Hide
Show all
Email this article 
At the Service of Greater Poland Provinces and the I Republic of Poland. Circumstances of Forming and the Operations of the Regiment of Bogusław Leszczyński in the Years 1648–1649
Abstract
Dragging county troops was one of the prerogatives of province assemblies. Constitutions from the years 1613 and 1619 formalised their existence in the military system of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Środa province assembly, having such possibilities, passed the recruitment of the county troops for the campaign against Cossacks and Tatars in 1648 and 1649. After establishing 4 county troops regiments in strength of 2,200 soldiers, Środa province assambly wanted to back up the crown army going through a crisis. Unfortunately, as a result of the dramatic course of events under military camp in Piławce, an organization of these county troops was not successful. Środa province assembly of 17 December 1648 passed the resolution reorganizing banners being a member of county troops, creating one under the command of the general colonel and, at the same time, the district administrator of general Bogusław Leszczyński. Arquebuse raiders and dragoons took part in the defence of the Zbarazh Castle, and foreign infantry under the command of colonel Stanisław Latalski reinforced the crew of the Kamianets-Podilskyi fortress. A province assembly decided to award the soldiers fighting in the defence of Jeremi Wiśniowiecki’s castle in January 1650. The aim of the article is to present the rules of functioning of this kind of county troops in the structure of the army of the I Republic of Poland.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Państwowe w Poznaniu:
Komisja Skarbowa Poznańska, sygn. 3.
Księgi grodzkie poznańskie, sygn. 693–695.
Księgi grodzkie kaliskie, sygn. 273–274.
Księgi grodzkie gnieźnieńskie, sygn. 140.
Biblioteka XX. Czartoryskich w Krakowie:
rkps 350, 1774.
Biblioteka Polskiej Akademii Nauk w Kórniku:
rkps 325.
Źródła drukowane
Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego, t. 1 (1572–1632), cz. 2 (1617–1632), oprac. W. Dworzaczek, Poznań 1962.
Документи об освободительной войне украинского народа 1648–1654, ред. П.П. Гудзенко, А.К. Касименко, С.Д. Пилькевич, Киев 1965.
Jemiołowski M., Pamiętnik dzieje Polski zawierający (1648–1679), oprac. J. Dzięgielewski, Warszawa 2000.
Listy Krzysztofa Opalińskiego do brata Łukasza 1641–1653, red. R. Pollak, Wrocław 1957.
Michałowski J., Jakuba Michałowskiego, wojskiego lubelskiego a później kasztelana bieckiego Księga Pamiętnicza, wyd. A.Z. Helcel, Kraków 1864.
Oświęcim S., Diariusz Stanisława Oświęcima 1643–1651, w: Scriptores Rerum Polonicarum, t. 19, wyd. W. Czermak, Kraków 1907.
Radziwiłł A., Pamiętnik o dziejach w Polsce, t. 3 (1647–1656), oprac. A. Przyboś, R. Żelewski, Warszawa 1980.
Relacje wojenne z pierwszych lat walk polsko-kozackich powstania Bohdana Chmielnickiego okresu „Ogniem i Mieczem” (1648–1651), oprac. M. Nagielski, Warszawa 1999.
Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 13, Warszawa 1916.
Volumina constitutionum, t. 3 (1611–1640), vol. 1 (1611–1626), oprac. S. Grodziski et al., Warszawa 2010.
Volumina constitutionum, t. 4 (1641–1668), vol. 1 (1641–1658), oprac. S. Grodziski et al., Warszawa 2015.
Opracowania
Borowiak A., Wojska powiatowe przed kampanią piławiecką w 1648 r., w: Staropolska sztuka wojenna, t. 2, red. Z. Hundert, Oświęcim 2013.
Byliński J., Dwa sejmy z roku 1613, Wrocław 1984.
Byliński J., Marcin Broniewski – trybun szlachty wielkopolskiej w czasach Zygmunta III, Wrocław 1994.
Częścik Ł., Sejm warszawski w 1649/50 r., Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1978.
Dworzaczkowa J., Sprawy wojskowe na sejmikach wielkopolskich w latach 1648–1661, w: Pax et Bellum, red. K. Olejnik, Poznań 1993.
