Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
„Takie załatwienie sprawy miałoby także ogromnie doniosły skutek polityczny…” Wojewoda wołyński Stanisław Srokowski o kościele rzymskokatolickim w Czartorysku
Streszczenie w języku polskim
Stanisław Srokowski był wojewodą wołyńskim od lutego 1923 do sierpnia 1924 r. Oprócz spraw politycznych, społecznych i gospodarczych w polu jego zainteresowań znalazła się kwestia odbudowy podominikańskiego kościoła w Czartorysku. Świątynia, zamieniona w 1839 r. na cerkiew prawosławną i zrujnowana w trakcie I wojny światowej, w 1920 lub 1921 r. została odzyskana przez Kościół katolicki; w 1924 r. Srokowski podjął starania o uzyskanie dla niej dotacji. W wyniku przeprowadzonych w okresie międzywojennym prac kościół został zabezpieczony i w dużej mierze odbudowany.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
L’vivs’ka natsional’na naukova biblioteka Ukrayiny im. V. Stefanyka [Львівська національна наукова бібліотека України ім. В. Стефаника]:
fond [Фонд] 26, opis [опис], 10, 18, 20.
Elenchus Ecclesiarum et Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Luceoriensis pro Anno Domini 1928, Luceoriae 1928.
Elenchus Ecclesiarum et Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Luceoriensis pro Anno Domini 1929, Luceoriae 1929.
Elenchus Ecclesiarum et Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Luceoriensis pro Anno Domini 1930, Luceoriae 1930.
Elenchus Ecclesiarum et Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Luceoriensis pro Anno Domini 1931, Luceoriae 1931.
Elenchus Ecclesiarum et Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Luceoriensis pro Anno Domini 1932, Luceoriae 1932.
Elenchus Ecclesiarum et Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Luceoriensis pro Anno Domini 1933, Luceoriae 1933.
Elenchus Ecclesiarum et Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Luceoriensis pro Anno Domini 1935, Luceoriae 1935.
Elenchus Ecclesiarum et Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Luceoriensis pro Anno Domini 1936, Luceoriae 1936.
Elenchus Ecclesiarum et Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Luceoriensis pro Anno Domini 1937, Luceoriae 1937.
Elenchus Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesium Luceoriensis et Żytomiriensis Anno Domini 1921, Premisliae 1921.
Elenchus Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesium Luceoriensis et Żytomiriensis Anno Domini 1925, Luceoriae 1925.
Furmanov D., Dnevnik 1914–1915–1916, Moskva 1930 [Фурманов Д., Дневник 1914–1915–1916, Москва 1930].
Litopys Ruskyi za Ipatiievskym spyskom, tłum. L. Makhnovets, Kyiv 1989 [Літопис Руський за Іпатієвським списком, tłum. Л. Махновець, Київ 1989].
Materiały do dziejów diecezji łuckiej. Relacje o stanie dekanatów i parafii 1941–1944, oprac. M. Dębska, Biały Dunajec–Lublin–Łuck–Ostróg 2005.
Srokowski S., Uwagi o Kresach Wschodnich, „Przegląd Współczesny” 1924, 11, 32.
Srokowski S., Uwagi o rzece Styrze jako arterii komunikacyjnej, Łuck 1924.
Srokowski S., Wytyczne zasady dla projektu autonomji narodowościowej i terytorjalnej kresowych ziem południowo-wschodnich (Rusi Czerwonej, Wołynia, Podola i t. d.), Warszawa 1919.
Baliński M., Lipiński T., Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym opisana, t. 2, cz. 2, Warszawa 1845.
Betlej A., Paweł Giżycki SJ architekt polski XVIII wieku, Kraków 2003.
Biliński P., Stanisław Srokowski (1872–1950) i jego dziennik okupacyjny, w: S. Srokowski, Dziennik 1939–1944, oprac. P. Biliński, J.E. Szczepański, Warszawa 2021.
Brykowski R., Polska ochrona zabytków na Wołyniu 1906–1939 i 1993–2005, „Niepodległość i Pamięć” 2008, 15, 1 (27), 2.
Czerep S., Operacje wołyńskie ofensywy Brusiłowa 4 czerwca – 10 sierpnia 1916, Białystok 1999.
Dawidowicz M., System prawny ochrony zabytków w okresie dwudziestolecia międzywojennego, w: Służby konserwatorskie w dwudziestoleciu międzywojennym. Narodziny, organizacja, działalność. W 100-lecie odzyskania niepodległości. Warszawska konferencja konserwatorska, 22 listopada 2018, Warszawa 2018.
Dębowska M., Kościół katolicki na Wołyniu w warunkach okupacji 1939–1945, Rzeszów 2008.
