Wokół estetyki muzyki popularnej – Theodore Gracyk vs Theodor Adorno

Streszczenie w języku polskim

Celem artykułu jest wprowadzenie do filozofii muzyki nieznanego szerzej w Polsce amerykańskiego filozofa Theodore’a Gracyka. W opracowaniu skupiono się na polemice Gracyka z głównym przedstawicielem szkoły frankfurckiej Theodorem Adorno, uważanym za nieformalnego prekursora stosunkowo nowego obszaru w zachodniej myśli filozoficznej – estetyki muzyki popularnej. Wybór tego wątku jest podyktowany z jednej strony obszernością i wielowątkowością poglądów Gracyka, z drugiej zaś możliwością uchwycenia stylu myślenia amerykańskiego filozofa w kontekście wyjątkowo trudnego zadania, jakie sobie postawił, czyli próby podważenia klasycznych już dzisiaj tez Adorna dotyczących muzyki popularnej i mechanizmów jej produkcji w sferze przemysłu muzycznego. Filozoficzna dyskusja Gracyka z Adornem koncentruje się wokół trzech zachodzących na siebie wątków: kwestii indywidualnej ekspresji artystycznej w muzyce popularnej (i nie tylko), kategoryzacji i wartościowania różnych rodzajów i gatunków muzyki (tutaj głównie w odniesieniu do jazzu, a pośrednio do muzyki poważnej i rocka) oraz problemu historyczności ram i konwencji, według których odbiera się i ocenia muzykę, również popularną. Mimo że polemika Gracyka z Adornem nie oddaje w pełni głębi dzieł tego ostatniego, jest ona istotnym wkładem w rozwój estetyki muzyki popularnej, określa bowiem ważne pola problemowe w tym obszarze.