Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Ukraińscy emigranci polityczni w życiu społeczno-gospodarczym Częstochowy, Piotrkowa Trybunalskiego, Torunia, Kalisza i Tucholi w latach 1920–1930
Streszczenie w języku polskim
Losy Ukrainy w większym stopniu niż innych narodów splatają się z losami Polski. W historii ukraińsko-polskiej jest wiele sojuszy i przyjaźni. 22 kwietnia 1920 r. została zawarta unia ukraińsko-polska, którą ostatecznie pokonały wojska bolszewickie. Na tym zakończyła się historia ukraińskich regularnych sił zbrojnych: armia Ukraińskiej Republiki Ludowej przekroczyła granicę jesienią 1920 r. i została internowana. Ukraińscy emigranci polityczni w Polsce w latach dwudziestych i trzydziestych XX w. starali się zająć godne miejsce w życiu społecznym i gospodarczym swojego miejsca zamieszkania. Autor podejmuje problematykę ukraińskiej emigracji wojskowej, która funkcjonowała na ziemiach polskich w okresie międzywojennym (od 1920 r. do początku II wojny światowej). Ukazuje kontekst i okoliczności jej pojawienia się w Rzeczypospolitej, w wyniku działań armii URL oraz współpracy Szymona Petlury z Józefem Piłsudskim. Charakteryzuje funkcjonowanie emigracji ukraińskiej w realiach narodu polskiego, obejmując różne aspekty, rozwiniętą strukturę kulturalno-oświatową itp. Opierając się na kompleksowej analizie współczesnej ukraińskiej i polskiej historiografii problemu, autor zauważa potrzebę dalszych badań historiograficznych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (Українська)Bibliografia
„Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej” 1921, nr 49, poz. 300.
Feshchenko-Chopivs’kyy I., Khronika moho zhyttya. Spohady ministra Tsentral’noyi Rady ta Dyrektoriyi, Zhytomyr 1992 [Фещенко-Чопівський І., Хроніка мого життя. Спогади міністра Центральної Ради та Директорії, Житомир 1992].
Petlyura C., Suchasna ukrayins’ka emihratsiya ta yiyi zavdannya. Statti, lysty, dokumenty, t. 1, N’yu-York 1956 [Петлюра C., Сучасна українська еміграція та її завдання. Статті, листи, документи, t. 1, Нью-Йорк 1956].
Baran S., Ukrayins’ka emihratsiya mizh dvoma svitovymy viynamy, w: Entsyklopediya ukrayinoznavstva, t. 2. Kyyiv 1995 [Баран С., Українська еміграція між двома світовими війнами, w: Енциклопедія українознавства, t. 2. Київ 1995].
Bruski J., Petlurowcy. Centrum Państwowe Ukraińskiej Republiki Ludowej na wychodźstwie (1919–1924), Kraków 2000.
Davydyuk R., Ukrayins’ka politychna emihratsiya v Pol’shchi: sklad, struktura, hromads’ko-politychni praktyky na terytoriyi Volyns’koho voyevodstva, L’viv 2017 [Давидюк Р., Українська політична еміграція в Польщі: склад, структура, громадсько-політичні практики на території Волинського воєводства, Львів 2017, autoreferat pracy doktorskiej [habilitacyjnej]].
Davydyuk R., Ukrayins’ka politychna emihratsiya yak faktor suspil’nykh zmin na terytoriyi Zakhidnoyi Volyni, „Naukovi zapysky Natsional’noho universytetu „Ostroz’ka akademiya”. Seriya „Istorychni nauky” 2018, 27 [Давидюк Р., Українська політична еміграція як фактор суспільних змін на території Західної Волині, „Наукові записки Національного університету „Острозька академія”. Серія „Історичні науки” 2018, 27].
Dmytriyeva Ya., Problema internovanykh voyakiv UNR: stan naukovoyi rozrobky temy v suchasniy ukrayins’kiy istoriohrafiyi, „Naukovi pratsi istorychnoho fakul’tetu Zaporiz’koho natsional’noho universytetu” 2015, 44, 2 [Дмитрієва Я., Проблема інтернованих вояків УНР: стан наукової розробки теми в сучасній українській історіографії, „Наукові праці історичного факультету Запорізького національного університету” 2015, 44, 2].
Dudnik O., Studentstvo yak osnovna skladova ukrayins’koyi politychnoyi emihratsiyi v 20-ti rr. XX st., „Naukovi zapysky Vinnyts’koho derzhavnoho pedahohichnoho universytetu im. M. Kotsyubyns’koho. Seriya: istoriya” 2002, 4 [Дуднік О., Студентство як основна складова української політичної еміграції в 20-ті рр. ХХ ст., „Наукові записки Вінницького державного педагогічного університету ім. М. Коцюбинського. Серія: історія” 2002, 4].
Gumeniuk O., Kulturalno-oświatowa działalność w obozach internowanych w Polsce w kontekście ukraińskiej studenckiej emigracji, „Historia i Polityka” 2014, 11 (18).
