Depresja poporodowa u matek i ojców – różnice i podobieństwa. Przegląd dotychczasowych badań
Streszczenie w języku polskim
Celem artykułu jest analiza różnic i podobieństw w spojrzeniu na depresję poporodową wśród matek i ojców, które mogą mieć kluczowe znaczenie dla profilaktyki i leczenia depresji poporodowej, w zależności od płci osoby doświadczającej zaburzenia. W tym celu przeszukano serwisy naukowe Google Scholar oraz PubMed. Do przeglądu włączono 26 artykułów. Z przeprowadzonej analizy wynika, że zaburzenia psychiczne związane z ciążą, porodem lub połogiem stanowią obecnie powszechny problem. Jednym z najczęstszych jest właśnie depresja poporodowa – poporodowe zaburzenie nastroju. Na depresję poporodową, rozumianą jako epizod dużej depresji, cierpi ok. 10–20% matek oraz 10% ojców. Potwierdzone w badaniach czynniki ryzyka różnią się w zależności od płci, podobnie jak obraz kliniczny zaburzenia, który mimo braku oddzielnych kryteriów diagnostycznych u mężczyzn może przebiegać inaczej. W zależności od tego, czy depresji poporodowej doświadcza matka, czy ojciec, widoczne są nieco odmienne skutki dla samej osoby cierpiącej na depresję, dziecka, współmałżonka oraz całej rodziny. Uzależnione od płci rodzica jest również podejście do leczenia, szczególnie z uwagi na kwestie przyjmowania leków w trakcie karmienia piersią oraz konsekwencje wczesnej separacji noworodka od matki.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Andrews-Fike, C. (1999). A Review of Postpartum Depression. Primary Care Companion to the Journal of Clinical Psychiatry, 1(1), 9–14. DOI: 10.4088/pcc.v01n0103.
Anokye, R., Acheampong, E., BuduAinooson, A., Obeng, E.I., Akwasi, A.G. (2018). Prevalence of Postpartum Depression and Interventions Utilized for Its Management. Annals of General Psychiatry, 17(18), 1–8. DOI: 10.1186/s12991-018-0188-0.
Ansari, N.S., Shah, J., Dennis, C.-L., Shah, P.S. (2021). Risk Factors for Postpartum Depressive Symptoms Among Fathers: a Systematic Review and Meta-Analysis. Acta Oobstetricia et
Gynecologica Scandinavica, 100(7), 1186–1199. DOI: 10.1111/aogs.14109.
Baum, E., Nowosadko, M., Wszołek, K., Jónsdóttir, S.S. (red.) (2023). Opieka okołoporodowa w kontekście zdrowia psychicznego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego
w Poznaniu.
Berg, R.C., Solberg, B.L., Glavin, K., Olsvold, N. (2022). Instruments to Identify Symptoms of Paternal Depression during Pregnancy and the First Postpartum Year: a Systematic Scoping
Review. American Journal of Men’s Health, 16(5), 1–16. DOI: 10.1177/15579883221114984.
Burke, L. (2003). The Impact of Maternal Depression on Familial Relationships. International Review of Psychiatry, 15, 243–255.
Chhabra, J., Li, W., McDermott, B. (2022). Predictive Factors for Depression and Anxiety in Men during the Perinatal Period: A Mixed Methods Study. American Journal of Men’s Health, 16(1), 1–5. DOI: 10.1177/15579883221079489.
Chodkiewicz, J. (2017). Polish Adaptation of the Gotland Scale of Male Depression (GDMS) by Wolfgang Rutz. Advances in Psychiatry and Neurology, 26(1), 13–23. DOI: 10.5114/ ppn.2017.68291.
Chodkiewicz, J., Miniszewska, J., Talarowska, M., Karbownik, M.S., Möller-Leimkühler, A.M. (2024). Skala Męskiej Depresji GSDS-26 – polska adaptacja i walidacja narzędzia oraz związki ze stereotypami płci. Psychiatria Polska, 331, 1–14. DOI: 10.12740/PP/OnlineFirst/173042.
Chrzan-Dętkoś, M., Kalta, L. (2019). Rola wczesnej interwencji psychologicznej w profilaktyce i terapii depresji poporodowej. Psychoterapia, 1(188), 47–61. DOI: 10.12740/PT/106445.
Coll, C.V.N., Domingues, M.R., Stein, A., da Silva, B.G.C., Bassani, D.G., Hartwig, F.P., da Silva, I.C.M., da Silveira, M.F., da Silva, S.G., Bertoldi, A.D. (2019). Efficacy of Regular Exercise During Pregnancy on the Prevention of Postpartum Depression: the PAMELA Randomized Clinical Trial. JAMA Network Open, 2(1), 1–12. DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2018.6861.
