Absolwenci uczelni lubelskich na stanowiskach sędziów Sądu Najwyższego w okresie Polski Ludowej

Arkadiusz Bereza

Streszczenie w języku polskim


Artykuł dotyczy absolwentów lubelskich uczelni, którzy w swojej karierze prawniczej osiągnęli stanowisko sędziego Sądu Najwyższego w okresie Polski Ludowej. Ramy chronologiczne opracowania obejmują okres od wznowienia działalności Sądu Najwyższego w 1945 r. do zakończenia ostatniej VI kadencji Sądu Najwyższego w 1990 r., chociaż powołania na stanowiska „rzeczywistych” sędziów Sądu Najwyższego absolwentów KUL i UMCS dotyczą wyłącznie czasów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Rozszerzenie cezur czasowych skutkowało zaprezentowaniem sylwetek dwóch sędziów, przedwojennych absolwentów KUL, którzy w latach 1948–1949 pełnili obowiązki sędziów Sądu Najwyższego w ośrodku sesji wyjazdowej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego w Lublinie. W trybie określonym w Prawie o ustroju sądów powszechnych na stanowiska sędziów Sądu Najwyższego powołano po raz pierwszy dwóch absolwentów KUL w 1959 r. Od 1962 r. obsada Sądu Najwyższego opierała się na wyborze (powołaniu) sędziów Sądu Najwyższego na pięcioletnie kadencje przez Radę Państwa zgodnie z ustawą o Sądzie Najwyższym. W ich gronie mamy pięciu powojennych absolwentów KUL, z których trzech rozpoczęło studia jeszcze przed wybuchem wojny. Zakończenie kształcenia prawników na KUL (ostatnia promocja w 1952 r.) i rozpoczęcie od 1949 r. studiów prawniczych na UMCS spowodowało, że w latach siedemdziesiątych, a zwłaszcza osiemdziesiątych, na stanowiskach sędziów Sądu Najwyższego pojawiło się aż siedmiu absolwentów UMCS. Pierwszy z nich został wybrany w 1972 r. do Sądu Najwyższego III kadencji. W chwili gdy Sąd Najwyższy kończył swoją działalność z dniem 30 czerwca 1990 r. (w wyniku skrócenia VI kadencji w następstwie wprowadzonych poważnych zmian ustrojowych), w jego składzie było dwóch absolwentów KUL i sześciu absolwentów UMCS.


Słowa kluczowe


sądownictwo; Sąd Najwyższy; Katolicki Uniwersytet Lubelski; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej; Lublin; Polska Ludowa

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


lat nauk prawnych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II, red. K. Burczak, E. Czepczyńska, M. Dyjakowska, M. Jońca, S. Kwiecień, Lublin 2018.

lat Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, oprac. J. Malarczyk, R. Tokarczyk, Lublin 1975.

lat Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin 1995.

Bereza A., Ośrodki sesji wyjazdowych Izby Cywilnej i Izby Karnej Sądu Najwyższego w Lublinie (styczeń 1948 – czerwiec 1949), w: Omnia sunt interpretanda. Teoria i dogmatyka prawnicza. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Leszczyńskiemu, red. A. Korybski, B. Liżewski, Lublin 2023.

Bereza A., Polityczne i prawne uwarunkowania uchwalenia ustawy o Sądzie Najwyższym w 1962 r., „Miscellanea Historico-Juridica” 2015, 14, 1.

Bereza A., Sąd Najwyższy 1917–2017. Prezesi, sędziowie, prokuratorzy Sądu Najwyższego, Warszawa 2017.

Bereza A., Sąd Najwyższy w latach 1945–1962. Organizacja i działalność, Warszawa 2012.

Bereza A., Wpływ polskiego Października ’56 na organizację i funkcjonowanie Sądu Najwyższego (zarys problematyki), w: Społeczeństwo a władza. Ustrój, prawo, idee, red. J. Przygodzki, M. Ptak, Wrocław 2010.

Celej M., Działalność Krajowej Rady Sądownictwa w latach 1989–2009, w: Krajowa Rada Sądownictwa. XX-lecie działalności, red. P. Tuleja, Warszawa–Toruń 2010.

Dębiński A., Prawo na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Historia i współczesność, Lublin 1999.

Dziekani Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, red. A. Dębiński, I. Leraczyk, J. Misztal-Konecka, W.S. Staszewski, Lublin 2021.

Dzięcioł B., Gaj J., Kotowski S., Żak J., Historyczny rozwój Sądu Najwyższego jako naczelnego organu sądowego, „Nowe Prawo” 1984, 11–12.

Gałaszewska-Chilczuk D., „Wrogie” uniwersytety. Polityka państwa komunistycznego wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (1944–1969), Warszawa 2013.

Krajowa Rada Sądownictwa. XX-lecie działalności, red. P. Tuleja, Warszawa–Toruń 2010.

Kruszyński M., Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w latach 1944–1989. Zarys dziejów uczelni w warunkach PRL, Lublin 2015.

Początki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej we wspomnieniach studentów i pracowników 1944–1955, red. R. Szczygieł, Lublin 2015.

Powstanie i organizacja Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w świetle źródeł, oprac. J. Malarczyk, Lublin 1968.

Profesorowie prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. A. Dębiński, W. Staszewski, M. Wójcik, Lublin 2008.

Rzepliński A., Kara śmierci w trybie doraźnym (sprawa IVK dor. 24/83 w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie), „Archiwum Kryminologii” 2007–2008, 29–30.

Sędziowie Sądu Najwyższego kadencji 23 V 1987–22 V 1992, oprac. Biuro Orzecznictwa Sądu Najwyższego, Warszawa 1989.

Słownik biograficzny adwokatów polskich A–Ż, t. III, z. 1, Warszawa 2017.

Strus-Wołos M., Adw. dr Tomasz Majewski (1917–2006), „Palestra” 2006, 7–8.

Surmacz M., Szczerbińska-Budzyńska B., Uczniowie Szkoły Zamoyskiego w walkach o niepodległość i granice państwa, „Studia i Materiały Lubelskie” 2020, 22.

Walczak R., Sprawowanie kierowniczej roli partii w sądach i prokuraturze w Polsce Ludowej (studium politologiczne), Warszawa 1987.

Wnuk J., Kształcenie prawników w oficerskich obozach jenieckich, „Palestra” 1974, 7 (199).

Wolter A., Piętnastolecie Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G” 1964, 11, 1.

Wrona J., Zaporowski Z., 70 lat Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Studia z dziejów Uczelni, Lublin 2015.

Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, red. K. Burczak, L. Fiejdasz-Buczek, A. Haładyj, S. Hypś, R. Pal, Lublin 2016.

XXV-lecie Naczelnego Sądu Administracyjnego na tle dziejów sądownictwa administracyjnego w Polsce, Warszawa 2005.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.56.799-821
Data publikacji: 2023-12-21 13:04:46
Data złożenia artykułu: 2023-10-18 14:44:14


Statystyki


Widoczność abstraktów - 498
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 244

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Arkadiusz Bereza

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.