Canabarii w Mogontiacum

Streszczenie w języku polskim

Odkrycie w roku 2020 w północnej części Moguncji posągu bogini Salus wraz z inskrypcją wymieniającą canabari(i) rzuciło nowe światło na kwestię położonego przy obozie legionowym osiedla (canabae) i ich mieszkańców. Jest to piąty tekst epigraficzny odnoszący się do tej kwestii. Interesujące jest, że w pobliżu miejsca jego znalezienia lokalizowana jest słynna Wielka Moguncka Kolumna Jowisza (Große Mainzer Jupitersäule), wzniesiona około roku 60, ufundowana, jak głosi umieszczona na niej inskrypcja, przez canaba[rii]. Przypuszczać możemy, że w obydwu przypadkach (1, 2) chodzi o mieszkańców tutejszego osiedla. Inskrypcje poświadczają jego ciągłość osadniczą na przestrzeni niemalże dwustu lat, co dla badaczy jest dużym zaskoczeniem. Tylko jeszcze jedna inskrypcja (3) jest w gronie datowanych (rok 255), pozostałe (4, 5) tego warunku nie spełniają. Podkreślić też trzeba, że z bezpośrednim sąsiedztwem twierdzy legionowej łączyć można tylko dwie inskrypcje (3, 4), znaleziono je jednak w odpadzie gruzowiskowym, a nie in situ. Jedną natomiast (5) znaleziono w odległości aż 8 km od twierdzy, na terenie dzisiejszego Mainz-Finthen. Istotne jest także, że w żadnym z tekstów nie pojawia się termin canabae, w zapisie np. takim, jak canabae legionis, ad canabas etc. W materiale epigraficznym z Mogontiacum mamy więc do czynienia tylko z nazwą zbiorowości. Chodzi o mieszkańców canabae, którzy określani są jako canabarii (1, 2, 4, 5) lub canabenses (3). Rozstrzygnięcie ich rzeczywistego statusu formalno-prawnego pozostaje kwestią otwartą.