Polskie decyzje dotyczące działań wojennych na Froncie Północno-Wschodnim w lipcu 1920 r. i ich wpływ na dalszą karierę wojskową generała broni Stanisława Szeptyckiego. Przyczynek do biografii generała

Andrzej Wojtaszak

Streszczenie w języku polskim


Generał Stanisław hrabia Szeptycki należał do grupy oficerów, którzy swoją karierę wojskową rozpoczęli w okresie zaborów w armii Habsburgów. Urodził się w Przyłbicach w zaborze austro-węgierskim. Należał do rodziny arystokratycznej, o dużym zaangażowaniu patriotycznym i religijnym. Wielu przedstawicieli rodu było biskupami (obrządek greckokatolicki) albo poświęciło się służbie wojskowej. Był wnukiem znanego polskiego komediopisarza Aleksandra Fredry. W armii austro-węgierskiej dosłużył się stopnia generała majora. Podczas I wojny światowej przeszedł do Legionów Polskich, stając na ich czele w 1916 r. W 1917 r. został generalnym gubernatorem okupacji austro-węgierskiej w Lublinie. Na znak protestu po ustaleniach w traktacie brzeskim (19 lutego 1918 r.), pomijających Polskę, podał się do dymisji. Po wojnie znalazł się w Wojsku Polskim, obejmując funkcję szefa Sztabu Generalnego. Walczył w wojnie polsko-sowieckiej, był dowódcą dywizji w 4. Armii i frontu „gen. Stanisława Szeptyckiego”, a następnie frontu Północno-Wschodniego. Po lipcowej ofensywie sowieckiej M. Tuchaczewskiego z 1920 r., ze względu na chorobę, odsunięty z dowodzenia frontem. Na skutek różnic w ocenie polskich działań militarnych wszedł w spór z Józefem Piłsudskim. W 1921 r. został dowódcą Inspektoratu Armii nr IV w Krakowie, a następnie ministrem spraw wojskowych w rządzie Wincentego Witosa. Przeciwnik Józefa Piłsudskiego. Od 1926 r., po zamachu stanu, przeszedł w stan spoczynku.

Słowa kluczowe


biografia; organizacja Wojska Polskiego; wojna polsko-sowiecka; generalicja Wojska Polskiego; zamach stanu w 1926 r.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


„Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych” 1920–1926.

„Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych” 1924.

„Dziennik Rozporządzeń c. i k. Jeneralnego Gubernatorstwa Wojskowego dla Austryacko-Węgierskiego Obszaru Okupowanego w Polsce” 1916.

„Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych” 1918.

„Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej” 1921, 44, poz. 267.

Generałowie polscy w opinii J. Piłsudskiego, oprac. M. Cieplewicz, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1966, 1.

Jędrzejewicz W., Front litewsko-białoruski podczas wojny 1920 r. Uwagi marszałka Piłsudskiego do referatu Najwyższej Wojskowej Komisji Opiniującej, „Niepodległość” 1972, 8.

Lipiński W., Wywiad z Marszałkiem Piłsudskim w Sulejówku w dn. 10 II 1924 r., „Niepodległość” 1933, 7.

Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich. W dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu 12 kwietnia 1917, Warszawa 1917.

Listy Józefa Piłsudskiego Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza z lat 1919–1920, wstęp K. Świtalski, „Niepodległość” 1962, 7.

„Monitor Polski” 1918.

Piłsudski J., Korespondencja 1914–1917, oprac. S. Biegański, A. Suchcitz, Londyn 1986.

Piłsudski J., Tuchaczewski M., Rok 1920/ Pochód za Wisłę, Łódź 1989.

Raport wojskowego Generalnego Gubernatorstwa w Lublinie z roku 1916, „Niepodległość” 1974, 9.

Rocznik Oficerski 1923, Warszawa 1923.

Rocznik Oficerski 1924, Warszawa 1924.

Rocznik Oficerski 1928, Warszawa 1928.

Wybór dokumentów do bitwy warszawskiej, cz. 5, Dokumenty rosyjskie, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1992, 2.

Grzędziński J., Maj 1926 rok. Kartki z pamiętnika, Warszawa 1936.

Heller S., Wypadki warszawskie od 12 do 15 maja 1926, Kraków 1926.

Jaworski W.L., Diariusz 1914–1918, Warszawa 1997.

Nowina-Konopka K. SJ, Wspomnienia wojenne 1915–1920, Kraków 2011.

Pamiętniki generała Rybaka, Warszawa 1954.

Piłsudski J., Pisma zbiorowe, t. 6, Warszawa 1937.

Romeyko M, Przed i po maju, Warszawa 1967.

Sosnkowski K., Z Legionów do Mageburga, w: Za kratami więzień i drutami obozów, Warszawa 1928.

Szeptycki S., Front Litewsko-Białoruski 10 marca 1919–30 lipca 1920, Warszawa 2016.

Świtalski K., Diariusz 1916–1917, cz. 2, „Niepodległość” 1996, 48.

Żeligowski L., Wojna w roku 1920, Warszawa 1990.

Cygan W.K., Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny, t. 4, P–S, Warszawa 2006.

Czy wiesz kto to jest?, red. S. Łoza, Warszawa 1938.

