Czy łatwiej jest rozpoznać emocję na podstawie swoistej ekspresji mimicznej czy prozodii?

Małgorzata Waryszak

Streszczenie w języku polskim


Istnieją intersubiektywne pozajęzykowe środki ekspresji emocji. Człowiek poznaje je poprzez uczestnictwo w interakcjach społecznych. Dzięki temu uczy się okazywania swoich emocji w sposób zrozumiały dla innych oraz sam rozpoznaje cudze emocje. Przeprowadzono dwa powiązane ze sobą badania. Pierwsze z nich miało postać internetowej ankiety, w której wzięły udział osoby dorosłe. Ich zadaniem było rozpoznanie, jaką emocję wyraża osoba przedstawiona na realistycznej fotografii. Drugie badanie to test audytywny, w którym wzięli udział studenci kierunku logopedia z audiologią. Nagrania wykorzystane w teście audytywnym zostały wykonane z udziałem dorosłych, zdrowych, niekształconych aktorsko osób. Zadaniem studentów było rozpoznanie emocji osoby mówiącej na podstawie krótkiej, pozbawionej szerszego kontekstu, wypowiedzi, której semantyka była emocjonalnie neutralna. Rozpoznawane emocje ujęto w następujące grupy: „cieszenie się”, „smucenie się”, „złoszczenie się” i „neutralność emocjonalna”. Wyniki obu badań przyniosły odpowiedzi m.in. na następujące pytania: Czy osoby dorosłe potrafią skutecznie rozpoznawać emocje wyłącznie na podstawie jednej modalności – wzrokowej lub słuchowej? Czy modalność sensoryczna ma znaczenie dla trudności w rozpoznawaniu emocji? Które emocje charakteryzują się zbliżoną ekspresją?


Słowa kluczowe


emocje; ekspresja mimiczna; prozodia emocjonalna

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bachorowski, J.-A. (1999). Vocal expression and perception of emotion. Current Directions in Psychological Science, 8(2), 5–57. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-8721.00013.

Basztura, C. (1988). Źródła, sygnały i obrazy akustyczne. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności.

Darwin, K. (1873). Wyraz uczuć u człowieka i zwierząt. Warszawa: Drukarnia Józefa Sikorskiego.

Demenko, G. (1999). Analiza cech suprasegmentalnych języka polskiego na potrzeby technologii mowy. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Doliński, D. (2002). Ekspresja emocji. Emocje podstawowe i pochodne. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (T. 2; s. 351–366). Gdańsk: GWP.

Dubisz, S. (red.). (2004). Uniwersalny słownik języka polskiego. Warszawa: PWN.

Duchenne, G.B. (1990/1862). The Mechanism of Human Facial Expression. Paris–Melbourne: Cambridge University Press.

Ekman, P. (1993). Facial expression and emotion. American Psychologist, 48(4), 384–392. DOI: https://doi.org/10.1037/0003-066X.48.4.384.

Ekman, P. (2002a). Wszystkie emocje są podstawowe. W: P. Ekman (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia (s. 20–25). Gdańsk: GWP.

Ekman, P. (2002b). Zdarzenia poprzedzające a metafory emocji. W: P. Ekman, R.J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia (s. 131–134). Gdańsk: GWP.

Grabias, S. (1981). O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.

Grabias, S. (2003). Język w zachowaniach społecznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Grabias, S. (2007). Język, poznanie, interakcja. W: T. Woźniak, A. Domagała (red.), Język, interakcja, zaburzenia mowy. Metodologia badań. Mowa – teoria – praktyka (s. 355–377). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Herzyk, A. (2003). Mózg, emocje, uczucia. Analiza neuropsychologiczna. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Igras, M., Wszołek, W. (2012). Pomiary parametrów akustycznych mowy emocjonalnej – krok ku modelowaniu wokalnej ekspresji emocji. Pomiary, Automatyka, Kontrola, 58(4), 335–338.

Kaczmarek, L. (1977). Nasze dziecko uczy się mowy. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.

Kopaliński, W. (1989). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: PWN.

Lazarus, R. (1998). Uniwersalne zdarzenia poprzedzające emocje. W: P. Ekman, R.J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia (s. 146–153). Gdańsk: GWP.

Mayenowa, M.R. (1993). Studia i rozprawy. Warszawa: IBL PAN.

Rosenberg, E.L. (2005). The study of spontaneous facial expressions in psychology. W: P. Ekman, E.L. Rosenberg (eds.), What the Face Reveals: Basic and Applied Studies of Spontaneous Expression Using the Facial Action Coding System (FACS) (s. 3–18). Oxford: Oxford University Press.

Scherer, K.R., Johnstone, T., Klasmeyer, G. (2003). Vocal expression of emotion. W: R.J. Davidson, K.R. Scherer, H.H. Goldsmith (eds.), Handbook of Affective Sciences (s. 433–456). New York: Oxford University Press.

Waryszak, M. (2013). Analiza akustyczna normatywnej i zaburzonej prozodii emocjonalnej. Logopedia, 42, 87–99.

Wierzbicka, A. (1999a). Emocje. Język i „skrypty kulturowe”. W: A. Wierzbicka, J. Bartmiński (red.), Język, umysł, kultura (s. 163–189). Warszawa: PWN.

Wierzbicka, A. (1999b). Mówienie o emocjach, semantyka, kultura i poznanie. W: A. Wierzbicka, J. Bartmiński (red.), Język, umysł, kultura (s. 138–188). Warszawa: PWN.

Wysocka, M. (2012). Prozodia mowy w percepcji dzieci. Lublin: Wydawnictwo UMCS.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2018.31.4.219-238
Data publikacji: 2019-04-26 10:22:45
Data złożenia artykułu: 2018-07-31 22:46:46


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1865
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1849

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Małgorzata Waryszak

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.