Poczucie kontroli a gotowość szkolna dzieci przedszkolnych

Grażyna E. Kwiatkowska

Streszczenie w języku polskim


Celem przeprowadzonych badań było określenie związku między poczuciem umiejscowienia kontroli a gotowością szkolną, rozumianą jako zainteresowanie dziecka uczeniem się. Związek ten, jak wynika z dotychczasowej literatury przedmiotu, jest istotny z punktu widzenia specyfiki funkcjonowania psychofizycznego małego dziecka. Poczucie kontroli jest pojęciem psychologicznym oznaczającym wymiar osobowości, który warunkuje to, jak człowiek postrzega zależności występujące między jego zachowaniem a skutkami tego zachowania. Problem główny sformułowano następująco: Jaki jest rodzaj związku umiejscowienia poczucia kontroli z gotowością szkolną dzieci w wieku przedszkolnym? W celu jego weryfikacji zbadano 80 dzieci w wieku 6 lat oraz ich rodziców. Poczucie umiejscowienia kontroli zmierzono za pomocą kwestionariusza Skali Poczucia Kontroli u Dzieci Przedszkolnych (SPK-DP), natomiast gotowość szkolną za pomocą Rodzicielskiej Skali Gotowości Szkolnej (RSGS). Otrzymane wyniki jednoznacznie dowodzą, że dzieci, u których stwierdza się zewnętrzne poczucie kontroli, są wyżej oceniane pod względem wszystkich umiejętności składających się na gotowość szkolną. Dotyczy to zarówno zdolności w zakresie aktywności poznawczej, wiedzy z zakresu umiejętności społecznych, jak i zdolności matematycznych.


Słowa kluczowe


poczucie kontroli; gotowość szkolna; dzieci przedszkolne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Basińska, A. (2010). Aktywność poznawcza dziecka w przestrzeni edukacyjnej środowiska. Poznań: Wydawnictwo UAM.

Bieńkowska, K. (2013). Gotowość szkolna dziecka z uszkodzeniem narządu słuchu. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Brzezińska, A.I. (2012). Gotowość dziecka do szkoły czy gotowość szkoły do przyjęcia dziecka: interakcyjne ujęcie gotowości szkolnej. Edukacja. Studia, badania, innowacje, 1(117), 120–128.

Brzezińska, A.I., Nowotnik, A. (2012). Funkcje wykonawcze a funkcjonowanie dziecka w środowisku przedszkolnym i szkolnym. Edukacja. Studia, badania, innowacje, 1(117), 1–17.

Chojak, M. (2016). Rodzice a gotowość szkolna dzieci. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Drwal, R. (1995). Adaptacja kwestionariuszy osobowości. Wybrane zagadnienia i techniki. Warszawa: PWN.

Frydrychowicz, A., Koźniewska, E., Matuszewski, A., Zwierzyńska, E. (2006). Skala gotowości szkolnej. Podręcznik. Warszawa: CMPP-P.

Grochowalska, M. (1991). Gotowość a dojrzałość szkolna dzieci. Wychowanie w Przedszkolu, (9), 408–415.

Hurlock, E.B. (1970). Rozwój dziecka. Warszawa: PWN.

Jabłoński, S. (2007). Mechanizmy zmian rozwojowych na początku wieku przedszkolnego a proces edukacji dzieci. Edukacja. Studia, Badania, Innowacje, 1(97), 102–119.

Jugowar, B. (1982). Wiek przedszkolny. Warszawa: Nasza Księgarnia.

Kamza, A. (2014). Rozwój dziecka. Wczesny wiek szkolny. Warszawa: Instytutu Badań Edukacyjnych.

Kielar-Turska, M. (red.). (2011). Edukacyjna perspektywa rozwoju. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kofta, M., Rędzio, A.M. (2020). Poczucie kontroli i niepewność. Konsekwencje dla rozumienia świata społecznego. Warszawa: Wydawnictwo Liberi.

Kościelak, R. (2010). Poczucie umiejscowienia kontroli i przekonania o własnej skuteczności w zdrowie i chorobie. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Kusiak, K., Bednarczuk, B. (2015). Oblicza gotowości szkolnej. Gdańsk: Harmonia Universalis.

Kwiatkowska, M. (red.). (1988). Podstawy pedagogiki przedszkolnej. Warszawa: WSiP.

Łuczyński, J. (red.). (2008). Edukacyjne uwarunkowania rozwojowe w różnych fazach cyklu życiowego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Matczak, A. (red.). (2004). Uwarunkowania podmiotowego funkcjonowania człowieka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Nazaruk, S., Marchel, J. (2016). Gotowość szkolna dzieci. Wyniki badań z wybranych przedszkoli z terenu Białej Podlaskiej. Biała Podlaska: Wydawnictwo PSW im. Papieża Jana Pawła II.

Plopa, M. (2005). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Rotter, J.B. (1964). Clinical Psychology. Prentice-Hall: Englewood Cliffs.

Smoczyńska, M. (red.). (1998). Studia z psychologii rozwojowej i psycholingwistyki. Kraków: Universitas.

Stipek, D., Seal, K. (2002). Jak nakłonić dziecko do nauki? Warszawa: Wydawnictwo Diogenes.

Szczyrba, D. (2003). Czynniki wpływające na poziom dojrzałości szkolnej. Tychy: Świat Dobrej Książki.

Szmigielska, B. (1996). Skala Poczucia Kontroli u Dzieci Przedszkolnych – SPK-DP. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Szmigielska, B. (red.). (2004). Rodzina jako środowisko rozwojowe dzieci i rodziców. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Waszkiewicz, E. (1996). Pracuję z siedmiolatkiem. Poradnik dla nauczycieli i rodziców. Warszawa: WSiP.

Wiatrowska, L., Dmochowska, H. (2013). Dziecko u progu szkoły. Dojrzałość szkolna dzieci a ich gotowość do nauki. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Wilgocka-Okoń, B. (1999). Gotowość szkolna a uczenie się w przedszkolu. Wychowanie w Przedszkolu, (3), 162–167.

Wilgocka-Okoń, B. (2003). Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Żebrowska, M. (red.). (1986). Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. Warszawa: PWN.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2021.34.1.171-182
Data publikacji: 2021-04-27 15:38:11
Data złożenia artykułu: 2020-02-07 09:43:49


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2415
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1855

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Grażyna E. Kwiatkowska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.