Biskup Würzburga Johann Philipp von Schönborn we francuskojęzycznej korespondencji Charlesa II i Jamesa II Stuartów z lat 1652–1673

Mariusz Sawicki

Streszczenie w języku polskim


Podpisany w 1648 r. pokój westfalski nie kończył zmagań wojennych w Europie Zachodniej. Do 1658 r. trwała wojna francusko-hiszpańska, a po drugiej stronie kanału La Manche Anglia targana była najpierw wojną domową, a potem, pod władzą Oliwera Cromwella, uwikłała się w konflikt z Holandią (1652–1654), który stanowił jedynie preludium do kolejnych wojen między tymi państwami. Kluczową rolę w dobie zmagań z Niderlandami odgrywała Rzesza Niemiecka, gdzie jedną z czołowych postaci był biskup Würzburga (arcybiskup Moguncji) Johann Philipp von Schönborn. W planach politycznych uwzględniali go dyplomaci francuscy i habsburscy. O zainteresowaniu Anglików jego osobą świadczą listy Charlesa II i Jamesa II Stuartów. Analizowana korespondencja podkreślała pozycję Johanna Philippa w polityce i dyplomacji angielskiej na kontynencie w latach 1652–1673. Informowano go o wydarzeniach politycznych i misjach dyplomatycznych prosząc jednocześnie o zaangażowanie się w nie biskupa Würzburga. Miał wspierać przedstawicieli króla angielskiego, służyć im radą i doświadczeniem. Zachowane listy świadczą niezbicie, że Schönborn odgrywał istotną rolę polityczną w Rzeszy Niemieckiej, był tam osobą niezwykle wpływową, a jego kontakty sięgały nie tylko do Paryża czy Wiednia, ale również Londynu.


Słowa kluczowe


Würzburg; Johann Philipp Schönborn; Anglia; Charles II; James II; Holandia; II wojna angielsko-holenderska

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Staadarchiv Würzburg (Residenz)

Schönborn – Archiv, Korespondenz – archiv Johann Philipp, nr: 2394, 2444, 2449, 2450, 2453, 2454, 2455, 2473a, 2474a.

Accarias de Sérionne J., La Richesse de la Hollande […], t. 2, Londres 1778.

A Catalogue of the damages for which the English demand reparation from the United-Netherlands […], London 1664.

Clede M. de la, Histoire générale de Portugal, t. 2, Paris 1735.

Lettres du Comte D’Arlington au Chevalier Temple, Contenant une Relation exacte des Traitez de l’Evêque de Munster, de Breda, d’Aix la Chapelle, & de la Triple Alliance […], wyd. Th. Bebington, Ultrecht 1701.

The Diary of Samuel Pepys, Selections, red. by O.F. Morshead, New York 1926.

The Right Honourable the Earl of Arlington’s letters to Sir W. Temple, Bar. From July 1665. Being the first of his Employments abroad, to September 1670 […], wyd. Th. Bebington, London 1701.

[Temple, William] The works of sir William Temple, Bart., t. 2, London 1757.

Anderson R.C., Naval wars in the Levant, 1559–1853, Liverpool 1952.

Balicki J., Bogucka M., Historia Holandii, Wrocław 1989.

Cherry M.L., The Imperial and Political Motivations behind the English Conquest of New Netherland, „Dutch Crossing” 2010, 34, 1.

Coquillette D.R., The Civilian Writers of Doctors’ Commons, London: Three Centuries of Juristic Innovatio in Comparative Commercial and International Law, Berlin 1988.

Dew B., Commerce, finance and statecraft. Histories of England, 1600–1780, Manchester 2018.

Dictionary of National Biography. Index and Epitome, wyd. S. Lee, London 1903.

Downing R., Rommelse G., A Fearful Gentleman: Sir George Downing in The Hague 1658–1672, Holversum 2011.

Henning B.D., The House of Commons 1660–1690, t. 1, Members A–B, The History of Parliament, London 1983.

Kędzierski J., Dzieje Anglii, t. 1, Wrocław 1986.

King P., Wilmot J., Aspirations to greatness: the Wilmots of Hartlebury, „Transactions of Worcestershire Archaeological Society” 2012, 3, 23.

Magdziarz W.St., Ludwik XIV, Wrocław 2004.

Mentz G., Johann Philipp von Schönborn, Kurfürst von Mainz, Bischof von Würzburg und Worms, 1605–1673: ein Beitrag zur Geschichte des 17. Jahrhunderts, Jena 1896–1899.

Mierzwa E.A., Polsko-angielskie stosunki dyplomatyczne w epoce rewolucji purytańskiej i restauracji Stuartów, „Echa Przeszłości” 2001, 2.

NN, Rochester, John Wilmot, w: The Encyclopædia Britannica, [red. H. Chisholm], t. 23, Cambridge 1911.

Pfeiffer G., Christoph Bernhard von Galen in seinem Verhältnis zu Kaiser und Reich, „Westfälische Zeitschrift” 1934, 90.

Romberg W., Das Bistum Würzburg 7. Die Würzburger Bischöfe von 1617 bis 1684, Germania Sacra, ser. 3, cz. 4, Berlin 2011.

Rommelse G., The role of mercantilism in Anglo-Dutch political relations, 1650–74, „The Economic History Review” 2010, 2, 63, 3.

G. Rommelse, The Second Anglo-Dutch War (1665–1667). Raison d’état, mercantilism and maritime strife, Hilversum 2006.

Sarmant T., Stoll M., Régner et gouverner. Louis XIV et ses ministres, Perrin 2019.

Steward W., Admirals of the World. A Biographical Dictionary, 1500 to the present, Jefferson–London 2009.

Taaffe, Sir Theobald, Viscount, Taaffe, w: A Compendium of Irish Biography, red. A. Webb, Dublin 1878.

Wilson Ch., Profit and Power. A Study of England and the Dutch Wars, The Hague–Boston–London 1978.

Wurzbach C., Biographisches Lexikon des Kaisertums Österreich, t. 6, Guadagni–Habsburg (Agnes–Ludwig), Wien 1860.

Zins H., Historia Anglii, Wrocław 2001.

Benzoni G., Carlo II Gonzaga Nevers, duca di Mantova e del Monferrato, w: Dizionario Biografico degli Italiani, t. 20, 1977, http://www.treccani.it/enciclopedia/carlo-ii-gonzaga-nevers-duca-di-mantova-e-del-monferrato_%28Dizionario-Biografico%29/ [dostęp: 22 III 2020].

Lindquist Th., John Taylor (1597–1655), English catholic gentleman and Caroline diplomat, https://core.ac.uk/download/pdf/147828046.pdf [dostęp: 22 III 2020].

Riedenauer E., Königsegg-Rothenfels, Leopold Wilhelm Graf von, w: Neue Deutsche Biographie, t. 12, 1979, https://www.deutsche-biographie.de/sfz57376.html#ndbcontent [dostęp: 31 III 2020].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2021.52.85-108
Data publikacji: 2021-12-28 16:33:54
Data złożenia artykułu: 2020-05-17 15:59:38


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1024
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 394

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Mariusz Sawicki

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.