикун М.Г., Питання чисельності населення на Правобережній Україні другої половини ХVІ – середини ХVII ст. у радянській історіографії, „Вісник Львівського університету. Серія історична” 1980, 16].

Kuza A.V., Drevnerusskiye gorodishcha X‒XIII vv. Svod arkheologicheskikh pamyatnikov, Moskva 1996 [Куза А.В., Древнерусские городища X‒XIII вв. Свод археологических памятников, Москва 1996].

Maciszewski J., Korecki Samuel, w: Polski słownik biograficzny, t. 14, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972.

Odnorozhenko O., Heraldyka chleniv hospodarskoi rady velykoho kniazia Svydryhaila Olherdovycha, w: Studii i materialy z istorii Volyni, red. V. Sobchuk, Kremenets 2012 [Однороженко О., Геральдика членів господарської ради великого князя Свидригайла Ольгердовича, w: Студії і матеріали з історії Волині, red. В. Собчук, Кременець 2012].

Polekhov S., Nasledniki Vitovta. Dinasticheskaya voyna v Velikom knyazhestve Litovskom v 30-e gody XV veka, Moskva 2015 [Полехов С., Наследники Витовта. Династическая война в Великом княжестве Литовском в 30-е годы XV века, Москва 2015].

Polishchuk V., Horodenska hilka kniaziv Masalskykh na Volyni u XVI st. (ruska tytulovana znat Velykoho kniazivstva Lytovskoho u strukturi shliakhetskoho zemlevolodinnia), „Ukrainskyi istorychnyi zhurnal” 2008, 2 [Поліщук В., Городенська гілка князів Масальських на Волині у XVI ст. (руська титулована знать Великого князівства Литовського у структурі шляхетського землеволодіння), „Український історичний журнал” 2008, 2].

Polishchuk V., Kniazi Masalski na Volyni u XVI st. za dokumentamy Derzhavnoho istorychnoho arkhivu Lytvy, Kyiv 2007 [Поліщук В., Князі Масальські на Волині у XVI ст. за документами Державного історичного архіву Литви, Київ 2007].

Pryshchepa B., Pohorynski mista v X‒XIII st., Rivne 2016 [Прищепа Б., Погоринські міста в X‒XIII ст., Рівне 2016].

Sobchuk V., Vid korinnia do krony. Doslidzhennia z istorii kniazivskykh i shliakhetskykh rodiv Volyni XV – pershoi polovyny XVII st., Kremenets 2014 [Собчук В., Від коріння до крони. Дослідження з історії князівських і шляхетських родів Волині XV – першої половини XVII ст., Кременець 2014].

Urzędnicy Wołyńscy XIV‒XVIII wieku. Spisy, oprac. M. Wolski, Kόrnik 2007.

Yakovenko N., Ukrainska shliakhta z kintsia XIV do seredyny XVII stolittia. Volyn i Tsentralna Ukraina, Kyiv 2008 [Яковенко Н., Українська шляхта з кінця XIV до середини XVII століття. Волинь і Центральна Україна, Київ 2008].

Zaiats A., Miske suspilstvo Volyni XVI ‒ pershoi polovyny XVII st., Lviv 2019 [Заяць А., Міське суспільство Волині XVI ‒ першої половини XVII ст., Львів 2019].

Zaiats A., Uriadnyky volynskykh pryvatnykh mist druhoi polovyny XVI ‒ pershoi polovyny XVII stolit, „Zapysky Naukovoho tovarystva imeni Shevchenka. Pratsi Istorychno-filosofskoi sektsii” 2021, 274 [Заяць А., Урядники волинських приватних міст другої половини XVI ‒ першої половини XVII століть, „Записки Наукового товариства імені Шевченка. Праці Історично-філософської секції” 2021, 274].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.57.721-742
Data publikacji: 2024-10-22 08:45:40
Data złożenia artykułu: 2023-10-23 17:17:38


Statystyki


Widoczność abstraktów - 37
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (Українська) - 25

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Andrij Zajac

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.