Działalność publicystyczna Kazimierza Kralczyńskiego w upowszechnianiu problematyki higieniczno-zdrowotnej w Galicji w drugiej połowie XIX w.

Dominika Uberman-Kluz

Streszczenie w języku polskim


Kazimierz Kralczyński – doktor medycyny, chirurgii i akuszerii, lekarz zamkowy i powiatowy w Galicji – w drugiej połowie XIX w. podjął działalność publicystyczną dotyczącą problematyki higieniczno-zdrowotnej, ochrony zdrowia i oświaty zdrowotnej społeczności galicyjskiej. Dokonana rekonstrukcja treści jego artykułów, sprawozdań, orzeczeń i korespondencji pozwoliła po części odtworzyć sytuację higieniczno-zdrowotną w Galicji w tym okresie. Należy podkreślić, że działalność publicystyczna Kralczyńskiego nie zarejestrowała pełnego obrazu biedy wsi galicyjskiej, jej stanu higieniczno-zdrowotnego, poziomu wiedzy i świadomości w zakresie ochrony zdrowia i higieny publicznej, lecz ukazywała jedynie sytuacje najbardziej dramatyczne, wskazujące na potrzebę upowszechniania wiedzy medycznej, sanitarnej i higienicznej.


Słowa kluczowe


działalność publicystyczna; Kazimierz Kralczyński; wiedza medyczna i higieniczno-zdrowotna; ochrona zdrowia i oświata zdrowotna w Galicji w drugiej połowie XIX w.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Balicki W. (1971), Łańcut w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku, mps, NPB w Łańcucie.

„Czas” 1865, nr 21.

Dolata E. (2016), Rozwój ruchu higienicznego w Galicji w okresie autonomicznym ze szczególnym uwzględnieniem higieny szkolnej, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Friedberg A. (1865a), Jeszcze słowo o krótkim życiu kmiotka, „Przegląd Lekarski”, nr 30.

Friedberg A. (1865b), Jeszcze słowo o krótkim życiu kmiotka, „Przegląd Lekarski”, nr 31.

Gieysztorowa I. (1963), Badania nad historią zaludnienia Polski, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, nr 3–4.

Handbuch des Stathalterei Gebietes in Galizien für das Jahr 1886.

Janikowski S. (1867a), Uwagi lekarskie o włościanach, „Przegląd Lekarski”, nr 10.

Janikowski S. (1867b), Uwagi lekarskie o włościanach, „Przegląd Lekarski”, nr 14.

Janikowski S. (1867c), Uwagi lekarskie o włościanach, „Przegląd Lekarski”, nr 15.

Janikowski S. (1867d), Uwagi lekarskie o włościanach, „Przegląd Lekarski”, nr 16.

Jaworski Z. (1987), Przyczynek do badań nad stanem biologicznym ludności Łańcuta w okresie zaboru austriackiego, [w] I. Sapetowa (red.), Szkice z dziejów Łańcuta i okolic, Rzeszów: Towarzystwo Naukowe.

Kalinka W. (1898), Galicja i Kraków pod panowaniem austriackim, Kraków.

Karta immatrykulacyjna, Archiwum UJ, sygn. S II 449B.

Korespondencja delegata Towarzystwa Opieki Zdrowia z małego miasteczka wschodniej Galicji (1889), „Przegląd Higieniczny”, nr 8.

Kotula F. (1981), Miasteczko na przykładzie Głogowa Małopolskiego i jego sąsiadów. Próba biografii, Rzeszów: Towarzystwo Naukowe.

Kralczyński K. (1865a), Rzecz o krótkim życiu naszego wieśniaka, „Przegląd Lekarski”, nr 17.

Kralczyński K. (1865b), Rzecz o krótkim życiu naszego wieśniaka, „Przegląd Lekarski”, nr 18.

Kralczyński K. (1865c), Rzecz o krótkim życiu naszego wieśniaka, „Przegląd Lekarski”, nr 19.

Kralczyński K. (1867a), Carcinoma ventriculi rozpoznane jako ulcus perforans, „Przegląd Lekarski”, nr 1.

Kralczyński K. (1867b), Carcinoma ventriculi rozpoznane jako ulcus perforans, „Przegląd Lekarski”, nr 2.

Kralczyński K. (1867c), Rozdarcie śledziony, krwotok do jamy brzusznej, śmierć, „Przegląd Lekarski”, nr 35.

Kralczyński K. (1867d), Słówko o zaprowadzeniu akuszerek wiejskich, „Przegląd Lekarski”, nr 51.

Kralczyński K. (1869a), List do Józefa Ignacego Kraszewskiego z 1869 roku, MBPŁ, sygn. MF 8.

Kralczyński K. (1869b), Przypadek wodowstrętu (hydrophobia), „Przegląd Lekarski”, nr 17.

Kralczyński K. (1869c), Przypadek wodowstrętu (hydrophobia), „Przegląd Lekarski”, nr 18.

Kralczyński K. (1869d), Przypadek wodowstrętu (hydrophobia), „Przegląd Lekarski”, nr 19.

Kralczyński K. (1869e), Wniosek na sejm w sprawie położnych i akuszerek. Korespondencja z Łańcuta dnia 27 października 1869 roku, „Przegląd Lekarski”, nr 45.

Kralczyński K. (1871a), Złamanie kości ramieniowej, łokciowej i sprychowej; wyłuszczenie (exarticulatio) urazowe dwóch członków palca wielkiego lewej ręki; wybroczyny na obu piętach. Wyleczenie, „Przegląd Lekarski”, nr 31.

