Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Szlachta we współczesnej historiografii francuskiej. Kierunki i perspektywy badawcze
Streszczenie w języku polskim
Celem artykułu jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy, głównych nurtów i ujęć badawczych podejmowanych w badaniach nad szlachtą w historiografii francuskiej. Autorzy prezentują nowe ustalenia, jakie pojawiły się we francuskiej historiografii ostatnich dziesięcioleci, koncentrując się na czterech głównych nurtach badawczych: piśmiennictwie przestrzeni prywatnej, szlachcie w mieście, szlachcie w podróży i na wygnaniu oraz edukacji szlacheckiej. Tematyka szlachecka popularna po II wojnie światowej przeżywała kryzys w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w. Na przełomie stuleci, za sprawą nowych ujęć metodologicznych oraz nowych źródeł, nastąpiło ożywienie badań.
Autorzy analizują wyniki badań, wskazując na rolę źródeł o charakterze prywatnym (pamiętniki, listy, livres de raison itp.) w kształtowaniu nowego obrazu szlachty francuskiej w życiu społecznym i politycznym Francji doby nowożytnej. Jednym z kluczowych pojęć stało się pojęcie tożsamości, rozumianej jako potrzeba negocjacji między przynależnością do stanu a osobistymi wyborami (potrzebami). Nowe ustalenia zmieniły także obraz życia codziennego szlachty, zarówno w dobrach wiejskich, jak i w nowych rezydencjach budowanych w mieście. W podsumowaniu autorzy podkreślają możliwości badań porównawczych, wskazując na polsko-francuskie konferencje poświęcone szlachcie.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Roque de la G.A., Traité de la noblesse, de ses différentes espèces, de son Origine, du Gentilhomme de Nom et d’Armes, Paris 1678, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k615135.image [dostęp: 10.07.2022].
Anthologie franco-suisse d’écrits de l’intime (1680–1830). La vie privée au fil de la plume, red. M. Figeac, C. Le Mao, Paris 2020.
Arnoul E., Renard-Foultier R., Ruggiu F.-J., Les écrits du for privé en France de la fin du Moyen Âge à 1914: bilan d’une enquête scientifique en cours. Résultats de 2008–2010, w: L’Historien face au manuscrit, du parchemin à la bibliothèque numérique, red. F. Henryot, Louvain-la-Neuve 2011.
Au plus près du secret des coeurs? Nouvelles lectures historiques des écrits du for privé, red. J.-P. Bardet, F.-J. Ruggiu, Paris 2005.
Aubert G., Les parlementaires à Rennes au XVIIe siècle – la grandeur et l’exil, w: Les Parlements et la vie de la cité (XVIe–XVIIIe siècle), red. O. Chaline, Y. Sassier, Rouen-Havre 2004.
Bluche F., L’origine des magistrats du Parlement de Paris au XVIIIe siècle, „Paris et Île-de-France. Mémoires” 1956, 5–6.
Bluche F., La vie quotidienne de la noblesse française au XVIIIe siècle, Paris 1973.
Bluche F., Le magistrats du Parlement de Paris au XVIIIe siècle, Paris 1986.
Borello C., L’exil religieux entre contraintes communautaires et choix individuels. Quelques itinéraires de la noblesse huguenote (XVIIe–XVIIIe siècles), w: Noblesses en exil. Les migrations nobiliaires entre la France et l’Europe (XVe–XIXe siècle), red. L. Bourquin, O. Chaline, M. Figeac, M. Wrede, Rennes 2021.
Bourquin L., Les nobles d’origine lorraine en Champagne. Itinéraires socio-politique d’une aristocratie transfrontalière (XVe–XVIIe siècle), w: Noblesses en exil. Les migrations nobiliaires entre la France et l’Europe (XVe–XIXe siècle), red. L. Bourquin, O. Chaline, M. Figeac, M. Wrede, Rennes 2021.
Cabanel P., Histoire des protestants en France XVIe–XXIe siècle, Paris 2012.
