Higiena jamy ustnej osób z niepełnosprawnością intelektualną – konteksty zdrowotne i edukacyjne

Aleksandra Mach

Streszczenie w języku polskim


W piśmiennictwie naukowym, polskim i zagranicznym, podkreśla się wysokie ryzyko wystąpienia chorób jamy ustnej u osób z niepełnosprawnością intelektualną. Przyczynami mogą być wrodzone wady uzębienia lub anomalie w budowie narządu żucia, charakterystyczne dla niektórych zespołów genetycznych, a także powikłania zdrowotne mające wpływ na stan uzębienia, niski poziom higieny, niewłaściwe odżywianie oraz niska dostępność do specjalistycznych gabinetów stomatologicznych lub niewiedza opiekunów o takich miejscach. Znaczące, o ile nie najważniejsze, ogniwo w utrzymaniu stanu zdrowia jamy ustnej pełnią rodzice, podejmujący odpowiednio wczesne wizyty stomatologiczne, dbający o prawidłowe odżywanie czy pielęgnację aparatu żuchwowego dziecka. Celem prezentowanych badań było poznanie opinii rodziców na temat potrzeb związanych z codzienną higieną jamy ustnej, jak również z opieką stomatologiczną ich dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Zwrócono też uwagę na zachowania zdrowotne w zakresie higieny jamy ustnej podejmowane przez samą osobę z niepełnosprawnością intelektualną lub – w razie konieczności – przez jej rodzica.


Słowa kluczowe


higiena jamy ustnej; edukacja do zdrowia jamy ustnej; opieka stomatologiczna; osoba z niepełnosprawnością intelektualną; rodzice

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Andruszczak B., Buraczyńska-Andrzejewska B., Krauss H., Jończyk-Potoczna K., Piątek J., Krzywicka A., Żukiewicz-Sobczak W., Krasowska E., Kozak M. (2012), Wielopłaszczyznowa opieka nad dzieckiem z mózgowym porażeniem dziecięcym, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, t. 18, nr 4.

Astrom A., Jakobsen R. (1998), Stability of dental health behavior: A 3-year prospective cohort study of 15-, 16- and 18-year-old Norwegian adolescents, “Community Dentistry and Oral Epidemiology”, Vol. 26(2), DOI: https://doi.org/10.1111/j.1600-0528.1998.tb01939.x.

Bernat K., Majewski J., Jarosz M.J. (2017), Zachowania prozdrowotne rodziców w zakresie profilaktyki i higieny jamy ustnej u dzieci – przegląd literatury, „Aspekty Zdrowia i Choroby”, t. 2, nr 1.

Binkley C.J., Johnson K.W., Abadi M., Thompson K., Shamblen R., Young L., Zaksek B. (2014), Improving the oral health of residents with intellectual and developmental disabilities: An oral health strategy and pilot study, “Evaluation and Program Planning”, No. 47, DOI: https://doi.org/10.1016/j.evalprogplan.2014.07.003.

Borowska M., Szadkowska K. (2016), Analiza zabiegów sanacji jamy ustnej w znieczuleniu ogólnym u niepełnosprawnych pacjentów w wieku 2–18 lat z poradni stomatologicznej Lubelskiego Hospicjum dla Dzieci im. Małego Księcia, „Nowa Stomatologia”, nr 21(2), DOI: https://doi.org/10.5604/14266911.1208248.

Borysewicz-Lewicka M., Gerreth K., Wiśniewska K., Wysocki J. (2011), Leczenie stomatologiczne jako część wymaganej opieki medycznej nad dziećmi niepełnosprawnymi – opinia rodziców, „Dental and Medical Problems”, nr 48(1).

Budziejko K., Tropak K., Żygadło-Płotnicka N. (2014), Leczenie stomatologiczne pacjentów niepełnosprawnych w znieczuleniu ogólnym, „Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia”, nr 3(3).

Danielewicz D. (2017), Edukacja zdrowotna dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną, [w:] B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne, metodyka, praktyka, Warszawa: PWN.