Encyklopedia Wojskowa, t. 7, red. O. Laskowski, Warszawa 1939.

Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991.

Łoza S., Legia honorowa w Polsce 1803–1923, Zamość 1923.

Łukomski G., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, t. 2, cz. 1, Koszalin 1991.

Kosk H.P., Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny, t. 2, M–Ż, Pruszków 2001.

Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, red. J.M. Majchrowski, Warszawa 1994.

Mikietyński P., Szeptycki Stanisław Maria Jan Teofil, w: Polski słownik biograficzny, t. 48, red. A. Romanowski, Warszawa–Kraków 2012.

Odziemkowski J., Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920, Warszawa 2004.

Schmidt-Brentano A., Die k. k. bzw. k. u. Generalität: 1816–1918, Wien 2007.

Stawecki P., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 1994.

Suchcitz A., Generałowie wojny polsko-sowieckiej 1919–1920. Mały słownik biograficzny, Białystok 1992.

Auffenberg-Komarow M. v., Aus Österreich – Ungarns Teilnahme am Weltkriege, Berlin–Wiedeń 1920.

Deschner K., Polityka papieska w XX wieku, t. 1, Gdynia 1997.

Fertacz S., Generał Stanisław Szeptycki jako dowódca wojsk polskich w latach 1919–1922 wobec północno-wschodnich i południowo-zachodnich kresów Rzeczypospolitej, „Wieki Stare i Nowe” 2010, 2.

Garlicki A., U źródeł obozu belwederskiego, Warszawa 1983.

Grunberg K., Sprengel B., Trudne sąsiedztwo, Warszawa 2005.

Grodziski S., Sejm Krajowy Galicyjski 1861–1914, t. 2, Warszawa 1993.

Hausner A., Józef Piłsudski o budowie Wojska Polskiego i Radzie Stanu, „Niepodległość” 1939, 19, 1.

Izdebski E., Bitwa pod Komarowem 26 sierpnia–2 września 1914, Warszawa 1931.

Jędrzejewicz W., Sprawa Wilna w lipcu 1920 roku, „Zeszyt Historyczne” 1970, 17.

Kakurin N.E., Mielikow W.A., Wojna z Biełopolakami 1920 g., Moskwa 1925.

Kirszak J., Armia Rezerwowa gen. Sosnkowskiego w roku 1920, Warszawa 2013.

Klimecki M., Pochód Tuchaczewskiego nad Wisłę, Szczecin 2020.

Kowalski P., Generał brygady Włodzimierz Ostoja-Zagórski (1882–1927), Toruń 2007.

Lewandowski J., Lubelscy c. i k. generałowie-gubernatorzy (1915–1918), „Annales Universitatis Marii Curie-Skłodowska Lublin. Sectio F” 2013, 68, 1–2.

Lipiński W., Walka zbrojna o niepodległość Polski 1905–1918, Warszawa 1935.

Mikietyński P., Generał Stanisław hr. Szeptycki: między Habsburgami a Rzecząpospolitą: (okres 1867–1918), Kraków 1999.

Nicieja S., Cmentarz Obrońców Lwowa, Wrocław 1990.

Rydel J., W służbie cesarza i króla, Kraków 2001.

Nałęcz T., Polska Organizacja Wojskowa 1914–1918, Wrocław–Warszawa 1984.

Odziemkowski J., Bitwa nad Autą, 4–6 lipca 1920 roku, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2013, 1.

Patelski M., Generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski. Żołnierz i dyplomata, Warszawa 2002.

Orlicz M., Generał Stanisław Szeptycki i jego czasy, Warszawa 1920.

Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski, t. 2, 1914–1939, Gdańsk 1990.

Pruszyński M., Dramat Piłsudskiego. Wojna 1920, Warszawa 1996.

Siergiejew J.N., Od Dźwiny ku Wiśle, Warszawa 1925.

Skrzypek J., Ukraińcy w Austrii podczas Wielkiej Wojny i geneza zamachu na Lwów, „Niepodległość” 1939, 1.

Szeptycki J.K., W kręgu rodziny Szeptyckich, w: Metropolita Andrzej Szeptycki. Studia i materiały, red. A.A. Zięba, Kraków 1994.

Świętek R., Lodowa ściana: sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904–1918, Kraków 1998.

Wawrzyński T., Dowództwo frontów 1919–1920, „Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej” 1997, 20.

Wawrzyński T., Rada Pułkowników w Legionach Polskich (luty–wrzesień 1916), „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1988, 30.

Woszczyński B., O najwyższych władzach wojskowych w świetle protokołów Rady Wojennej z 1923 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1969, 3/4.

Wojtaszak A., Generał broni Stanisław Szeptycki (1867–1950), Szczecin 2000.

Wojtaszak A., Generalicja Wojska Polskiego 1918–1926, Warszawa 2012.

Wyszczelski L., Polska sztuka wojenna 1918–1921, Toruń 2004.

Wyszczelski L., Wojsko Polskie w latach 1918–1921, Warszawa 2006.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.56.479-506
Data publikacji: 2023-12-21 13:04:25
Data złożenia artykułu: 2021-09-26 13:42:21


Statystyki


Widoczność abstraktów - 452
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 244

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Andrzej Wojtaszak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.