Stan i perspektywy badań nad słowacką propagandą i polityką informacyjną wobec kryzysu w stosunkach polsko-niemieckich oraz agresji na Polskę (październik 1938 – grudzień 1939 r.)

Dušan Segeš

Streszczenie w języku polskim


Rozważania w prezentowanym tekście obejmą kilka obszarów tematycznych. Obszar pierwszy zawiera stosunki polityczne i dyplomatyczne między Czechosłowacją (względnie Czecho-Słowacją), Niemcami i Polską, po 14 marca 1939 zaś relacje między Państwem Słowackim (Slovenský štát), Niemcami oraz II RP. Rozważania będą dotyczyć genezy stosunków słowacko-niemieckich od okresu autonomii Słowacji (Slovenská krajina), negocjacje i realizację żądań III Rzeszy w wybranych dziedzinach życia politycznego i społecznego na Słowacji (m.in. w zakresie niemiecko-słowackich działań skierowanych przeciwko Polsce). W obszarze drugim będzie mieścić się historyczna analiza rozporządzeń, ustaw, decyzji, działań organizacyjnych itp., które kształtowały strukturę polityki informacyjnej Państwa Słowackiego. Refleksje dotyczące polityki informacyjnej, w tym propagandy, jej zawartości i mechanizmów funkcjonowania będą mieściły się w kontekście szerszej, aczkolwiek sprecyzowanej na konkretne czynniki analizy reżimu politycznego na Słowacji.

Słowa kluczowe


polityka informacyjna; Słowacja; II RP; agresja na Polskę; Niemcy; propaganda

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Printed sources (Źródła drukowane)

Akten zur deutschen auswärtigen Politik 1939–1945, Serie D (1937–1945), vol. 4, Die Nachwirkungen von München, Oktober 1938–März 1939, Baden Baden 1951.

Akten zur deutschen auswärtigen Politik 1939–1945, Serie D (1937–1945), vol. 6, Die letzten Monate vor Kriegsausbruch, Baden Baden 1956.

Diariusz I teki Jana Szembeka (1935–1945), vol. 4, Diariusz i dokumentacja za rok 1938. Diariusz i dokumentacja za rok 1939, ed. J. Zarański, Londyn 1972.

Monachium 1938. Polskie dokumenty dyplomatyczne, eds. Z. Landau, J. Tomaszewski, Warszawa 1985.

Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1938, ed. M. Kornat, Warszawa 2007.

Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1939, styczeń–sierpień, ed. S. Żerko, Warszawa 2005.

Sidor K., Takto vznikol Slovenský štát, ed. F. Vnuk, Bratislava 1991.

Sidor K., Denníky 1930–1939, ed. F. Vnuk, Bratislava 2010.

Slovensko a slovenská otázka v poľských a maďarských diplomatických dokumentoch v rokoch 1938–1939, eds. D. Segeš, M. Hertel, V. Bystrický, Bratislava 2012.

Slovensko-nemecké vzťahy 1938–1941 v dokumentoch 1, Od Mníchova k vojne proti ZSSR/Slowakisch-deutsche Beziehungen 1938–1941 in Dokumenten 1, Von München bis zum Krieg gegen die UdSSR, ed. E. Nižňanský, Prešov 2009.

Slovensko-nemecké vzťahy 1941–1945 v dokumentoch 2. Od vojny proti ZSSR po zánik Slovenskej republiky v roku 1945/Slowakisch-deutsche Beziehungen 1941–1945 in Dokumenten 2. Vom Krieg gegen die UdSSR bis zum Untergang der Slowakischen Republik im Jahr 1945, ed. E. Nižňanský, Prešov 2011.

Stachiewicz W., Pisma, vol. 1, Przygotowania wojenne w Polsce 1935–1939, “Zeszyty Historyczne” 1977, 40.

“Tretia ríša” a vznik Slovenského štátu. Dokumenty 1./Das “Dritte Reich” und die Entstehung des Slowakischen Staates. Dokumente 1, eds. M. Schvarc, M. Holák, D. Schriffl, Bratislava 2008.

“Tretia ríša” a vznik Slovenského štátu. Dokumenty 2./Das “Dritte Reich” und die Entstehung des Slowakischen Staates. Dokumente 2, eds. M. Schvarc, M. Holák, D. Schriffl, Bratislava 2010.

Press (Prasa)

“Gardista” 1939.

“Ilustrowany Kurier Codzienny” 1939.

“Nástup” 1939.

“Slovák” 1939.

Studies (Opracowania)

Baka I., Mechanizmus, ciele a metódy pôsobenia ľudáckej propagandy v rokoch 1938––1939, “Historický časopis” 2003, 51, 2.

