Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Wyobrażenia późnorepublikańskich centurionów i ich znaczenie dla badań nad wojskowością rzymską w I w. przed Chr.
Streszczenie w języku polskim
Współcześni badacze republikańskiej wojskowości rzymskiej zazwyczaj pomijają tematykę centurionów, co sprawia, że jest to jedyna kategoria wchodząca w skład ówczesnej kadry dowódczej, która nie doczekała się odrębnego studium. Liczne wzmianki zawarte na jej temat w zachowanych przekazach źródłowych zdaniem autora mogą być z powodzeniem uzupełnione przez źródła wizualne pod postacią płaskorzeźb. Jakkolwiek ich liczba w odniesieniu do czasów sprzed I w. po Chr. jest stosunkowo nieliczna, to dostarczają one informacji o unikatowym charakterze, których próżno szukać w antycznej literaturze. Wszystkie znane wyobrażenia republikańskich centurionów odnoszą się do I w. przed Chr., co koresponduje ze wzrostem ich znaczenia militarnego i społeczno-ekonomicznego w tym okresie, a jednocześnie w przypadku przedstawień nagrobnych dowodzi definiowania się weteranów przez pryzmat roli pełnionej w legionach. Co ciekawe, takie zjawisko cechowało u schyłku republiki wyłącznie centurionów, co stanowi potwierdzenie opinii o ich elitarnym statusie w ówczesnej armii rzymskiej.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
A Companion to the Roman Army, red. P. Erdkamp, Malden–Oxford–Carlton 2007.
Amy R. et al., L‘Arc d’Orange, XVe supplément à „Gallia”, Paris 1962.
Barton T., Augustus and Capricorn. Astrological polyvalency and imperial rhetoric, „Journal of Roman Studies” 1995, t. 85, s. 33–51.
Bengtson H., Kaiser Augustus. Sein Leben und seine Zeit, München 1981.
Bieńkowski von P., Les Celtes dans les arts mineurs grèco-romains avec des recherches iconographique sur quelques autres peuples barbares, Cracovie 1928.
Bishop M. C., Coulston J. C. N., Roman Military Equipment from the Punic Wars to the Fall of Rome, Oxford 2009.
Broughton T. R. S., The Magistrates of the Roman Republic, Vol. II, New York 1952.
Brunaux J. L., Lambot B., Guerre et armement chez les Gaulois (450–52 av. J.-C.), Paris 1987.
Brunt P. A., Italian Manpower 225 B.C.–A.D. 14, Oxford 1971.
Clarke J. R., Art in the lives of ordinary Romans. Visual representation and non-elite viewers in Italy, 100 B.C.–A.D. 315, Berkeley–Los Angeles 2003.
Cosme P., La remise du cep de vigne au centurion, signe d’appartenance à une élite militaire, [w:] Actes du Colloque: Les élites et leurs facettes. Les élites locales dans le monde hellénistique et romain, red. M. Cébeillac-Gerrasoni, L. Lamoune, Rome–Clermont-Ferrand 2003, s. 339–348.
Cowan R., For the Glory of Rome. A History of Warriors and Warfare, London 2007.
Cowan R., Wojny, bitwy i wojownicy rzymscy, przeł. E. Westwalewicz-Mogilska, Warszawa 2010.
Crawford M. H., Roman Republican Coinage, Vol. I–II, Cambridge 1974.
D’Amato R., Roman Centurions 753–31 BC. The Kingdom and the Age of Consuls, Oxford 2011.
D’Amato R., Roman Centurions 31 BC–AD 500. The Classical and Late Empire, Oxford 2012.
D’Amato R., Sumner G., Arms and Armour of the Imperial Roman Soldier. From Marius to Commodus, 112 BC–AD 192, London 2009.
Delbrück H., Geschichte der Kriegskunst im Rahmen der politischen Geschichte, Bd. I. Das Altertum, Berlin 1920.
Deyber A., Les Gaulois en guerre. Stratégies, tactiques et techniques, Paris 2009.
Dixon K. R., Southern P., The Roman Cavalry, London–New York 1997.
Domaszewski von A., Die Rangordnung des Römischen Heeres, red. B. Dobson, Cologne 1967.
Durry M., Note sur la tenue des centurions (la crista transversa), „Revue Archéologique” 1928, t. 27, s. 303–308.
Eckstein A. M., Senate and General: Individual Decision-making and Roman Foreign Relations, 264–194 B.C., Berkeley–Los Angeles 1987.
Faszcza M. N., Wzrost dyscyplinarnych uprawnień centurionów w I w. p.n.e., [w:] Armia i systemy obronne w Imperium Rzymskim, red. H. Kowalski, P. Madejski, Lublin 2015, s. 11–25.
Faszcza M. N., Vitis centurionis, czyli o okolicznościach nadania centurionom symbolu ich rangi, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2015, t. 2, s. 7–17.
Feugère M., Weapons of the Romans, przeł. D.G. Smith, Stroud 2002.
Fischer-Bovet Ch., Army and Society in Ptolemaic Egypt, Cambridge 2014.
Forni G., Il reclutamento delle legioni da Augusto a Diocleziano, Milano–Roma 1953.
Gabba E., Republican Rome, the Army & the Allies, przeł. P.J. Cuff, Oxford 1976.
Goldsworthy A. K., Roman Warfare, London 2000.
Goldsworthy A. K., The Complete Roman Army, London 2003.
Goldsworthy A. K., The Roman Army at War 100 BC–AD 200, Oxford 1996.
Harmand J., L’armée et le soldat à Rome: de 107 à 50 avant notre ère, Paris 1967.