Het’manchuk M., Ukrayins’ke pytannya v radyans’ko-pol’s’kykh vidnosynakh 1920–1939 rr, L’viv 2003 [Гетьманчук М., Українське питання в радянсько-польських відносинах 1920–1939 рр, Львів 2003].
Janikowski Z., Częstochowa między wojnami: opowieść o życiu miasta 1918–1939, Łódź 2011.
Jaroszewski J., Aktywność fizyczna ludności ukraińskiej internowanej w obozach na terenie województwa łódzkiego w latach 1920–1938, „Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe” 2020, 3, 3.
Karpus Z., Jeńcy і іnternowanі rosyjscy і ukraіńscy na terenіe Polskі w latach 1918–1924, Toruń 1997.
Karpus Z., Stosunki polsko-ukraińskie w okresie kształtowania się polskiej granicy wschodniej w latach 1918–1921, „Toruńskie Studia Międzynarodowe” 2009, 1 (2).
Karpus Z., Ukraiński sojusznik Polski w wojnie 1920 roku. Wałka oddziałów Ukraińskiej Republiki Ludowej u boku Wojska Polskiego i ich dalsze losy, „Biuletyn IPN” 2010, 7–8 (116–117).
Karpus Z., Życie społeczno-kulturalne mniejszości rosyjskiej w Bydgoszczy w okresie międzywojennym, „Kronika Bydgoska” 1991, 10.
Kolańczuk A., Częstochowa jako ośrodek życia oświatowo-kulturalnego emigrantów ukraińskich w latach 1920–1939, „Zeszyty Historyczne. Prace naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie” 2009, 10.
Kolańczuk A., Іnternowanі żołnіerze Armіі UNR w Kalіszu 1920–1939, Kalіsz–Przemyśl–Lwów 1995.
Kolańczuk A., Ukraińscy emigranci polityczni w życiu naukowym kulturalnym, społecznym i gospodarczym w II RP, Przemyśl 2019.
Kolyanchuk O., Shkil’na merezha petlyurivs’koyi emihratsiyi u Pol’shchi 1921–1939, „Ukrayins’kyy al’manakh” 2005 [Колянчук О., Шкільна мережа петлюрівської еміграції у Польщі 1921–1939, „Український альманах” 2005].
Kozubel M., 3 Żelazna Dywizja Strzelecka Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 r. Zarys szlaku bojowego w wojnie polsko-bolszewickej, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2020, 3.
Lotots’kyy O., Povorotnyts’ka techiya. Na rikakh vavylons’kykh. Zbirnyk statey, L’viv 1938 [Лотоцький О., Поворотницька течія. На ріках вавилонських. Збірник статей, Львів 1938].
Lotots’kyy O., Shlyakhy ukrayins’koyi derzhavnosti, „Ukrayins’ka nyva” 1927, ch. 4, 28 sichnya [Лотоцький О., Шляхи української державності, „Українська нива” 1927, ч. 4, 28 січня].
Lukashevych A., Ukrayins’ka emihratsiya v Pol’shchi, „Trybuna Ukrayiny” 1923, nr 1 [Лукашевич А., Українська еміграція в Польщі, „Трибуна України” 1923, nr 1].
Majewski M., Ukraińska emigracja polityczna w Powiecie Piotrkowskim w latach 1920–1939, „Istorychnyy arkhiv. Naukovi studiyi” 2015, 15 [„Історичний архів. Наукові студії” 2015, 15].
Paszkiewicz K., Szkolnictwo i oświata wojsk Ukraińskiej Republiki Ludowej internowanych w Polsce w latach 1920–1924, w: Polska i Ukraina. Sojusz 1920 roku i jego następstwa, red. Z. Karpus, W. Rezmer, E. Wiszka, Toruń 1997.
Pavlenko M., Ukrayins’ki viys’kovopoloneni y internovani u taborakh Pol’shchi, Chekhoslovachchyny ta Rumuniyi: stavlennya vlady i umovy perebuvannya (1919–1924 rr.), Kyyiv 1999 [Павленко М., Українські військовополонені й інтерновані у таборах Польщі, Чехословаччини та Румунії: ставлення влади і умови перебування (1919–1924 рр.), Київ 1999].
Piskun V., Ukrayins’ka politychna emihratsiya 20-kh rokiv XX st., Kyyiv 2007 [Піскун В., Українська політична еміграція 20-х років ХХ ст., Київ 2007].
Portnov A., Naukovo-osvitnya diyal’nist’ ukrayins’koyi emihratsiyi v mizhvoyenniy Pol’shchi (1919–1939), L’viv 2005 [Портнов А., Науково-освітня діяльність української еміграції в міжвоєнній Польщі (1919–1939), Львів 2005].
Rukas A., „Razom z Pol’s’kym viys’kom”. Armiya Ukrayins’koyi Narodnoyi Respubliky 1920 r., Kyyiv 2015 [Рукас A., „Разом з Польським військом”. Армія Української Народної Республіки 1920 р., Київ 2015].