Dębowska M., Popek L., Duchowieństwo diecezji łuckiej ofiary wojny i represji okupantów 1939–1945, Lublin 2010.
Dobosz P., Prawny fundament ochrony zabytków w Polsce, w: Działaj i miej nadzieję. Stulecie państwowych służb konserwatorskich w Polsce 1918–2018, red. J. Rulewicz, R. Marcinek, Warszawa 2018.
Dylewski A., Atlas Kresów, Bielsko-Biała 2022.
F.R., Odbudowa kościoła w Czartorysku, „Wołyńskie Wiadomości Techniczne” 1930, 6, 8.
[Giżycki J.M.] Wołyniak, Wykaz klasztorów dominikańskich prowincyi ruskiej, Kraków 1923.
[Giżycki J.M.] Wołyniak, Zniesione kościoły i klasztory rzymsko-katolickie przez rząd rosyjski w wieku XIX-tym w diecezji łuckiej, żytomierskiej i kamienieckiej (gub. wołyńskiej, kijowskiej i podolskiej), „Nova Polonia Sacra” 1928, 1.
Kałamajska-Saeed M., Rosyjskie pomiary klasztorów skasowanych w roku 1832, t. 1, Warszawa 2021.
Khomych P., Denikinska «chortoryiska operatsiia», abo «Polineziiska kadryl v Chortoryisku», w: Mynule i suchasne Volyni ta Polissia. Manevychchyna, Chartoryisk i Kukly v istorii ta kulturi ridnoho kraiu. Naukovyi zbirnyk, t. 71, Materialy Vseukrainskoi naukovoi istoryko-kraieznavchoi konferentsii, red. H. Bondarenko et al., Lutsk 2021 [Хомич П., Денікінська «чорторийська операція», або «Полінезійська кадриль в Чорторийську», [w:] Минуле і сучасне Волині та Полісся. Маневиччина, Чарторийськ і Кукли в історії та культурі рідного краю. Науковий збірник, t. 71, Матеріали Всеукраїнської наукової історико-краєзнавчої конференції, red. Г. Бондаренко et al., Луцьк 2021].
Korpała M., Konserwacja malarstwa ściennego w okresie międzywojennym na Kresach II Rzeczypospolitej. Wprowadzenie do tematyki, w: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, t. 11, red. W. Walczak, K. Wiszowata-Walczak, Białystok 2020.
Korpysz E., Polskie kościoły na terenie północno-zachodniej Ukrainy. Stan zachowania, „Ochrona Zabytków” 2007, 4.
Korpysz E., W Czartorysku nad Styrem, „Spotkania z Zabytkami” 2008, 32, 4.
Kots L., Torhy i yarmarky mistechka Chartoryisk u mizhvoiennyi period, w: Mynule i suchasne Volyni ta Polissia. Manevychchyna, Chartoryisk i Kukly v istorii ta kulturi ridnoho kraiu. Naukovyi zbirnyk, t. 71, Materialy Vseukrainskoi naukovoi istoryko-kraieznavchoi konferentsii, red. H. Bondarenko et al., Lutsk 2021 [Коць Л., Торги і ярмарки містечка Чарторийськ у міжвоєнний період, w: Минуле і сучасне Волині та Полісся. Маневиччина, Чарторийськ і Кукли в історії та культурі рідного краю. Науковий збірник, t. 71, Матеріали Всеукраїнської наукової історико-краєзнавчої конференції, red. Г. Бондаренко et al., Луцьк 2021].
Kramar Yu., Zakhidna Volyn 1921–1939 rr.: natsionalno-kulturne ta relihiine zhyttia, Lutsk 2015 [Крамар Ю., Західна Волинь 1921–1939 рр.: національно-культурне та релігійне життя, Луцьк 2015].
Kronika konserwatorska za r. 1929 i 1930. Województwo lubelskie, poleskie i wołyńskie, „Ochrona Zabytków Sztuki” 1930–31, 1–4, 2.
Królik L., Organizacja diecezji łuckiej i brzeskiej od XVI do XVIII wieku, Biały Dunajec–Ostróg 2017.
Kufel R.R., Słownik biograficzny księży pracujących w Kościele gorzowskim 1945–1956, t. 4, (T–Ż), Zielona Góra 2019.
Mazuryk Yu., Novyi Chortoryisk doby piznoho serednovichchia (dyskusiine pytannia shchodo yoho lokalizatsii), w: Mynule i suchasne Volyni ta Polissia. Manevychchyna, Chartoryisk i Kukly v istorii ta kulturi ridnoho kraiu. Naukovyi zbirnyk, t. 71, Materialy Vseukrainskoi naukovoi istoryko-kraieznavchoi konferentsii, red. H. Bondarenko et al., Lutsk 2021 [Мазурик Ю., Новий Чорторийськ доби пізнього середньовіччя (дискусійне питання щодо його локалізації), w: Минуле і сучасне Волині та Полісся. Маневиччина, Чарторийськ і Кукли в історії та культурі рідного краю. Науковий збірник, t. 71, Матеріали Всеукраїнської наукової історико-краєзнавчої конференції, red. Г. Бондаренко et al., Луцьк 2021].