Harris W. V., War and Imperialism in Republican Rome 327–70 B.C., Oxford 1979.
Hope V. M., Trophies and Tombstones: Commemorating the Roman Soldier, „World Archeology” 2003, t. 35, 1, The Social Commemoration of Warfare, s. 79–97.
Hornblower S., Stick, stones, and Spartans: the sociology of Spartan violence, [w:] War and Violence in Ancient Greece, red. H. van Wees, London–Swansea 2000, s. 57–82.
Hoyos D., Mastering the West. Rome and Carthage at War, Oxford 2015.
Hölscher T., Historische Reliefs, [w:] Kaiser Augustus und die verlorene Republik, red. W. D.
Heilmeyer, E. La Roca, E. Künzl, Mainz 1988, s. 351–400.
Hölscher T., Sztuka rzymska: język obrazowy jako system semantyczny, przeł. L. Olszewski, Poznań 2011.
Keppie L., A centurion of legio Martia at Padova?, „Journal of Roman Military Equipment Studies” 1991, t. 2, s. 115–121.
Keppie L., Colonisation and Veteran Settlement in Italy, 47–14 BC, Rome 1983.
Keppie L., Military service in the Late Republic: the evidence of inscriptions and sculpture, „Journal of Roman Military Equipment Studies” 1997, t. 8, s. 3–11.
Keppie L., The Making of the Roman Army. From Republic to Empire, London 1984.
Kienast D., Augustus. Prinzeps und Monarch, Darmstadt 1982.
Kromayer J., Veith G., Heerwesen und Kriegführung der Griechen und Römer, München 1928.
Le Bohec Y., The Imperial Roman Army, przeł. R. Bate, London–New York 2001.
Lendon J. E., Soldiers & Ghosts. A History of Battle in Classical Antiquity, New Haven–London 2005.
Maxfield V. A., The Military Decorations of the Roman Army, Berkeley–Los Angeles 1981.
McCall J. B., The Cavalry of the Roman Republic, London–New York 2002.
McDonnell M., Roman Manliness. Virtus and the Roman Republic, Cambridge 2006.
Nicolet C., L’ordre équestre à l’époque républicaine (312–43 av. J.-C.), Vol. I, Paris 1966.
Nicolet C., Obywatel, polityk, [w:] Człowiek Rzymu, red. A. Giardina, przeł. P. Bravo, Warszawa 1997, s. 27–67.
Nicolet C., The World of the Citizen in Republican Rome, przeł. P.S. Falla, Berkeley–Los Angeles 1976.
Osgood J., Caesar’s Legacy. Civil War and the Emergence of the Roman Empire, Cambridge 2008.
Parker H. M. D., A Note on the Promotion of the Centurions, „Journal of Roman Studies” 1926, t. 16, s. 45–52.
Parker H. M. D., The Roman Legions, New York 1958.
Patterson J., Military organization and social change in the later Roman Republic, [w:] War and Society in the Roman World, red. J. Rich, G. Shipley, London–New York 1993, s. 92–112.
Picard G. Ch., Les Trophées romains. Contribution à l’histoire de la religion et de l’art triumphal de Rome, Paris 1957.
Radin M., The Promotion of Centurions in Caesar’s Army, „The Classical Journal” 1915, t. 10, nr 7, s. 300–311.
Rankov B., Military Forces, [w:] The Cambridge History of Greek and Roman Warfare, Vol. II. Rome from the Late Republic to the Late Empire, red. P. Sabin, H. van Wees, M. Whitby, Cambridge 2007, s. 30–75.
Rawson E., The Literary Sources for the Pre-Marian Army, „Papers of the British School at Rome” 1971, t. 39, s. 13–31.
Resch K., Die Freiheit des Feldherrn. Der Handlungsspielram römischer Feldherren, 218–133 v. Chr., Wien–Berlin 2010.
Rich J. W., The Supposed Manpower Shortage of the Later Second Century B.C., „Historia” 1983, t. 32, nr 3, s. 287–331.
Rolland H., L’Arc de Glanum, XXXIe supplément à „Gallia”, Paris 1977.
Rosenstein N. S., Imperatores Victi: Military Defeat and Aristocractic Competition in the Middle and Late Republic, Berkeley–Los Angeles 1990.
Russel Robinson H., The Armour of Imperial Rome, London 1975.
Sabin P., The Face of Roman Battle, „Journal of Roman Studies” 2000, t. 90, s. 1–17.
Sekunda N., Hellenistic Infantry Reform in the 160’s BC, Łódź 2001.
Smith R. E., Service in the Post-Marian Roman Army, Manchester 1958.
Suolahti J., The Junior Officers of the Roman Army in the Republican Period. A Study on Social Structure, Helsinki 1955.
Syme R., The Roman Revolution, Oxford 1939.
Toynbee A. J., Hannibal’s Legacy: The Hannibalic War Effects on Roman Life, Vol. II. Rome and Her Neighbours After Hannibal’s Exit, Oxford 1965.
Travis H., Travis J., Roman Body Armour, Stroud 2012.
Travis H., Travis J., Roman Helmets, Stroud 2014.
Travis H., Travis J., Roman Shields, Stroud 2014.
Webster G., The Roman Imperial Army of the First and Second Centuries A.D., Norman 1998.
Yoshimura T., Die Auxiliartruppen und die Provinzialklientel in der römischen Republik, „Historia” 1961, t. 10, s. 473–495.
Zanker P., August i potęga obrazów, przeł. L. Olszewski, Poznań 1999.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2015.40.11
Data publikacji: 2016-04-27 12:13:14
Data złożenia artykułu: 2016-04-25 11:14:31
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2016 Michał Norbert Faszcza
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.