Baka I., Návrat odtrhnutých bratov. Protipoľská propaganda roku 1939, in: Storočia propagandy. Slovensko v osídlach ideológií, eds. V. Bystrický, J. Roguľová, Bratislava 2005.

Baka I., Slovenská republika a nacistická agresia proti Poľsku, Bratislava 2006.

Baka I., Politický systém a režim Slovenskej republiky v rokoch 1939–1940, Bratislava 2010.

Baka I., Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku, Warszawa 2011.

Berghauzen J., Stosunki polsko-słowackie w latach 1938–1947, “Przegląd Historyczny” 1975, 66, 3.

Bystrický V., Od autonómie k vzniku Slovenského štátu, Bratislava 2008.

Bystrický V., Zahraničnopolitické súvislosti vzniku Slovenského štátu 14. marca 1939, Bratislava 2014.

Chytka S.V., Ružomberská vzbura 1939: zborník vystúpení zo seminára 11. júna 1999, Ružomberok 2000.

Darmo J., Propaganda Slovenského štátu (1. časť, formovanie jej mechanizmu), in: Otázky žurnalistiky: štúdie, články k problémom dejín, teórie tlače, rozhlasu a televízie 1965, Martin 1966.

Darmo J., Propaganda Slovenského štátu, 2. časť (1939–1944), in: Otázky žurnalistiky 1967, Martin 1967.

Delfiner H., Vienna Broadcast to Slovakia 1938–1939: A Case Study in Subversion, Boulder 1974.

Deszczyński M.P., Ostatni egzamin. Wojsko Polskie wobec kryzysu czechosłowackiego 1938–1939, Warszawa 2003.

Doob L.W., Propaganda: Its Psychology and Technique, New York 1935.

Draxler V., Der Slowakische Rundfunk 1938–1945, “Bohemia: Zeitschrift für Geschichte und Kultur der böhmischen Länder” 2011, 51, 1.

Ďurkovská M., Kultúra ako jedna z dimenzií spoločenského života v Slovenskej republike 1939–1945, in: Život v Slovenskej republike. Slovenská republika očami mladých historikov 9, ed. P. Sokolovič, Bratislava 2010.

Ellul J., Propaganda. The Formation of Men’s Attitudes, New York 1973.

Fiamová M., Formovanie a činnosť ústredných orgánov štátnej správy na autonómnom Slovensku (október 1938–marec 1939), Bratislava 2020.

Fiamová M., Lônčíková M., Autonómia Slovenska 1938–1939: Počiatočná fáza holokaustu a perzekúcií, “Forum Historiae” 2019, 13, 1.

Finch L., Psychological propaganda: The war of ideas on ideas during the first half the Twentieth Century, “Armed Forces and Society” 2000, 26, 3.

Frankl M., Země nikoho 1938. Deportace za hranice občanství, “Forum Historiae” 2019, 13, 1.

Friedl J., Na jedné frontě: Vztahy čs. a polské armády za 2. světové války, Praha 2005.

Gniazdowski, M., Účasť Slovenska na agresii proti Poľsku v roku 1939 v poľskej historiografii, in: Slovensko medzi 14. marcom 1939 a salzburskými rokovaniami, eds. M. Pekár, R. Pavlovič, Prešov 2007.

Gniazdowski M., Slovenský autonomizmus v poľskej politike v 30. rokoch, “Česko-slovenská historická ročenka 2010”, Brno 2012.

Gniazdowski M., Polska w słowackiej strategii polityczno-wojskowej in statu nascendi (marzec–październik 1939 r.), in: Kampania polska 1939 r. Polityka – społeczeństwo – kultura. vol. 1, Strategia, eds. M.P. Deszczyński, T. Pawłowski, Warszawa 2013.

Golik D., Wrzesień 1939 w dolinie Dunajca. Bój graniczny i walki nad górnym Dunajcem między 1 a 6 września 1939 roku, Kraków–Warszawa 2020.

Gromada T.V., The Slovaks and the failure of Becks “Third Europe” scheme, “The Polish Revue” 1969, 14, 4.

Hanáková P., Prvý slovenský zvukový týždenník NÁSTUP, “Vojnová kronika: spoločnosť – politika - armáda – kultúra” 2017, 7, 2.

Hetényi M., Propaganda v slovensko-maďarských vzťahoch v rokoch 1938–1945, “Forum Historiae” 2012, 6, 2.

Hitler A., Mein Kampf: Zwei Bände in einem Band, Ungekürzte Ausgabe, München 1943.

Hoensch J.K., Dokumente zur Autonomiepolitik der Slowakischen Volkspartei Hlinkas, München 1984.

Hoensch J.K., Slovensko a Hitlerova východná politika: Hlinkova slovenská ľudová strana medzi autonómiou a separatizmom, Bratislava 2001.

