‘Okres warszawski’ (1945–1950) w działalności organizacyjnej Celiny Bobińskiej na rzecz nauki historycznej

Piotr Pasisz

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu jest przedstawienie działalności historyka Celiny Bobińskiej w stosunku do nauki historycznej w latach 1945–1950. Za pomocą metody biograficznej oraz w oparciu głównie o źródła aktowe pochodzące z Archiwum Akt Nowych w Warszawie, zostanie ukazana aktywność Bobińskiej w strukturach partii komunistycznej wobec szkolnictwa wyższego i polityki przeobrażeń nauki historycznej, jej udział w VII Powszechnym Zjeździe Historyków we Wrocławiu (1948) oraz w Marksistowskim Zrzeszeniu Historyków.

Słowa kluczowe


Celina Bobińska; historycy partyjni; historycy marksiści; biografie intelektualne historyków

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Archival sources

Archiwum Akt Nowych:

Ministerstwo Edukacji Narodowej w Warszawie, ref. no. 8337.

Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego, ref. no. 663, 2891.

Polska Partia Robotnicza. Komitet Centralny w Warszawie, Wydział Oświaty i Kultury, ref. no. 295/XVIII–57; 295/XVII–58.

Polska Partia Robotnicza. Komitet Centralny w Warszawie, Wydział Propagandy, ref. no. 237/VIII–268, 295/X–78.

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Komitet Centralny w Warszawie, Wydział Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ref. no. 237/XVI–2, 237/XVI–21, 237/XVI–67, 237/XVI–168.

Archiwum Polskiej Akademii Nauk:

Materiały Tadeusza Manteuffla.

Pierwszy Kongres Nauki Polskiej, ref. no. 14, 142.

Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego:

Teczka Celiny Bobińskiej, ref. no. DSO 1, WFH 32.

Printed sources

Powszechne Zjazdy Historyków Polskich w Polsce Ludowej. Dokumenty i materiały, ed. T. Rutkowski, Toruń 2014.

Śreniowska K., Moje życie, eds. J. Kolbuszewska, R. Stobiecki, Łódź 2018.

Studies

Biliński P., Władysław Konopczyński 1880–1952: człowiek i dzieło, Kraków 2017.

Biografistyka we współczesnych badaniach historycznych: teoria i praktyka, eds. J. Kolbuszewska, R. Stobiecki, Łódź 2017.

Bobińska C., Czasy oświecenia polskiego: (od pierwszego rozbioru do Sejmu Czteroletniego), Warszawa 1951.

Bobińska C., Głos w dyskusji, ‘Kwartalnik Historyczny’1950–1951, 58.

Bobińska C., Historyk, fakt, metoda, Warszawa 1964.

Bobińska C., Marks i Engels a sprawy polskie do osiemdziesiątych lat XIX wieku, Warszawa 1954.

Bobińska C., O przełom w nauce historycznej. Na marginesie narady historyków marksistów, ‘Nowa Kultura’ 1950, 2.

Bobińska C., Szkice o ideologach polskiego Oświecenia: Kołłątaj i Staszic, Wrocław 1952.

Grabski A.F., Kształty historii, Łódź 1985.

Herczyński R., Spętana nauka. Opozycja intelektualna w Polsce 1945–1970, Warszawa 2008.

Hübner P., Polityka naukowa w Polsce w latach 1944–1953: geneza systemu, vol. 1–2, Wrocław 1992.

Hübner P., Zwierciadło nauki. Mała encyklopedia polskiej nauki akademickiej, Kraków 2013.

In memoriam, ‘Historyka’ 1997, 27.

Kolasa-Nowak A., Od idei homo sovieticus do mentalności folwarcznej Polaków. O używaniu przeszłości w dyskursie socjologicznym i publicznym, ‘Res Historica’ 2018, 46.

Kolbuszewska J., Droga kobiet na naukowy Olimp. Garść wspomnień w oparciu o wspomnienia łódzkich historyczek, in: Między nauką a sztuką. Wokół problemu współczesnej historiografii, eds. E. Solska, P. Witek, M. Woźniak, Lublin 2017.