Cabourdin G., Viard G., Lexique historique de la France d’Ancien Régime, Paris 1978.
Caparos C., Pouvoir au féminin. Itinéraire épistolaire d’une noble provençale, w: Femmes face à l’absence de l’Antiquité à l’époque contemporaine: terre, mer, outre-mer (Europe-Amérique du Nord), red. E. Charpentier, B. Grenier, Rennes 2020.
Chagniot J., Paris et l’armée au XVIIIe siècle. Étude politique et sociale, Paris 1985.
Chaline O., Godart de Belbeuf, le Parlement, le Rois et les Normands, Luneray 1996.
Chaline O., Hôtels particuliers, w: L’ancienne France au quotidien. Vie et choses de la vie sous l’Ancien Régime, red. M. Figeac, Paris 2007.
Chaline O., La maison du grand marchand. Quelques remarques, w: L’habitat des élites urbaines en Europe à l’époque moderne, red. M. Figeac, Pessac 2019.
Chaline O., Le Parlement et Rouen aux XVIIe et XVIIIe siècles, w: Les Parlements et la vie de la cité (XVIe–XVIIIe siècle), red. O. Chaline, Y. Sassier, Rouen–Havre 2004.
Chaussinand-Nogaret G., Noblesse, w: Dictionnaire européen des Lumières, red. M. Delon, Paris 2007.
Chaussinand-Nogaret G., Wstęp, w: Histoire des élites en France du XVIe au XXe siècle, Paris 1991.
Cogné A., Hassler É., L’insertion des demeures aristocratiques dans l’espace urbain. Panorama européen à l’époque moderne, w: L’habitat des élites urbaines en Europe à l’époque moderne, red. M. Figeac, Pessac 2019.
Combattre et gouverner. Dynamiques de l’histoire militaire de l’époque moderne (XVIIe–XVIIIe siècles), red. B. Fonck, N. Genet-Rouffiac, Rennes 2015.
Espagne M., Les transferts culturels franco-allemands, Paris 1999.
Figeac M., Alphonse Toussaint Joseph Andre Fortia de Piles i Louis Boisgelin de Kerdu: Polska w okresie dekadencji swojego bytu państwowego widziana oczami dwóch szlachetnie urodzonych emigrantów, w: Rzeczpospolita w oczach podróżników z Francji i Niemiec, red. A. Mikołajewska, W. Zientara, Warszawa 2014.
Figeac M., Avant-propos, w: L’habitat des élites urbaines en Europe à l’époque moderne, red. M. Figeac, Pessac 2019.
Figeac M., La douceur des Lumières. Noblesse et art de vivre en Guyenne au XVIIIe siècle, Bordeaux 2001.
Figeac M., Szlachta w mieście. Rola społeczna i wpływy kulturalne w epoce Oświecenia, „Klio. Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym” 2004, 5.
Figeac-Monthus M., Być preceptorem w Polsce w XVIII wieku: przypadek Bigot de Moroques, w: Guwerner – preceptor – nauczyciel. Szkice z historii edukacji w Polsce i Europie Zachodniej (XVII–XIX w.), red. A. Jakuboszczak, A. Kucharski, A. Wieczorek, Toruń 2022.
Figeac-Monthus M., Les enfants de l’Émile? L’effervescence éducative de la France au tournant des XVIIIe et XIXe siècles, Berne 2015.
Frijhoff W., Julia D., École et société dans la France d’Ancien Régime. Quatre exemple: Auch, Avallon, Condom et Gisors, Paris 1975.
Gady A., Les hôtels particuliers de Paris du Moyen Âge á la Belle Époque, Paris 2008.
Gady A., Voir et être vu. Stratégies fonciéres et architecturales de l’hôtel parisien, w: L’habitat des élites urbaines en Europe à l’époque moderne, red. M. Figeac, Pessac 2019.
Guillaume S., Avant-propos, w: Construire l’éducation de l’Ancien Régime à nos jours, red. F. Cadilhon, M. Combet, M. Figeac-Monthus, Bordeaux 2009.