Hoensch J.K., Studia Slovaca: Studien zur Geschichte der Slowaken und der Slowakei, München 2000.

Hruboň A., “Za Slovenský štát, za novú Európu!”: Hlinkova garda v období nemeckej okupácie, Banská Bystrica 2015.

Hruboň A., Alexander Mach. Radikál z povolania, Bratislava 2018.

Hubenák L., Politika nemeckej ochrannej zóny na Slovensku roku 1939, “Sborník archivních prací” 1967, 17, 2.

Huxley A., Notes on Propaganda, in: Voice of the People: Readings in Public Opinion and Propaganda, eds. R.M. Christenson, R.O. McWilliams, New York 1962.

Kacała T., Lipińska J., Komunikacja strategiczna i public affairs, Warszawa 2014.

Kamenec I., Po stopách tragédie, Bratislava 1991.

Kamenec I., Spoločnosť politika historiografia: Pokrivené (?) zrkadlo dejín slovenskej spoločnosti v dvadsiatom storočí, Bratislava 2009.

Kamiński M.K., Orlof E., Odpowiedź Kazimierza Papée na ankietę rządu polskiego na uchodźstwie dotyczącą polskiej polityki wobec Czechosłowacji w 1938 r., “Dzieje Najnowsze” 1998, 30, 4.

Koklesová B., V tieni Tretej ríše: Oficiálne fotografie Slovenského štátu, Bratislava 2009.

Konieczny A., Pozor, pozor Katowice: Legion czechosłowacki w Polsce, Katowice 1989.

Korkuc M., Słowacki udział w wojnie. Okupacja polskiego Spiszu i Orawy, “Biuletyn IPN” 2010, 1–2 (108–109).

Kornat M., Wołos M., Józef Beck. Biografia, Kraków 2020.

Król E.C., Propaganda i indoktrynacja narodowego socjalizmu w Niemczech w latach 1919–1945. Studium organizacji, treści, metod i technik masowego oddziaływania, Warszawa 1999.

Krzyżanowski, W., Lata bukaresztańskie (1), “Zeszyty Historyczne” 1976, 38.

Kysuce 1938–1945, eds. M. Janík et al., Čadca 2019.

Lacko M., Proti Poľsku. Odraz ťaženia roku 1939 v denníkoch a kronikách slovenskej armády, Bratislava 2007.

Lasswell H.D., The theory of political propaganda, “The American Political Science Review” 1927, 21, 3.

Lasswell H.D., The Scope of Research on Propaganda and Dictatorship, in: Propaganda and Dictatorship: A Collection of Papers, New Jersey 1936.

Lasswell H.D., The structure and function of communication in society, in: The Communication of Ideas, ed. L. Bryson, New York 1948.

Malá vojna (vojenský konflikt medzi Maďarskom a Slovenskom v marci 1939), ed. L. Deák, Bratislava 1993.

Matula P., Rozdelené Kysuce. Zabratie severných Kysúc Poľskom v rokoch 1938–1939, Kraków 2012.

Mičianik P., Malá vojna Maďarska proti Slovensku 1938–1939, Banská Bystrica 2019.

Michela M., Miesto a úloha Karola Murgaša v radikálnom prúde slovenskej politiky v období rokov 1939–1941, in: Slovenská republika 1939–1945 očami mladých historikov 1, ed. M. Lacko, Trnava 2002.

Michelko R., Úrad propagandy (1938–1945), “Historický zborník” 2004, 14, 1.

Mihálik P., Vznik slovenskej národnej kinematografie 1896–1948, Bratislava 1994.

Moscovici S., Psychoanalysis: Its Image and its Public, Cambridge 2008.

Mutňanský Ľ., Tu ríšsky vysielač Viedeň.... Boj vo svetovom éteri o slovenskú pravdu a budúcnosť, Viedeň 1939.

Němeček J., Slovensko-polské vztahy v předvečer druhé světové války, “Historický časopis” 1997, 45, 3.

Nižňanský E., Slneková, V., Deportácie Židov za autonómie Slovenska 4.–5. 11. 1938, “Studia Historica Nitriensia” 1996, 5.

Nižňanský E., Slovenská účasť vo vojne Proti Poľsku 1939. Občan Slovenska v zajatí propagandy vtedajších vládnych predstaviteľov. Úvahy a dokumenty, “Studia Historica Nitrensia” 1997, 6.

Nižňanský E., Deportation der Juden in der Zeit der autonomen Slowakei im November 1938, “Jahrbuch für Antisemitismusforschung” 1998, 7.

