Minimalizm i maksymalizm a „stommizm”. Refleksje nad książką Radosława Ptaszyńskiego, Stommizm. Biografia polityczna Stanisława Stommy, Wydawnictwo „Znak”, Kraków 2018, ss. 720

Ariel Krzysztof Orzełek

Streszczenie w języku polskim


Książka Radosława Ptaszyńskiego poświęcona postaci i myśli politycznej Stanisława Stommy dotyka istotnych problemów realizmu politycznego w polskiej tradycji intelektualnej oraz zagadnień dotyczących katolików świeckich w okresie powojennym. Ukazano w niej postać S. Stommy jako polityka i publicysty, który musiał się zmierzyć z najważniejszymi dylematami polskiej inteligencji w XX w. Był twórcą własnego systemu myślowego, określanego mianem „stommizmu”, który zajmował autonomiczną pozycję wobec nurtów ugodowych, realistycznych i romantycznych. Pomimo pewnych zarzutów dotyczących przede wszystkim kontekstu ustaleń publikację tę uznać można za wysoce wartościową.


Słowa kluczowe


biografia, myśl polityczna, publicystyka, realizm polityczny, Stanisław Stomma

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Źródła archiwalne

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, sygn. IPN BU 01210/156, IPN BU 0648/56/1.

Archiwum Katolickiego Stowarzyszenia Civitas Christiana w Warszawie, Zespół akt dotyczących Aleksandra Bocheńskiego, sygn. VII A–305.

Źródła drukowane

Garlicki A., Z tajnych archiwów, Warszawa 1993.

Opracowania

Bankowicz B., Stowarzyszenie PAX: między rzeczywistością socjalizmu realnego a utopią socjalizmu wieloświatopoglądowego, w: Doktryny. Historia. Władza. Księga dedykowana profesorowi Wiesławowi Kozubowi-Cembroniewiczowi z okazji czterdziestolecia pracy naukowej, red. A. Citkowska-Kimla, M. Kawior-Filo, B. Szlachta, Kraków 2009.

Bankowicz B., W labiryncie wieloświatopoglądowości: Stowarzyszenie PAX między realizmem a rzeczywistością, w: B. Bankowicz, A. Dudek, Ze studiów nad dziejami Kościoła i katolicyzmu w PRL, Kraków 1996.

Dudek A., Pytel G., Bolesław Piasecki. Próba biografii politycznej, Londyn 1990.

Engelgard J., Bolesław Piasecki 1939–1956, Warszawa 2015.

Engelgard J., Wielka gra Bolesława Piaseckiego, Warszawa 2008.

Friszke A., Między wojną a więzieniem 1945–1953. Młoda inteligencja katolicka, Warszawa 2015.

Jaszczuk A., Ewolucja ideowa Bolesława Piaseckiego 1932–1956, Warszawa 2005.

Kaczorowski A.W., Jan Frankowski, w: Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce, t. 1: A–J, red. R. Bender, Lublin 1994.

Kimla P., Etyka w realizmie politycznym, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2014, 66, 2.

Kimla P., Historycy-politycy jako źródło realizmu politycznego. Tukidydes – Polibiusz – Machiavelli, Kraków 2009.

Kimla P., Realistyczne krytyki moralizatorstwa w polityce, w: Moralność i władza jako kategorie myśli politycznej, red. J. Justyński, A. Madeja, Warszawa 2011.

Kimla P., Realizm polityczny a Polska, w: Między sercem a rozumem. Romantyzm i realizm w polskiej myśli politycznej, red. A. Citkowska-Kimla, P. Kimla, E. Antipow, K. Konik, Kraków 2017.

Kosicki P.H., Personalizm po polsku. Francuskie korzenie polskiej inteligencji katolickiej, Warszawa 2016.

Majchrowski J., Geneza politycznych ugrupowań katolickich. Stronnictwo Pracy, grupa „Dziś i Jutro”, Paris 1984.

Micewski A., Współrządzić czy nie kłamać? Pax i Znak w Polsce 1945–1976, Paryż 1978.

Morgenthau H.J., Polityka między narodami. Walka o potęgę i pokój, Warszawa 2010.

Mozgol R., Ryzykowna gra. Jak Aleksander Bocheński przyczynił się do powstania Dziś i Jutro, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2007, 4 (75).

Orzełek A., Aleksander Bocheński wobec działalności i koncepcji Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, „Dzieje Najnowsze” 2018, 50, 1.

Orzełek A., Publicystyka Aleksandra Bocheńskiego wobec stanu wojennego w Polsce. Dylematy realizmu PAX-owca, w: Letnia Szkoła Historii Najnowszej 2015. Referaty, red. Ł. Kamiński, J. Szumski, Warszawa 2016.

Ptaszyński R., Powstanie Koła Posłów „Znak” w projekcie neopozytywizmu Stanisława Stommy, w: Wybory i referenda w PRL, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014.

Ptaszyński R., Stanisław Stomma. Szkic do portretu katolickiego intelektualisty, w: Sensus catholicus. Katolicy świeccy w Polsce Ludowej. Postawa – aktywność – myśl. Studia i szkice, red. R. Ptaszyński, T. Sikorski, Toruń 2004.

Ptaszyński R., „Stommizm” – racjonalizm i sztuka kompromisu, „Znak” lipiec–sierpień 2015, 722–723.

Sadkiewicz J., „Ci, którzy przekonać nie umieją”. Idee porozumienia polsko-niemieckiego w publicystyce Władysława Studnickiego i wileńskiego „Słowa” (do 1939), Kraków 2012.