Kolbuszewska J., Łódź ‘ziemią obiecaną’ polskich historyczek? Drogi do samodzielności naukowej kobiet w okresie PRL-u, in: Historia i pamięć. Studia i szkice historiograficzne, eds. J. Kolbuszewska, R. Stobiecki, Łódź 2016.

Kormanowa Ż., Ludzie i życie, Warszawa 1982.

Kula M., Dobrymi chęciami piekło wybrukowane. Refleksje nad marksistowskim zrzeszeniem historyków marksistów, in: Społeczeństwo w dobie przemian. Wiek XIX i XX. Księga Jubileuszowa profesora Anny Żarnowskiej, eds. M. Nietyksza et al., Warszawa 2003.

Osęka P., Rytuały stalinizmu: oficjalne święta i uroczystości rocznicowe w Polsce 1944–1956, Warszawa 2007.

Piasek W., Historia jako wiedza lokalna: ‘antropologiczne przesunięcie’ w badaniach nad historiografią PRL, Toruń 2011.

Pomorski J., Polityzacja/mitologizacja historii, czyli w czym neuronauka (i metodologia) może pomóc badaczowi historii najnowszej?, ‘Historia@Teoria’ 2017, 4, 6.

Pomorski J., Spoglądając w przeszłość. Codzienność w pamięci narodowej, in: J. Pomorski, Spoglądając w przeszłość. Studia i szkice metahistoryczne, Lublin 2017.

Metoda biograficzna w socjologii, ed. K. Kazimierska, Kraków 2012.

Romek Z., Cenzura a nauka historyczna w Polsce 1944–1970, Warszawa 2010.

Romek Z., Historycy radzieccy o historykach polskich. Uwagi o Zjeździe Wrocławskim (1948) i Konferencji Otwockiej (1951/1952), ‘Polska 1944–1989. Studia i Materiały’ 1999, 4.

Rutkowski T.P., Bojowniczki ofensywy ideologicznej. O roli kobiet w procesie stalinizacji humanistyki polskiej, in: Kobiety na zakręcie 1933–1989, Wrocław 2014.

Rutkowski T.P., Nauki historyczne w Polsce 1945–1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa 2007.

Rutkowski T.P., Środowisko historyczne Krakowa a Polskie Towarzystwo Historyczne w początkach Polski Ludowej, in: Krakowska szkoła historyczna a Polskie Towarzystwo Historyczne. Studia historiograficzne, eds. P. Biliński, P. Plichta, Warszawa–Kraków 2017.

Stan i perspektywy rozwoju biografistyki polskiej, ed. L. Kuberski, Opole 1998.

Stobiecki R., Historia pod nadzorem. Spory o nowy model historii w Polsce (II połowa lat czterdziestych początek lat pięćdziesiątych), Łódź 1993.

Stobiecki R., Historiografia PRL. Ani dobra, ani mądra, ani piękna... ale skomplikowana. Studia i szkice, Warszawa 2007.

Stobiecki R., Historycy polscy wobec wyzwań XX wieku, Poznań 2014.

Stobiecki R., Z dziejów tak zwanego przełomu metodologicznego w historiografii polskiej po II wojnie światowej, ‘Res Historica’ 2005, 19.

Szumski J., Polityka a historia. ZSRR wobec nauki historycznej w Polsce 1945–1964, Warszawa 2016.

Szumski J., Władimir Piczeta i Żanna Kormanowa: przyczynek do polsko-radzieckich relacji naukowych, ‘Rozprawy z Dziejów Oświaty’ 2010, 47.

Walicki A., Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii, Kraków 2013.

Woźniak M., Projektowanie zadania historii, czyli polityka historyczna jako zawłaszczanie pamięci i wyobraźni historycznej, in: Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów, eds. S.M. Nowinowski, J. Pomorski, R. Stobiecki, Łódź 2008.

Wójcik-Łagan H., Żanna Kormanowa o nauce historycznej i nauczaniu dziejów. Wybrane refleksje (lata 40. i 50. XX w.), ‘Przegląd Historyczno-Oświatowy’ 2014, 3–4.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2020.50.399-416
Data publikacji: 2020-12-28 11:40:25
Data złożenia artykułu: 2019-01-12 18:49:23


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1194
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 600

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Piotr Pasisz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.