Nižňanský E., Deportácie Židov v novembri 1938 zo Slovenska v hláseniach styčných dôstojníkov, “Studia Historica Nitriensia” 1998, 7.

Nižňanský E., Voľby do snemu Slovenskej krajiny v roku 1938, “Studia Historica Nitriensia” 1998, 7.

Nižňanský E., Holokaust na Slovensku. Obdobie autonómie (6. 10. 1938–14. 3. 1939), Bratislava 2001.

Nižňanský E., Dvojnásobné zmocnenie sa vlády na Slovensku v rokoch 1938/39 v porovnaní s “Machtergreifung” v rokoch 1933/34 v Nemecku, in: Nacionálno-socialistický systém vlády: Ríšska župa Sudety, Protektorát Čechy a Morava, Slovensko, eds. M. Glettler, Ľ. Lupták, A. Míšková, Bratislava 2002.

Nižňanský E., Tulkisová J., Pôsobenie Nemeckej vojenskej komisie na Slovensku v roku 1939, “Vojenská história” 2007, 11, 4.

Nižňanský E., Propaganda antisemitizmu na Slovensku 1938–1945. Judaica et Holocaustica, vol. 9, Bratislava–Banská Bystrica–Zvolen 2019.

Nowinowski, S.M., Stosunki polsko-czechosłowackie 1932–1939 w relacjach dyplomatów II Rzeczypospolitej, Łódź 2006.

Orlof E., Pasternak A., Stosunki polsko-czesko-słowackie w latach 1918–1939, Rzeszów 1994.

Paul C., Strategic Communication: Origins, Concepts, and Current Debates, Santa Barbara 2011.

Polakovič Š., Tvoríme nového človeka, in: Kalendár Hlinkovej slovenskej ľudovej strany na rok 1942, Bratislava 1941.

Schockel E., Das politische Plakat: Eine psychologische Betrachtung, München 1938.

Segeš D., Vojensko-politické aktivity Karola Sidora od 14. marca do 1. septembra 1939 na pozadí slovensko-poľských vzťahov, “Vojenská história” 2005, 9, 1.

Segeš D., Wrzesień w cieniu marca: rok 1939 w słowackiej historiografii po 1989 roku, “Dzieje Najnowsze” 2009, 41, 3.

Segeš D., Trzeci agresor, “Tygodnik Powszechny” 2014, no. 38, annex: Czwarty rozbiór Polski – 75 lat później.

Segeš D., Ladislav Szathmáry: Vyslanec, ktorý sa nebál povedať “nie”, in: Muži diplomacie: Slováci na významných postoch československej zahraničnej služby, Liptovský Mikuláš 2020.

Slovensko-poľské vzťahy 1918–1945 očami diplomatov (venované 100. výročiu narodenia prof. Henryka Batowského), eds. Ľ. Kázmerová, E. Orlof, Bratislava 2008.

Sokolovič P., Hlinkova garda 1938–1945, Bratislava 2009.

Súdny B., Úlet osemčlennej skupiny slovenských vojenských letcov z Piešťan do Poľska dňa 7. júna 1939, in: Slovenská republika 1939–1945 očami mladých historikov 1, ed. M. Lacko, Trnava 2002.

Tönsmeyer T., Das Dritte Reich und die Slowakei 1939–1945. Politischer Alltag zwischen Kooperation und Eigensinn, Paderborn 2003.

Tomaszewski J., “Na południe od Karpat”. Projekt zasad polityki Rzeczypospolitej Polskiej wobec Czecho-Słowacji, “Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2002, 2, 6 (10).

Vznik Slovenského štátu. 14. marec 1939. Spomienky aktérov historických udalostí, 1. diel, eds. V. Bystrický, R. Letz, O. Podolec, Bratislava 2007.

Vznik Slovenského štátu. 14. marec 1939. Spomienky aktérov historických udalostí, 2. diel, eds. V. Bystrický, R. Letz, O. Podolec, Bratislava 2008.

Zavacká K., Tlač, cenzúra a propaganda na Slovensku od 6. októbra 1938 do konca vojny, “Česko-slovenská historická ročenka” 2007.

Zavacká M., Słowacka historiografia dziejów najnowszych od 1990 roku, “Pamięć i Sprawiedliwość” 2000, 2/2 (4).

Zavacká M., Ľudácka prevýchova. Mária Janšáková v Ilave roku 1939 a jej Cela číslo 20, Bratislava 2018.

Żerko S., Polska wobec autonomicznej Słowacji (październik 1938–marzec 1939), “Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych” 2014, 2.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.58.511-538
Data publikacji: 2024-12-18 10:04:55
Data złożenia artykułu: 2023-03-27 21:53:43


Statystyki


Widoczność abstraktów - 9
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 4

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Dušan Segeš

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.