Fernandez C., Declerck D., Dedecker M., Marks L. (2015), Treatment needs and impact of oral health screening of athletes with intellectual disability in Belgium, “BMC Oral Health”, No. 15, DOI: https://doi.org/10.1186/s12903-015-0157-9.

Gerreth K., Borysewicz-Lewicka M. (2009a), Stomatologiczne potrzeby profilaktyczno-lecznicze dzieci i młodzieży – uczniów szkół specjalnych, „Family Medicine & Primary Care Review”, nr 11(1).

Gerreth K., Borysewicz-Lewicka M. (2009b), Ocena skuteczności płukanki do jamy ustnej Dentosept w leczeniu stanu zapalnego dziąseł u pacjentów niepełnosprawnych intelektualnie, „Dental Forum”, nr 1.

Hendzel B. (2014), The structure of a group of adult disabled patients treated dentally under general anesthesia, „Polish Journal of Public Health. Zdrowie Publiczne”, nr 124(3), DOI: https://doi.org/10.2478/pjph-2014-0029.

Hood H., Dean J., Cornett T., Boggs K. (2001), The Hazelwood study: Dental care of the profoundly cognitively impaired in the southeastern region of the United States, “Journal of the Southeastern Society of Pediatric Dentistry”, Vol. 7(3).

Jeng W.L., Wang T.M., Cher T.L., Lin Ch.P., Jeng J.H. (2009), Strategies for oral health care for people with disabilities in Taiwan, “Journal of Dental Sciences”, Vol. 4(4), DOI: https://doi.org/10.1016/S1991-7902(09)60022-2.

Liu H.Y., Chen J.R., Hsiao Sz.Y., Huang S.T. (2017), Caregivers’ oral health knowledge, attitude and behavior toward their children with disabilities, “Journal of Dental Sciences”, Vol. 4(4), DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.jds.05.003.

Martens L., Marks L., Goffin G., Gizani S., Vinckier F., Declerck D. (2000), Oral hygiene in 12-year-old disabled children in Flanders, Belgium, related to manual dexterity, “Community Dentistry and Oral Epidemiology”, Vol. 28(1).

Mielnik-Błaszczak M., Skawińska A., Janus M., Struska A., Michałowski A. (2009), Analiza stanu higieny jamy ustnej w grupie dzieci chorych na padaczkę. The Evaluation of Oral Hygiene in Children Affected with Epilepsy from Lublin Area, „Dental and Medical Problems”, nr 46(2).

Nadolska A., Bejster P. (2016), Healthy Athletes Program as a chance for a good quality of life of persons with intellectual disability and their families in the context of health and pro-health activities, “Physiotherapy and Health Activity”, No. 24, DOI: https://doi.org/10.1515/pha-2016-0004.

Paszyńska E., Jurga J., Dyszkiewicz-Konwińska M., Mehr K. (2009), Ocena programu profilaktycznego zdrowia jamy ustnej u pacjentów niepełnosprawnych intelektualnie, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, nr 5(4).

Pietras T., Witusik A., Panek M., Kuna P., Górski P. (2012), Problemy zdrowia somatycznego u osób z niepełnosprawnością intelektualną, [w:] K. Bobińska, T. Pietras, P. Gałecki (red.), Niepełnosprawność intelektualna – etiopatogeneza, epidemiologia, diagnoza, terapia, Wrocław: Wydawnictwo Continuo.

Woynarowska B. (2017), Edukacja do dbałości o ciało, [w:] B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne, metodyka, praktyka, Warszawa: PWN.

Zurzycka P., Radzik T. (2016), Dorosła osoba niepełnosprawna intelektualnie jako podmiot opieki pielęgniarskiej – wybrane zagadnienia, „Problemy Pielęgniarstwa”, t. 24(1), DOI: https://doi.org/10.5603/PP.2016.0012.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2018.31.2.161-174
Data publikacji: 2018-12-22 08:06:07
Data złożenia artykułu: 2018-05-31 18:13:40


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1884
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 934

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Aleksandra Mach

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.