Naturalne metody leczenia dzieci i dorosłych w XIX w. w świetle rękopisu Stosława Łaguny (1833–1900)

Ewa Barnaś-Baran

Streszczenie w języku polskim


W artykule ukazano wybrane sposoby i środki stosowane przez ludzi w celu leczenia i łagodzenia chorób i dolegliwości w XIX w. Środki pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, z których korzystali mieszkańcy guberni Wiłkomirskiej, Ziemi Łuckiej i Wołyńskiej, jak również Wołoszczyzny, przedstawiono w oparciu o informacje zawarte w rękopisie Stosława Łaguny z XIX w. Leczeniem dorosłych i dzieci zajmowali się zazwyczaj znachorzy, baby wiejskie. Stosowane przez nich środki nie zawsze dawały pozytywne skutki. Najczęściej leczono rany, skaleczenia, choroby skóry, ból gardła, głowy, żołądka, zębów. Pomagano podczas febry, żółtaczki, suchot czy konwulsji. Doświadczenia kolejnych pokoleń weryfikowały metody i środki leczenia, z wielu z nich nadal się korzysta.


Słowa kluczowe


leczenie ludowe; zioła; znachorzy; Litwa; Stosław Łaguna

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Adamowska L., Adamowski J. (1993), Zamawiania, odczynianie, modlitewki, „Twórczość Ludowa. Kwartalnik Stowarzyszenia Twórców Ludowych”, nr 1–2.

Bardach J. (1973), Łaguna Stosław (1833–1900), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 18, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Barnaś-Baran E. (2010), Magiczne dzieciństwo. Tradycja i obrzędowość w opiece nad dzieckiem w Galicji w II połowie XIX i na początku XX wieku, „Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych”, t. 63.

Barnaś-Baran E. (2014), Świętowanie w rodzinie galicyjskiej, „Studia i Prace Pedagogiczne”, nr 1.

Bieliński J. (1915), Pisma Stosława Łaguny poprzedzone zarysem biograficzno-krytycznym, Warszawa: Gebethner i Wolff.

Bittel-Dobrzyńska N. (1991), Jak wiedźma Agrypicha znachorstwa mnie uczyła, Gdańsk: Oficyna Wydawnicza Graf.

Chlebowski B. (1893), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 13, Warszawa: Druk „Wieku” Nowy Świat Nr 61.

Gajek J. (1948–1958), Fischer Adam Robert (1889–1943), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 6, Kraków: Polska Akademia Umiejętności.

Górny K., Marczyk M. (1997), Poszeptał i pomogło, czyli rzecz o wiejskich lekarzach, „Zeszyty Muzealne Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego we Włodawie”, t. 80.

Jaguś I. (2002), Lecznictwo ludowe w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, Kielce: KTN.

Kujawska M., Łuczaj Ł., Sosnowska J., Klepcaki P. (2016), Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych. Słownik Adama Fischera, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.

Kuźnicka B. (red.) (1999), Historia leków naturalnych, t. 5, Warszawa: Wydawnictwo IHN.

Libera Z. (2003), Znachor w tradycjach ludowych i popularnych XIX–XX wieku, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum.

Libera Z., Paluch A. (1996), Ślina – „sok” ciała, „Lud”, t. 80.

Linde S.B. (1854), Słownik języka polskiego, t. 1, Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Łaguna S. (rkps), Obrzędy ludowe, wróżby, XIX w., Lwowska Naukowa Biblioteka im. W. Stefanyka. Oddział Rękopisów, Fond 5, 4435 II.

Olechnowicz M. (1988), Polscy badacze folkloru i języka białoruskiego w XIX wieku, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.

Orgelbrand S. (1861), Encyklopedia powszechna, t. 18, Warszawa: S. Orgelbrand i Synowie.

Piątkowski W. (2008), Lecznictwo niemedyczne w Polsce. Tradycja i współczesność, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Szcześniak K. (2013), Świat roślin światem ludzi na pograniczu wschodniej i zachodniej słowiańszczyzny, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2018.31.2.11-24
Data publikacji: 2018-12-22 08:05:58
Data złożenia artykułu: 2018-06-13 22:12:15


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2642
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 903

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Ewa Barnaś-Baran

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.