Guri S., Les grandes résidences urbaines en Europe (1500–1830). État de la question et nouvelles perspectives, „Revue belge de philologie et d’histoire” 2016, 94, 2, https://www.persee.fr/docAsPDF/rbph_0035-0818_2016_num_94_2_8942.pdf [dostęp: 6.07.2022].
Jeunesse(s) et élites. Des rapports paradoxaux en Europe del’Ancien Régime à nos jours, red. C. Bouneau i C. Le Mao, Rennes 2009.
L’habitat des élites urbaines en Europe à l’époque moderne, red. M. Figeac, Pessac 2019.
L’identité huguenote. Faire mémoire et écrire l’histoire (XVIe–XXIe siècle), red. P. Benedict, H. Daussy, P.-O. Lechot, Genève 2014.
La Correspondance et la construction des identités en Europe (1648–1848), red. F. Cadilhon, M. Figeac, C. Le Mao, Paris 2013.
Lachenicht S., Hugenotten in Europa und Nordamerika. Migration und Integration in der Frühen Neuzeit, Frankfurt am Main 2010.
Le Mao C., L’hôtel, un lieu économique dans la ville: l’exemple des magistrats du parlement de Bordeaux (XVIIe–XVIIIe siècles), w: L’habitat des élites urbaines en Europe à l’époque moderne, red. M. Figeac, Pessac 2019.
Le Mao C., Les écrits du for privé, une source pour renouveler l’histoire de la noblesse, w: Noblesse française, noblesse polonaise: 20 ans après, red. J. Dumanowski, M. Figeac, A. Wieczorek, La Crèche 2022.
Le Mao C., Les fortunes de Themis. Vie de magistrats du Parlement de Bordeaux au Grand Siècle, Bordeaux 2006.
Le Mao C., Moda, smak, wyobraźnia. Gusta kulinarne francuskich elit początku XVIII wieku, w: Europejski wiek osiemnasty. Uniwersalizm myśli, różnorodność dróg. Studia i materiały, red. M. Dębowski, A. Grześkowiak-Krwawicz, M. Zwierzykowski, Kraków 2013.
Le Mao C., O pisaniu historii preceptorów epoki Oświecenia. Przegląd historiograficzny i aktualne kierunki badań, w: Guwerner – preceptor – nauczyciel. Szkice z historii edukacji w Polsce i Europie Zachodniej (XVII–XIX w.), red. A. Jakuboszczak, A. Kucharski, A. Wieczorek, Toruń 2022.
Le monde parlementaire au XVIIIe siècle. L’invention d’un discours politique, red. A. Lemaître, Rennes 2010.
Le Parlement de Dauphine, des origines à la Revolution, red. R. Favier, Grenoble 2001.
Le Parlement de Provence 1501–1790, red. M. Cubells, Aix-en-Provence 2002.
Le rayonnement français en Europe centrale du XVIIe siècle à nos jours, red. O. Chaline, J. Dumanowski, M. Figeac, Bordeaux 2009.
Les écrits du for privé. Objets matériels, objets édités, red. M. Cassan, J.-P. Bardet, F.-J. Ruggiu, Limoges 2007.
Les usages de l’écrit du for privé (Afriques, Amériques, Asies, Occidents, Orients), red. F.-J. Ruggiu, Bruxelles 2013.
Lilti A., L’Héritage des Lumières: Ambivalences de la modernité, Paris 2019.
Lilti A., Le monde des salons. Sociabilité et mondanité à Paris au XVIIIe siècle, Paris 2005.
Meyer J., Noblesses et pouvoirs dans l’Europe d’Ancien Régime, Paris 1973.
Minvielle S., Les remariages nobles à Bordeaux au XVIIIe siècle, w: La noblesse de la fin du XVIe au début du XXe siécle un modèle social?, t. 1, red. J. Pontet, M. Figeac, M. Boisson, Anglet 2002.
