O chronologii rządów namiestniczych Władysława Opolczyka w Polsce

Streszczenie w języku polskim

W dotychczasowych badaniach spotykane są różne propozycje datacji rządów namiestniczych Władysława Opolczyka w Polsce. Starsza historiografia opowiadała się za datacją późniejszą (1378, 1379). J. Dąbrowski przyjmował rok 1377, po wyprawie litewskiej, a w najnowszej literaturze mowa jest o przełomie 1377/1378 r., a ponadto kwestionowany jest związek nominacji księcia z rezygnacją z regencji Elżbiety Łokietkówny. Mnogość propozycji wynika z braku źródeł dokumentowych i z problematycznej chronologii Kroniki Jana z Czarnkowa. Analiza określeń chronologicznych kronikarza (eodem anno itd.), w połączeniu z informacjami datowanymi w sposób bezwzględny, prowadzi do wniosku, że kładł on nominację Opolczyka przez króla Ludwika na początek 1377 r., lecz omawiany fragment dzieła ma zaburzoną kolejność rozdziałów. Z kolei z analizy itinerariów monarszego i książęcego z początku 1377 r. wynika, że do ich spotkania doszło pod koniec lutego, który jest prawdopodobnym momentem przekazania namiestnictwa w ręce księcia. Datacja ta koresponduje z relacją Jana z Czarnkowa o związku tej nominacji z ówczesną decyzją królowej Elżbiety o wyjeździe z Polski, co było związane z krytyką jej rządów po najeździe litewskim z 1376 r. i z tzw. rzezią Węgrów z 7 grudnia tego roku. Decyzja o powierzeniu rządów namiestniczych Opolczykowi została oprotestowana przez możnych wielkopolskich (8 marca 1377 r.), lecz nie spowodowało to natychmiastowego odwołania księcia, którego autorytet uznawali starostowie królewscy, episkopat polski oraz dostojnicy małopolscy. Mimo to, między połową kwietnia a końcem września 1378 r. książę opolski przestał pełnić funkcję namiestnika.