Davenport, C.J., Swami, V. (2023). Getting Help as a Depressed Dad: a Lived Experience Narrative of Paternal Postnatal Depression, with Considerations for Healthcare Practice. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 30(1), 1–7. DOI : 10.1111/jpm.12854.
Demirici, Ö., İnan, E. (2023). Postpartum Paternal Depression: Its Impact on Family and Child Development. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 15(3), 498–507. DOI: 10.18863/pgy.1153712.
Dominiak, M., Antosik-Wojcińska, A.Z., Baron, M., Mierzejewski, P., Świecicki, Ł. (2021). Zalecenia dotyczące zapobiegania i leczenia depresji poporodowej. Ginekologia Polska, 92(2), 153–164. DOI: 10.5603/GP.a2020.0141.
Fitzgerald, A. (2023). Psychologiczne aspekty depresji okołoporodowej u matek i ojców. W: E. Baum, M. Nowosadko, K. Wszołek, S.S. Jónsdóttir (red.), Opieka okołoporodowa w kontekście zdrowia psychicznego (s. 97–115). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego
w Poznaniu.
Flor-Alemany, M., Migueles, J.H., Alemany-Arrebola, I., Aparicio, V.A., Baena-García, L. (2022). Exercise, Mediterranean Diet Adherence or Both During Pregnancy to Prevent Postpartum Depression-GESTAFIT Trial Secondary Analyses. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(21), 1–12. DOI: 10.3390/ijerph192114450.
Gopalan, P., Spada, M.L., Shenai, N., Brockman, I., Keil, M., Livingston, S., Moses-Kolko, E., Nichols, N., O’Toole, K., Quinn, B., Glance, J.B. (2022). Postpartum Depression-Identifying
Risk and Access to Intervention. Current Psychiatry Reports, 24(12), 889–896. DOI: 10.1007/s11920-022-01392-7.
Guintivano, J., Manuck, T., Meltzer-Brody, S. (2018). Predictors of Postpartum Depression: a Comprehensive Review of the Last Decade of Evidence. Clinical Obstetrics and Gynecology,
(3), 591–603. DOI: 10.1097/GRF.0000000000000368.
Holopainen, A., Hakulinen, T. (2019). New Parents’ Experiences of Postpartum Depression: a Systematic Review of Qualitative Evidence. JBI Database of Systematic Reviews and Implementation
Reports, 17(9), 1731–1769. DOI: 10.11124/JBISRIR-2017-003909.
Hutchens, B.F., Kearney, J. (2020). Risk Factors for Postpartum Depression: an Umbrella Review. Journal of Midwifery and Women’s Health, 65(1), 96–108. DOI: 10.1111/jmwh.13067.
Jaeschke, R., Siwek, M., Dudek, D. (2012). Poporodowe zaburzenia nastroju – update 2012. Neuropsychiatria i Neuropsychologia, 7(3), 113–121.
Kamalifard, M., Bayati Payan, S., Panahi, S., Hasanpoor, S., Babapour Kheiroddin, J. (2018). Paternal Postpartum Depression and Its Relaionship with Maternal Postpartum Depression. Journal
of Holistic Nursing and Midwifery, 28(2), 115–120. DOI: 10.29252/HNMJ.28.2.115.
Kaźmierczak, M., Gebuza, G., Gierszewska, M. (2010). Zaburzenia emocjonalne okresu poporodowego. Problemy Pielęgniarstwa, 18(4), 503–511.
Kim, P., Swain, J.E. (2007). Sad Dads: Paternal Postpartum
Depression. Psychiatry, 4(2), 35–47.
Kołomańska-Bogucka, D., Mazur-Bialy, A.I. (2019). Physical ctivity and the Occurrence of Postnatal Depression – a Systematic Review. Medicina, 55(9), 1–16. DOI: 10.3390/medicina55090560.
Kossakowska, K. (2019). Depresja poporodowa matki i jej konsekwencje dla dziecka i rodziny. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 3(39), 134–151. DOI: 10.34766/fetr.v3i39.127.
Leśniewska, M., Budzyńska, J., Kozioł, I., Milanowska, J. (2021). Postpartum Depression in Men– a Common but Rarely Understood Problem. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 27(3),
–251. DOI: 10.26444/monz/138621.
Małus, A., Szyluk, J., Galińska-Skok, B., Konarzewska, B. (2016). Występowanie depresji poporodowej a jakość relacji w związku. Psychiatria Polska, 50(6), 1135–1146. DOI: 10.12740/
PP/61569.