Monteiro N.G., L’hôtel urban à Lisbonne du XVIIe au milieu du XIXe siècle, w: L’habitat des élites urbaines en Europe à l’époque moderne, red. M. Figeac, Pessac 2019.
Mouysset S., Papiers de famille. Introduction à l’étude des livres de raison (France, XVe–XIXe s.), Rennes 2007.
Noblesse française, noblesse polonaise: 20 ans après, red. J. Dumanowski, M. Figeac, A. Wieczorek, La Crèche 2022.
Noblesse française et noblesse polonaise. Mémoire, identité, culture XVIe–XXe siècles, red. J. Dumanowski, M. Figeac, Pessac 2006.
Nougaret C., Les archives de France et les écrits du for privé: un lent apprivoisement, w: Les écrits du for privé. Objets matériels, objets édités, red. M. Cassan, J.-P. Bardet, F.-J. Ruggiu, Limoges 2007.
Paul Bigot de Morogues, w: Społeczne i kulturowe uwarunkowania edukacji w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku, https://irp.pth.net.pl/biogramy/254 [dostęp: 29.06.2022].
Portis L., Passevant C., La théorie des élites de Vilfredo Pareto: usages politiques, „L’Homme et la société” 1996, 121–122.
Rioux J.-P., Les élites en France au XXe siècle. Remarques historiographiques, „Mélanges de l’École française de Rome. Moyen-Âge, Temps modernes” 1983, 95, 2.
Roszak S., Historia społeczna i historia kulturowa epoki nowożytnej. Doświadczenia oraz perspektywy ukrywania i odkrywania jednostki, „Historyka” 2017, 47.
Ruggiu F.-J., L’utilisation de la notion d’identité en histoire sociale, w: Identité, appartenances, revendications identitaires, XVIe–XVIIIe siècles, red. M. Belissa, A. Bellavitis, M. Cottret, L. Croq, J. Duma, Paris 2005.
Ruggiu F.-J., O fortunatos nimium, sua si bona norint, agricolas! ou le journal d’un gentilhomme campagnard au début du XVIIIe siècle, w: État et société en France aux XVIIe et XVIIIe siècles, Mélanges offerts à Yves Durand, red. J.-P. Bardet, D. Dinet, J.-P. Poussou, M.-C. Vignal, Paris 2000.
Senkowska-Gluck M., Pojęcie elity i jego przydatność dla badań historycznych, w: Społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku, t. 7, Studia o grupach elitarnych, red. J. Leskiewiczowa, Warszawa 1982.
Taillard C., La noblesse aux champs. Réflexions sur les rapports ville-campagne dans l’architecture française au XVIIIe siècle, w: La noblesse de la fin du XVIe au début du XXe siécle un modèle social?, t. 1, red. J. Pontet, M. Figeac, M. Boisson, Anglet 2002.
Toth F., Ascension sociale et identité nationale. Intégration de l’immigration hongroise dans la société française au cours du XVIIIe siècle (1692–1815), Officina Hungarica IX, 2001, https://www.academia.edu/35834916/Ascension_sociale_et_identité_nationale_Intégration_de_limmigration_hongroise_dans_la_société_française_au_cours_du_XVIIIe_siècle_1692_1815_ [dostęp: 13.06.2022].
Toth F., L’émigration nobiliaire hongroise en France au XVIIIe siècle. Bilan des recherches, questions méthodologique, w: Noblesses en exil. Les migrations nobiliaires entre la France et l’Europe (XVe–XIXe siècle), red. L. Bourquin, O. Chaline, M. Figeac, M. Wrede, Rennes 2021.
Tricard J., Louis Guibert, inventeur et éditeur des livres de raison limousins: engagement et choix, w: Les écrits du for privé. Objets matériels, objets édités, red. M. Cassan, J.-P. Bardet, F.-J. Ruggiu, Limoges 2007.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.57.1437-1465
Data publikacji: 2024-10-22 08:46:41
Data złożenia artykułu: 2022-08-04 11:29:09
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Agnieszka Wieczorek, Stanisław Roszak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.