Kralczyński K. (1871b), Uwagi nad projektem utworzenia komitetów ospowych. Korespondencja z Łańcuta dnia 11 sierpnia 1871 roku, „Przegląd Lekarski”, nr 36.

Kralczyński K. (1872a), Morderstwo popełnione na osobie Stanisława Mazurkiewicza we wsi Kosinie w roku 1871. Sprawozdanie sądowo-lekarskie, „Przegląd Lekarski”, nr 17.

Kralczyński K. (1872b), Morderstwo popełnione na osobie Stanisława Mazurkiewicza we wsi Kosinie w roku 1871. Sprawozdanie sądowo-lekarskie, „Przegląd Lekarski”, nr 19.

Kralczyński K. (1872c), Morderstwo popełnione na osobie Stanisława Mazurkiewicza we wsi Kosinie w roku 1871. Sprawozdanie sądowo-lekarskie, „Przegląd Lekarski”, nr 20.

Kralczyński K. (1872d), Morderstwo popełnione na osobie Stanisława Mazurkiewicza we wsi Kosinie w roku 1871. Sprawozdanie sądowo-lekarskie, „Przegląd Lekarski”, nr 21.

Kralczyński K. (1872e), Morderstwo popełnione na osobie Stanisława Mazurkiewicza we wsi Kosinie w roku 1871. Sprawozdanie sądowo-lekarskie, „Przegląd Lekarski”, nr 22.

Kralczyński K. (1872f), Samobójstwo czy morderstwo? Przypadek sądowo-lekarski, „Przegląd Lekarski”, nr 50.

Kralczyński K. (1872g), Samobójstwo czy morderstwo? Przypadek sądowo-lekarski, „Przegląd Lekarski”, nr 51.

Kralczyński K. (1872h), Samobójstwo czy morderstwo? Przypadek sądowo-lekarski, „Przegląd Lekarski”, nr 52.

Kralczyński K. (1873), Samobójstwo czy morderstwo? Przypadek sądowo-lekarski, „Przegląd Lekarski”, nr 1.

Kralczyński K. (1878a), Ospa owcza w powiecie łańcuckim, „Przegląd Lekarski”, nr 22.

Kralczyński K. (1878b), Ospa owcza w powiecie łańcuckim, „Przegląd Lekarski”, nr 23.

Kralczyński K. (1879a), Komisja sądowo-lekarska Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego, „Przegląd Lekarski”, nr 14.

Kralczyński K. (1879b), Komisja sądowo-lekarska Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego, „Przegląd Lekarski”, nr 22.

Kralczyński K. (1879c), Komisja sądowo-lekarska Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego, „Przegląd Lekarski”, nr 30.

„Kurier Rzeszowski” 1883, nr 9.

Łążyński F. (1865), Korespondencja z Uszyckiego powiatu na Podolu, „Przegląd Lekarski”, nr 20.

Nadanie stopni (1863), „Przegląd Lekarski”, t. 2, nr 8.

Parasiewicz S. (1901), O życiu i pismach Grzegorza Piramowicza, „Muzeum”, t. 17.

Pomes K., Stępień B. (2002), Biblioteka Towarzystwa Oświaty „Mrówka” w Łańcucie w latach 1868–1914, „Prace Historyczno-Archiwalne”, t. 12.

Pogrzeb Kazimierza Kralczyńskiego (1882), „Czas”, nr 149.

Protokoły posiedzeń i egzaminów Wydziału Lekarskiego z lat 1863–64, Archiwum UJ, sygn. WL II 54.

„Przegląd Lekarski” 1869, nr 9.

„Przegląd Lekarski” 1871, nr 31.

Statistisches Jahrbuch d. öster. Monarchie für d. Jahr 1863 (1865), „Przegląd Lekarski”, nr 17.

Stępień B. (2005), Kazimierz Kralczyński (1840–1882): lekarz, społecznik, założyciel prezes Towarzystwa Oświaty „Mrówka” w Łańcucie, „Prace Historyczno-Archiwalne”, t. 15.

Sulimierski F., Chlebowski B., Walewski W. (1884), Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 5, Warszawa.

Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1876.

Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1882.

Sprawozdania c.k. Krajowej Rady Zdrowia o stosunkach zdrowotnych w Galicji za lata 1875–1909, Lwów 1875–1909.

Szczepanowski S. (1888), Nędza Galicji w cyfrach, Lwów.

Trzciński J. (1865a), O śmiertelności i stosunkach naszego wieśniaka na Podolu galicyjskim. Przyczynek do artykułu p. K. Kralczyńskiego, Doktora medycyny w Łańcucie, „Przegląd Lekarski”, nr 22.

Trzciński J. (1865b), O śmiertelności i stosunkach naszego wieśniaka na Podolu galicyjskim. Przyczynek do artykułu p. K. Kralczyńskiego, Doktora medycyny w Łańcucie, „Przegląd Lekarski”, nr 23.

Weinfeld I. (1912), Ludność miejska Galicji i jej skład wyznaniowy, Lwów: Krajowe Biuro Statystyczne.

Zamianowania urzędowe (1867), „Przegląd Lekarski”, nr 19.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2018.31.2.39-59
Data publikacji: 2018-12-22 08:06:00
Data złożenia artykułu: 2018-06-18 21:37:19


Statystyki


Widoczność abstraktów - 611
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 420

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2018 Dominika Uberman-Kluz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.