Morrison, J. (2016). DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Netsi, E., Pearson, R.M., Murray, L., Cooper, P., Craske, M.G., Stein, A. (2018). Association of Persistent and Severe Postnatal Depression with Child Outcomes. JAMA Psychiatry, 75(3),
–253.
Niegowska, K.W., Kobos, E. (2019). Ocena częstotliwości występowania depresji poporodowej u kobiet w pierwszym tygodniu połogu. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 25(4), 251–257.
DOI: 10.26444/monz/114661.
Payne, J.L., Maguire, J. (2019). Pathophysiological Mechanisms Implicated in Postpartum Depression. Frontiers in Neuroendocrinology, 52, 165–180. DOI: 10.1016/j.yfrne.2018.12.001.
Pedersen, S.C., Maindal, H.T., Ryom, K. (2021). ‘I Wanted to be There as a Father, but I Couldn’t’: A Qualitative Study of Fathers’ Experiences of Postpartum Depression and Their Help-Seeking
Behavior. American Journal of Men’s Health, 15(3), 1–13. DOI : 10.1177/15579883211024375.
Puyané, M., Subirà, S., Torres, A., Roca, A., Garcia-Esteve, L., Gelabert, E. (2022). Personality Traits as a Risk Factor for Postpartum Depression: a Systematic Review and Meta-Analysis.
Journal of Affective Disorders, 298, 577–589. DOI: 10.1016/j.jad.2021.11.010.
Ramchandani, P.G., Stein, A., O’Connor, T.G., Heron, J., Murray, L., Evans, J. (2008). Depression in Men in the Postnatal Period and Later Child Psychopathology: a Population Cohort Study.
Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 47(4), 390–398. DOI: 10.1097/CHI.0b013e31816429c2.
Robinson, G.E., Stewart, D.E. (1986). Postpartum Psychiatric Disorders. CMAJ: Canadian Medical Association Journal = Journal de L’Association Medicale Canadienne, 134(1), 31–37.
Scarff, J.R. (2019). Postpartum Depression in Men. Innovations in Clinical Neuroscience, 16(5–6), 11–14.
Sokół-Szawłowska, M.J. (2020). Depresja okołoporodowa u ojców — niezauważalny obszar w psychiatrii. Psychiatria, 17(1), 36–40.
Stephens, S., Ford, E., Paudyal, P., Smith, H. (2016). Effectiveness of Psychological Interventions or Postnatal Depression in Primary Care: a Meta-Analysis. Annals of Family Medicine, 14(5), 463–472.
Thiel, F., Pittelkow, M.M., Wittchen, H.U., Garthus-Niegel, S. (2020). The Relationship Between Paternal and Maternal Depression during the Perinatal Period: a Systematic Review and Meta-
Analysis. Frontiers in Psychiatry, 11, 1–16. DOI: 10.3389/fpsyt.2020.563287.
Tokarczyk, K., Sas, K., Piegza, M. (2024). Związek między stosowaniem beta-blokerów a depresją – przegląd narracyjny. Psychiatria Polska, 355, 1–15. DOI:10.12740/PP/OnlineFirst/192685.
Wang, Z., Liu, J., Shuai, H., Cai, Z., Fu, X., Liu, Y., Xiao, X., Zhang, W., Krabbendam, E., Liu, S., Liu, Z., Li, Z., Yang, B.X. (2021). Mapping Global Prevalence of Depression Among Postpartum
Women. Translational Psychiatry, 11(1), 1–24. DOI: 10.1038/s41398-021-01663-6.
Wilson, S., Durbin, C.E. (2010). Effects of Paternal Depression on Fathers’ Parenting Behaviors: A Meta-Analytic Review. Clinical Psychology Review, 30(2), 167–180.
World Health Organization (2022). ICD-11: International classification of diseases (11th revision). https://icd.who.int/ [dostęp: 2.03.2024].
Yousef, I., Javed, H.A., Naeem, R. Ikram, A. (2023). Exploring the Manifestation of Post-Partum Depression in Men. Pakistan Journal of Humanities and Social Sciences, 11(3), 3636–3648.
DOI: 10.52131/pjhss.2023.1103.0645.
Żurawska, J., Wojciechowska, M. (2023). Narzędzia służące do prowadzenia badań przesiewowych depresji okołoporodowej u mężczyzn. W: E. Baum, M. Nowosadko, K. Wszołek, S.S. Jónsdóttir
(red.), Opieka okołoporodowa w kontekście zdrowia psychicznego (s. 162–166). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2025.38.2.7-21
Data publikacji: 2025-10-28 13:33:38
Data złożenia artykułu: 2024-09-24 23:20:48
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Agata Cichopek

Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.