Aktywizacja społeczno-zawodowa i zatrudnienie osób z zaburzeniami psychicznymi – wybrane uwarunkowania i rozwiązania praktyczne

Bernadetta Szczupał

Streszczenie w języku polskim


Aktywność zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi ma istotny wpływ na ich funkcjonowanie psychiczne. Posiadanie pracy jest jedną z głównych form promocji zdrowia psychicznego, zaś brak zatrudnienia przyczynia się do wzrostu ryzyka zachorowania. Przygotowanie osób z zaburzeniami psychicznymi do zawodu, wprowadzenie na rynek pracy i zatrudnienie wymaga opanowania przez nie wielu umiejętności społecznych i wyrobienia określonych cech psychologicznych. Kwestie związane z aktywizacją zawodową należy traktować jako proces polegający na uruchomieniu zespołu specjalnych działań. Artykuł omawia problematykę aktywności zawodowej oraz wybrane metody wspierania zatrudnienia osób z zaburzeniami psychicznymi, jak również wybrane uwarunkowania – bariery i ograniczenia – występujące na krajowym rynku pracy, a także sytuację tych osób na tle uwarunkowań, jak też przykłady inicjatyw mających na celu tworzenie nowych miejsc pracy, w tym wybrane formy wsparcia.


Słowa kluczowe


aktywność zawodowa; osoby z zaburzeniami psychicznymi; metody wspierania zatrudnienia

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Banaś B. (2004), Dom Pod Fontanną, Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji. http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/10767 [dostęp 27.03.2014].

Biernacka D. (2005), Dlaczego musimy pracować? [w:] A. Cechnicki, H. Kaszyński (red.), Praca, zdrowie psychiczne, gospodarka społeczna. Przyszłość pracy dla osób chorujących psychicznie, Kraków: Krakowska Inicjatywa na rzecz Gospodarki Społecznej COGITO.

Brodniak A.W. (2000a), Choroba psychiczna w świadomości społecznej, Warszawa: Oficyna Naukowa.

Brodniak A.W. (2000b), Przegląd badań nad postawami społeczeństwa wobec chorób psychicznych, osób psychicznie chorych i instytucji psychiatrycznych w Polsce (1963–1999), „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, t. 9, z. 3.

Bronowski P., Sawicka M., Kluczyńska S. (2009a), Charakterystyka populacji objętej środowiskowym systemem rehabilitacji i wsparcia społecznego, „Psychiatria Polska”, 4.

Bronowski P., Sawicka M., Kluczyńska S. (2009b), Funkcjonowanie społeczne osób przewlekle chorych psychicznie uczestniczących w środowiskowych programach wsparcia społecznego, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, 1.

Bronowski P., Załuska M. (2005), Wsparcie społeczne pacjentów przewlekle chorych psychicznie, „Psychiatria Polska”, 9 (2).

Charytatywne Stowarzyszenie Niesienia Pomocy Chorym „Misericordia” – www.misericordia.org.pl [dostęp 27.03.2014].

Cechnicki A., Kaszyński H. (2005), Dziesięć tez o pracy programu Schizofrenia – Otwórzcie Drzwi i Krakowskiej Inicjatywy na rzecz Gospodarki Społecznej – COGITO, [w:] A. Cechnicki, H. Kaszyński (red.), Praca, zdrowie psychiczne, gospodarka społeczna. Przyszłość pracy dla osób chorujących psychicznie, Kraków: Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Psychiatrii i Opieki Środowiskowej.

Chądzyńska M., Kasperek B., Meder J., Spiridnow K. (2002), Jakość życia osób przewlekle chorych na schizofrenię w ocenie ich samych i ich rodzin, „Psychiatria Polska”, 5.

Czabała J. C., Dudek B., Krasucki P., Pietrzykowska B., Brodniak W. (2000), Mental health in the workplace – situation analysis. Geneva: International Labour Office, http://digitalcommons.ilr.cornell.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1227&context=gladnetcollect [dostęp 27.03.2014].

Czernikiewicz A., Kochański A., Prokop P., Bielak A., Madejska M. (2012), Podręcznik: Przyjazny świat. Innowacyjne metody aktywizacji osób chorych psychicznie 15–25 lat, Lublin: Fundacja Inicjatyw Menedżerskich. http://fim.org.pl/wp-content/uploads/2013/01/Podrecznik_Innowacyjna_ metoda_wsparcia1.pdf [dostęp 27.03.2014].