Sensus catholicus. Katolicy świeccy w Polsce Ludowej. Postawa – aktywność – myśl. Studia i szkice, red. R. Ptaszyński, T. Sikorski, Toruń 2004.

Strzelecka M., Między minimalizmem a maksymalizmem. Dylematy ideowe Stanisława Stommy i Janusza Zabłockiego, Toruń 2015.

Publicystyka

A.S., Spór o ideę, „Tygodnik Powszechny” 16 II 1947, 3, 7 (100).

Bocheński A., Czemu Wieniawa nie strzegł, jak wierny syn, tej trumny?, „Słowo” 22 VI 1937, 16, 174 (4738).

Bocheński A., Jeszcze o instynkcie narodowym i Panu J.E. Skiwskim, „Polityka” 25 VI 1938, 9, 14 (159).

Bocheński A., List do redakcji, „Polityka” 10 VI 1937, 8, 13 (127).

Bocheński A., Nasze nie ich, „Bunt Młodych” 15 VII 1933, 4, 43.

Bocheński A., O dyskusji nad Monte Cassino, „Tygodnik Powszechny” 10 XI 1946, 2, 45 (86).

Bocheński A., O imperialiźmie, o Skiwskim i o sprawie żydowskiej, „Polityka” 10 IV 1938, 9, 9.

Bocheński A., O pogromach słów parę, „Słowo” 19 VI 1937, 16, 166 (4730).

Bocheński A., Odpowiadam oponentom, „Tygodnik Powszechny” 16 II 1947, 3, 7 (100).

Bocheński A., Śmiertelne niebezpieczeństwo żydowskie, „Polityka” 25 XI 1937, 8, 28 (142).

Bocheński A., Zygzakiem przez prasę, „Bunt Młodych” 25 II 1937, 8, 5 (119).

Bocheński A., Rozmyślania krytyczne. Błąd Zbigniewa Florczaka, „Kierunki” 27 V 1956, 1, 2.

Braun J., Bronię romantyzmu, „Tygodnik Warszawski” 15 II 1948, 4, 7 (116).

Braun J., Katolicyzm a machiawelizm, „Tygodnik Warszawski” 21 III 1948, 4, 12 (21).

Cyprian T., Sawicki J., Polityka zagraniczna dwudziestolecia, „Tygodnik Powszechny” 8 XII 1946, 2, 49 (90).

Jasienica P., Polityczna waga heroizmu, „Tygodnik Powszechny” 17 XI 1946, 2, 46 (87).

Kieniewicz S., Nowy sąd nad historią, „Dziś i Jutro” 22 VI 1947, 3, 25 (82).

Kirchmayer W., Bohaterstwo i rozdział kompetencji, „Tygodnik Powszechny” 8 XII 1946, 2, 49 (90).

Lewicki M. ks., Co jest prawdą, a co chimerą, „Tygodnik Powszechny” 16 II 1947, 3, 7 (100).

Lis M.W., O realizmie i polityce, „Tygodnik Powszechny” 16 II 1947, 3, 7 (100).

Łubieński K., Około „Wiadomości Literackich”. Do czynu, „Czas” 19 II 1933, 85, 41.

Mackiewicz J., Bunt rojstów, Londyn 2011.

Mackiewicz J., Optymizm nie zastąpi nam Polski, Londyn 2013.

Malewska H., Realizm?, „Tygodnik Powszechny” 8 XII 1946, 2, 49 (90).

Meysztowicz J., Jeszcze „Dzieje głupoty”, „Dziś i Jutro” 10 VIII 1947, 3, 22 (89).

Pannenkowa I., Czy nie za wiele pesymizmu?, „Tygodnik Warszawski” 25 VIII 1946, 2, 34 (41).

Pannekowa I., Historia mistrzynią życia ale tylko prawdziwa. O racji stanu, ideologii, oraz mądrości i głupocie politycznej, „Przegląd Kulturalny” 21 III–27 III 1957, 6, 12 (238).

Pannenkowa I., Mentorzy, „Tygodnik Warszawski” 7 II 1947, 3, 49 (108).

Pannenkowa I., Realizm, bohaterstwo – i bomba atomowa, „Tygodnik Warszawski” 11 V 1947, 3, 19 (78).

Rostworowski S.K., O szkołę politycznego myślenia, „Dziś i Jutro” 13 VII 1947, 3, 28 (85).

Stomma S., Dostęp do Polski współczesnej, „Przegląd Kulturalny” 25 X–21 X 1956, 5, 43 (217).

Stomma S., Maksymalne i minimalne tendencje społeczne katolików w Polsce, „Znak” wrzesień–grudzień 1946, 1, 3.

Stomma S., Pisma wybrane, t. 1: 1931–1939, t. 2: 1946–1975, t. 3: 1976–2003, red. R. Ptaszyński, Kraków 2017.

Straszewski M., Błędy polityki przedwrześniowej, „Tygodnik Powszechny” 8 XII 1946, 2, 49 (90).

Syrewicz K., Problem źle postawiony, „Tygodnik Powszechny” 8 XII 1946, 2, 49 (90).

Wydra F., Głos żołnierza, „Tygodnik Powszechny” 16 II 1947, 3, 7 (100).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2018.46.443-463
Data publikacji: 2019-04-25 10:00:50
Data złożenia artykułu: 2018-10-04 17:31:13


Statystyki


Widoczność abstraktów - 952
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 496

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Ariel Krzysztof Orzełek

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.