Aktywność religijna urzędników pochodzenia rosyjskiego struktur terenowych Departamentu Opłat Celnych w Królestwie Polskim w latach 1851–1914

Streszczenie w języku polskim

Od 1851 r. na terenie Królestwa Polskiego funkcjonowała rosyjska administracja celna. W strukturach terenowych Departamentu Opłat Celnych Ministerstwa Finansów pojawiło się wielu urzędników pochodzenia rosyjskiego i wyznania prawosławnego. Zaczęły kształtować się lokalne społeczności rosyjskie, które bardzo często skupiały się wokół urządzanych cerkwi prawosławnych. Przez cały okres obecności tej administracji, od połowy XIX w. do 1914 r. urzędnicy celni i funkcjonariusze straży granicznej z własnej inicjatywy angażowali się w różne projekty związane z funkcjonowaniem Kościoła prawosławnego i aktywnością na polu dobroczynną. Władze carskie bardzo przychylnie odnosiły się do tych oddolnych inicjatyw. Bardzo chętnie akceptowały zaangażowanie się urzędników w komitety budowlane cerkwi, w tworzenie i funkcjonowanie cerkiewnych parafialnych komitetów opiekuńczych czy bractwa religijne. Chęć pomocy macierzystej świątyni parafialnej czy biednym parafianom działało mobilizująco na przedstawicieli rosyjskiego inteligencji urzędniczej zatrudnionej w resorcie celnym. Inicjatywy te nasiliły się po 1864 r. i były zauważalne do chwili wybuchu I wojny światowej.