Dzieje Wielkopolski, t. 1, red. J. Topolski, Poznań 1969.
Frąś L., Bitwa pod Zborowem w r. 1649, „Kwartalnik Historyczny” 1932, 46.
Gawęda M., Wysiłek zbrojny ziemi przemyskiej i sanockiej w latach 1648–1649, „Rocznik Przemyski” 2005, 41, 1.
Góralski Z., Urzędy i godności w dawnej Polsce, Warszawa 1983.
Hundert Z., Powiatowe chorągwie kozackie (pancerne) województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1671–1673, w: Do szarży marsz, marsz… Studia z dziejów kawalerii, t. 6, red. A. Smoliński, Toruń 2015.
Hundert Z., Wojska zaciągnięte przez samorząd lokalny ziemi warszawskiej w latach 1671–1673, „Almanach Warszawy” 2015, 9.
Kupisz D., Chorągwie powiatowe województw małopolskich jako formacje samoobrony terytorialnej w pierwszej połowie XVII wieku, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 2006, 42.
Kupisz D., Chorągwie powiatowe ziemi chełmskiej w XVI–XVII wieku, „Rocznik Chełmski” 2006, 10.
Kupisz D., Ochrona pogranicza przez siły zbrojne samorządu województwa ruskiego w drugiej połowie XVII wieku, w: Urzędy państwowe, organy samorządowe i kościelne oraz ich kancelarie na polsko-ruskim pograniczu kulturowym i etnicznym od XV do XIX wieku, red. H. Gmiterek, J. Łosowski, Kraków 2010.
Kupisz D., Projekt organizacji obrony terytorialnej księcia Krzysztofa Zbaraskiego z 1624 r. i jego realizacja przez samorząd szlachecki województw małopolskich, w: Nad społeczeństwem staropolskim, t. 2, red. D. Wereda, Siedlce 2009.
Kupisz D., Wojska powiatowe samorządów Małopolski i Rusi Czerwonej w latach 1572–1717, Lublin 2008.
Kupisz D., Wojsko powiatowe jako samoobrona terytorialna województwa sandomierskiego w XVII i na początku XVIII wieku, „Między Wisłą a Pilicą. Studia i Materiały Historyczne” 2006, 7.
Kupisz D., Wojsko powiatowe województwa wołyńskiego w XVII wieku, „Naukovyj Visnik Volynskoko Nacjonalnogo Universyteta im. Lesi Ukrainki” 2009, 22.
Ochmann S., Sejm koronacyjny Jana Kazimierza w 1649 r., Wrocław 1985.
Polski Słownik Biograficzny, t. 26 (Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1981), t. 17 (Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1972), t. 32 (Wrocław–Warszawa–Kraków 1989–1991).
Sajkowski A., Krzysztof Opaliński. Wojewoda poznański, Poznań 1960.
Staręgowski B., Zadania starosty generalnego wielkopolskiego w sferze wojskowej działalności sejmiku województw wielkopolskich – na przykładzie Adama Sędziwoja Czarnkowskiego (1593–1627), w: Wpływ jednostek na funkcjonowanie organizacji. Studia z historii polityczno-społecznej, red. K. Jakimowicz, A. Orzełek, Lublin 2016.
Śledziński K., Zbaraż 1649, Warszawa 2005.
Wimmer J., Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii koronnej w latach 1648–1655, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1960, 5.
Wimmer J., Wojsko polskie w drugiej połowie XVII w., wyd. 2, Oświęcim 2013.
Zwierzykowski M., Geneza i funkcjonowanie chorągwi policyjnej województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1734–1767, w: W podróży przez wiek osiemnasty…, red. A. Perłakowski, M. Wyszomirska, M. Zwierzykowski, Kraków 2015.
Zwierzykowski M., Komisja Skarbowa Poznańska. Z dziejów sejmikowej administracji i sądownictwa skarbowego w Wielkopolsce w XVII i XVIII wieku, Poznań 2003.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2017.44.33-61
Date of publication: 2018-07-13 12:28:43
Date of submission: 2018-07-13 08:23:23
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2018 Bartosz Staręgowski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.