Shul’hyn O., Derzhavnist’ chy haydamachchyna?, Paryzh 1931 [Шульгин О., Державність чи гайдамаччина?, Париж 1931].
Skorych L., Ukrayins’ka viys’kova emihratsiya u Pol’shchi (1921–1924 rr.), „Visnyk Natsional’noho universytetu „L’vivs’ka politekhnika”. Derzhava ta armiya” 2013, 752 [Скорич Л., Українська військова еміграція у Польщі (1921–1924 рр., „Вісник Національного університету „Львівська політехніка”. Держава та армія” 2013, 752].
Sribniak I., Kalisz – centrum życia społecznopolitycznego ukraińskich kombatantów w Polsce (w pierwszej połowie lat 20.): na podstawie nowo odkrytych materiałów z polskich i ukraińskich archiwów, w: Ukraina i Polska: drogi relacji międzypaństwowych. Zbiór artykułów naukowych z okazji 100-lecja nawiązania polsko-ukraińskich stosunków dyplomatycznych, red. I. Matiasz, oprac. W. Sobijański, tłum. G. Pandel, Kijów 2019.
Sribnyak I., Khronika zhyttya internovanykh voyakiv-ukrayintsiv u tabori Kalish, Pol’shcha (1922), „Sums’ka starovyna” 2017, 51 [Срібняк І., Хроніка життя інтернованих вояків-українців у таборі Каліш, Польща (1922), „Сумська старовина” 2017, 51].
Sribnyak I., Ukrayintsi na chuzhyni. Poloneni ta internovani voyaky-ukrayintsi v krayinakh Tsentral’noyi ta Pivdenno-Skhidnoyi Yevropy (1919–1924), Kyyiv 2000 [Срібняк І., Українці на чужині. Полонені та інтерновані вояки-українці в країнах Центральної та Південно-Східної Європи (1919–1924), Київ 2000].
Stępień S., Symon Petlura – zwierzchnik państwa i Ataman Główny Ukraińskich Sił Zbrojnych. U źródeł polsko-ukraińskiego sojuszu sojuszu wojskowego (w związku z 70 rocznica śmierci Symona Petlury), http//www.pwin.pl./Publikacje/biu2_160.pdf [dostęp: 11 XII 2022].
Stopchak M., Internovana armiya UNR u taborakh krayin tsentral’noyi Yevropy (istoriohrafiya problemy). Istoriya (zbirka naukovykh prats’), Kyyiv 2009 [Стопчак M., Інтернована армія УНР у таборах країн центральної Європи (історіографія проблеми). Історія (збірка наукових праць), Київ 2009].
Towarzystwo Pomocy Emigrantom-Ukraińcom, „Droga” 1924, nr 5.
Troshchyns’kyy B., Mizhvoyenna ukrayins’ka emihratsiya v Yevropi yak istorychne i sotsial’no-politychne yavyshche, Kyyiv 1994 [Трощинський B., Міжвоєнна українська еміграція в Європі як історичне і соціально-політичне явище, Київ 1994].
Tyutyunnyk Yu., Z polyakamy proty Ukrayiny, Kyyiv 1990 [Тютюнник Ю., З поляками проти України, Київ 1990].
Ukraińcy w Częstochowie, https://encykłopedia.czestochowa.pl/nasia/ukraincy-w-czestochowie [dostęp: 11 XII 2022].
Węglewicz W., Zarys dziejów obozu dla jeńców w Wadowicach w latach 1918–1921, „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny” 2016, 18.
Wiszka E., Działalność wydawnicza żołnіerzy Armii URL іnternowanych w Aleksandrowie Kujawskim, w: Europa Orientalis. Polska i jej wschodni sąsiedzi od średniowiecza po współczesność. Studia i materiały ofiarowane prof. Stanisławowi Aleksandrowiczowi w 65 urodzin, red. Z. Karpus, T. Kempa, D. Michaluk, Toruń 1996.
Wiszka E., Emigracja ukraińska w Polsce 1920–1939, Toruń 2005.
Wiszka E., Prasa emigracji ukraińskiej w Polsce 1920–1939, Toruń 2001.
Wiszka E., Prasa obozowa żołnіerzy Armіі Ukraińskiej Republiki Ludowej іnternowanych w Kalіszu і Szczypіornіe w latach 1920–1924, „Rocznіk Kalіskі” 1996–1997, 26.
Yaruchyk O., Emigracja ukraińska w Rzeczypospolitej dwudziestolecia międzywojennego: w kierunku rozwoju własnej tożsamości, „Bibliotekarz Podlaski” 2021, 2.
Zinkevych P., Ukrayins’ka viys’kova emihratsiya u Pol’shchi (1920–1939), „Wieki Stare i Nowe” Tom specjalny 2012 [Зінкевич P., Українська військова еміграція у Польщі (1920–1939), „Wieki Stare i Nowe” Tom specjalny 2012].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.56.449-478
Data publikacji: 2023-12-21 13:04:22
Data złożenia artykułu: 2023-05-12 16:07:12
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Yevhen Sinkevych
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.