Davidson L., Schmutte T., Dinzeo T., Andres-Hyman R. (2008), Remission and recovery in schizophrenia: practitioner and patient perspectives, „Schizophrenia Bulletin”, 34.

Davidson L., Tondora J., O’Connell M. J., Kirk T. Jr, Rockholz P., Evans A. C. (2007), Creating a recovery-oriented system of behavioral health care: moving from concept to reality, „Psychiatric Rehabilitation Journal”, 31 (1).

Dzierżęga M., Szczygłowska A., Tomanik W., Wójcicki K. (2013), Przewodnik Informacyjny: Dostępne Formy Opieki Zdrowotnej, Pomocy Społecznej i Aktywizacji Zawodowej dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi w Województwie Śląskim, Katowice: Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. http://www.starostwo.zywiec.pl/Przewodnik_Informacyjny_Dostepne_Formy_2013_UMWSL.pdf [dostęp 27.03.2014].

Hoffmann K., Isermann M., Kaiser W. (2000), Quality of life in the course of deinstitutionalization – part IV of the Berlin Deinstitutionalisation Study, „Psychiatrische Praxis”, 27 (4).

International Center for Clubhouse Development ICCD – www.iccd.org [dostęp 27.03.2014].

Jackowska E. (2009), Stygmatyzacja i wykluczenie społeczne osób chorujących na schizofrenię – przegląd badań i mechanizmy psychologiczne, „Psychiatria Polska”, 6.

Karwińska A., Wiktor D. (2008), Przedsiębiorczość i korzyści społeczne: identyfikacja dobrych praktyk w ekonomii społecznej, „Ekonomia Społeczna – Teksty 2008”, 6.

Kaszyński H. (2005), Przeciwdziałanie wykluczeniu społeczno-zawodowemu chorujących psychicznie w Polsce, [w:] A. Cechnicki. H. Kaszyński (red.), Praca, zdrowie psychiczne, gospodarka społeczna, Kraków: Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Psychiatrii i Opieki Środowiskowej.

Kaszyński H. (2006), Osoby chore psychicznie jako grupa beneficjentów organizacji pozarządowych świadczących usługi na rynku pracy, Warszawa: Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych.

Kaszyński H. (2013), Praca socjalna z osobami chorującymi psychicznie. Studium socjologiczne, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kaszyński H., Cechnicki A. (2007), Integracja zawodowa osób chorujących psychicznie w Polsce w perspektywie uchwalenia Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, [w:] H. Kaszyński, A. Cechnicki (red.), Praca, zdrowie psychiczne, ekonomia społeczna. W poszukiwaniu inspiracji dla współczesnej teorii i praktyki, Kraków: Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Psychiatrii i Opieki Środowiskowej.

Kołodziejski M. (red.) (2013), Wolontariat jako narzędzie aktywnej integracji osób chorujących psychicznie – To działa! Łódź: Stowarzyszenie Młodzieży i Osób z Problemami Psychicznymi, Ich Rodzin i Przyjaciół „Pomost”. http://bibliotekawolontariatu.pl/wp-content/uploads/to_dziala.pdf [dostęp 27.03.2014].

Laboratorium Cogito – www.laboratoriumcogito.pl [dostęp 27.03.2014].

Majewski T. (2007), Zatrudnienie osób z problemami zdrowia psychicznego, „Aktywizacja Zawodowa Osób Niepełnosprawnych”, 2–3.

Miszalska A. (1996), Reakcje społeczne na przemiany ustrojowe, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego – http://www2.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/npoz_zdrpub_03112011.pdf [dostęp 27.03.2014].

Perkins R., Rinaldi M. (2002), Unemployment rates among patients with long-term mental health problems: A decade of rising unemployment, „Psychiatric Bulletin”, 26.

Perkins R., Rinaldi M. (2005), A whole system approach, [w:] B. Grove, J. Secker, P. Seebohm (red.), New thinking about mental health and employment, Oxford: Radcliffe Press.

PFRON (2009), Badania wpływu kierunku i poziomu wykształcenia na aktywność zawodową osób niepełnosprawnych. Raport końcowy, cz. 5: Perspektywa osób chorych psychicznie, Warszawa: PFRON.

Prot-Klinger K. (2012), Partnerstwo w praktyce psychiatrii środowiskowej, Polsko-Niemieckie Towarzystwo Zdrowia Psychicznego, „Dialog”, 19.