Mędrzecki W., Województwo wołyńskie 1921–1939. Elementy przemian cywilizacyjnych, społecznych i politycznych, Wrocław 1988.
Mironowicz A., Rewindykacja prawosławnych obiektów sakralnych w II Rzeczypospolitej, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 2004, 21.
Małachowski Nałęcz A., Czartorysk, „Muzeum Polskie” 1918, 2, 4–12.
Osadczij J.I., Przegląd stanu i sposoby restauracji świątyń katolickich na Wołyniu, w: Ochrona wspólnego dziedzictwa kulturowego, red. J. Kowalczyk, Warszawa 1993.
Orłowicz M., Ilustrowany przewodnik po Wołyniu, Łuck 1929.
Papierzyńska-Turek M., Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918–1939, Warszawa 1989.
Popek L., Świątynie Wołynia, t. 1, Lublin 1997.
Radwan M., Zakony męskie na ziemiach zabranych w XIX wieku, Lublin 2004.
Rąkowski G., Przewodnik po Ukrainie Zachodniej, t. 1, Wołyń, Pruszków 2005.
Rewski Z., Wołyń. Kronika konserwatorska, „Biuletyn Historii Sztuki i Kultury” 1937, 5, 2.
Rosowski W., Losy zakonników z klasztorów rzymskokatolickich na Ukrainie Prawobrzeżnej skasowanych w XIX wieku, w: Kasaty klasztorów na obszarze dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów i Śląska na tle procesów sekularyzacyjnych w Europie, t. 1, Geneza. Kasaty na ziemiach zaborów austriackiego i rosyjskiego, red. M. Derwich, Wrocław 2014.
Shostak I.V., Lutsko-Zhytomyrska diietseziia naprykintsi XVIII – u pershii polovyni XIX st.: monohrafiia, Bilyi-Dunaiets–Ostroh 2005 [Шостак І.В., Луцько-Житомирська дієцезія наприкінці XVIII – у першій половині ХІХ ст.: монографія. Білий-Дунаєць–Острог 2005].
Sinkevych N., Laudare, benedicere, praedicare. Dominikanskyi orden na Volyni v kintsi XVI – na pochatku XIX st.: monohrafiia, Kyiv 2009 [Сінкевич Н., Laudare, benedicere, praedicare. Домініканський орден на Волині в кінці XVI – на початку XIX ст.: монографія, Київ 2009].
Stojek-Sawicka K., Fundacje dewocyjne Radziwiłłów nieświeskich w XVIII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2007, 55, 1.
Szczepaniak J., Diecezja łucka i żytomierska w świetle schematyzmu na 1832 rok (2). Dekanaty, parafie, zakony, kościoły i klasztory, „Textus et Studia” 2021, 4 (28).
Szostakowska M., Stanisław Srokowski (1872–1950). Polityk, dyplomata, geograf, Olsztyn 1999.
Szyszkowski B., Wkład architekta Kazimierza Osińskiego w ochronę zabytków sakralnych w dobie autonomii Galicji i Polski międzywojennej, „Z istorii zakhidnoukrainskykh zemel” [„З історії західноукраїнських земель”] 2020, 16.
Tarnogórski A., Czartorysk, „Świat i Prawda” 1925, 3, 27.
Tokarski J., Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t. 2, Warszawa 2001.
Wołoszynowski J., Województwo wołyńskie w świetle liczb i faktów, Łuck 1929.
Zięba A.A., Srokowski Stanisław, w: Polski słownik biograficzny, t. 41, red. H. Markiewicz, Warszawa–Kraków 2002.
Zimna-Kawecka K., Mechanizmy finansowania ochrony zabytków w II Rzeczypospolitej na przykładzie województwa pomorskiego, „Ochrona Zabytków” 2018, 71, 2.
Zvid pamiatok istorii ta kultury Ukrainy: Volynska oblast. Pamiatky arkhitektury i mistobuduvannia, red. W.A. Smolii et al., Kyiv 2018 [Звід пам’яток історії та культури України: Волинська область. Пам’ятки архітектури і містобудування, red. В.А. Смолій et al., Київ 2018].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2025.59.1961-1986
Data publikacji: 2025-10-31 08:39:29
Data złożenia artykułu: 2024-08-30 15:09:23
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Agnieszka Biedrzycka
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.