Prot-Klinger K. (2013), Psychiatria środowiskowa między romantyzmem a pozytywizmem – próba integracji podejść, „Psychiatria”, 3–4.

Prot K., Anczewska M., Indulska A., Raduj J., Pałyska M. (2011), Satysfakcja pacjentów i rodzin z opieki środowiskowej – badanie pilotażowe, „Psychiatria Polska”, 6.

Punkt Pośrednictwa Pracy Wolontarystycznej „Centerko” przy Stowarzyszeniu „Pomost” – www.centerko.org; www.wolontariat-integracja.org [dostęp 27.03.2014].

Roick C., Fritz A., Matchinger H. (2007), Health habits of patients with schizophrenia, „Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology”, 42 (4).

Ritsner M. (2003), Predicting changes in domain-specific quality of life of schizophrenia patients, „The Journal of Nervous and Mental Disease”, 191 (5).

RPO (2013), „Pierwsze ofiary kryzysów – osoby chore psychicznie”, konferencja z dnia 11 czerwca 2013, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, http://www.brpo.gov.pl/sites/default/files/Broszura_informacyjna_11062013_0.pdf [dostęp 27.03.2014].

Rymaszewska J., Dobrzyńska E., Kiejna A. (2006), Funkcjonowanie społeczne i niesprawność społeczna – definicje, narzędzia oraz znaczenie kliniczne w psychiatrii, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, 2.

Rymaszewska J., Dziełak K., Adamowski T., Kiejna A. (2007), Funkcjonowanie i aktywność zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi – przegląd badań, „Psychiatria Polska”, 1.

Salzinger K., Serper M. (2004), Schizophrenia: The immediacy mechanism, „International Journal of Psychology and Psychological Therapy”,4.

Sawicka M. (1998), Znaczenie umiejętności społecznych w ocenie satysfakcji z własnego życia pacjentów chorych na schizofrenię – przegląd literatury, „Psychoterapia”, 3.

Schneider J. (2006), Self-management in mental health: questions for service providers and commissioners, „Psychiatric Bulletin”, 30.

FISE, Sesja „Formy aktywizacji zawodowej osób chorych psychicznie”, zorganizowana w ramach konferencji „Jak odnaleźć się na rynku pracy? Przykłady modelowych działań na rzecz grup „defaworyzowanych”, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa: BUW, 12.12.2006. http://www.ngo.pl/x/248711 [dostęp 27.03.2014].

Sowa A. (2012), Sortownia marzeń, Tygodnik „Polityka”. http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/ spoleczenstwo/1523673,1,terapia-w-sortowni-smieci.read [dostęp 27.03.2014].

Stowarzyszenie „Niepełnosprawni dla Środowiska EKON” – www.ekon.org.pl [dostęp 27.03.2014].

Świtaj P. (2005), Piętno choroby psychicznej, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, 2, 137–144.

Warszawski Dom pod Fontanną – www.wdpf.org.pl [dostęp 27.03.2014].

WHO Resource book on mental health, human rights and legislation, Geneva: WHO, 2005. http://www.who.int/mental_health/policy/legislation/essentialpackage2v1/en/ [dostęp 27.03.2014].

Wciórka J. (2005), Sondaż opinii publicznej – czy Polacy niepokoją się o swoje zdrowie psychiczne? „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, 4.

Wciórka B, Wciórka J. (2008), Osoby chore psychicznie w społeczeństwie. Komunikat z badań, Warszawa: CBOS (BS/124/2008).

Wójtowicz-Pomierna A. (2003), Sytuacja chorych psychicznie na rynku pracy w Polsce – wybrane aspekty, [w:] A. Cechnicki, H. Kaszyński (red.), Przyszłość pracy dla osób chorych psychicznie, Kraków: Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Psychiatrii i Opieki Środowiskowej.

Załuska M., Prot K., Bronowski P. (2007), Psychiatria środowiskowa jako środowiskowa opieka nad zdrowiem psychicznym, Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.

Zielony Dół – www.zielonydol.pl [dostęp 27.03.2014].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2015.28.1.179
Data publikacji: 2015-09-02 09:42:51
Data złożenia artykułu: 2015-09-02 09:41:43


Statystyki


Widoczność abstraktów - 3823
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1718

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Bernadetta Szczupał

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.