Samoocena i poczucie prężności a struktura potrzeb osób pochodzących z rodzin alkoholowych

Aleksandra Duda

Streszczenie w języku polskim


Zaburzona relacja rodzinna wynikająca z problemów alkoholowych wywiera znaczny wpływ na tożsamość człowieka i pozostawia niezatarty ślad w jego osobowości. W badaniach zwrócono uwagę na samoocenę, poczucie prężności i potrzeby osób wychowujących się w rodzinach alkoholowych. Wykorzystano potrzebę afiliacji, potrzebę poniżania się oraz potrzebę wytrwałości. Główny problem badawczy dotyczy związku między samooceną i poczuciem prężności a wybranymi potrzebami osób wychowujących się w rodzinach alkoholowych. Pomiaru samooceny dokonano za pomocą Skali Samooceny Rosenberga SES. Poczucie prężności zbadano za pomocą Skali Pomiaru Poczucia Prężności SPP-25 Ogińskiej-Bulik i Juczyńskiego. W kontekście potrzeb dokonano badania Testem Przymiotnikowym ACL Gougha, z którego zostały wybrane poszczególne potrzeby. W badaniu wzięło udział 60 osób w wieku 20–40 lat. Pierwszą grupę utworzyło 30 osób, które wychowały się w rodzinach z problemem alkoholowym, a kolejną – 30 osób, które wychowały się w rodzinach funkcjonujących prawidłowo. Badania potwierdziły związek pomiędzy samooceną a wybranymi potrzebami. Dowiedziono, że wraz ze wzrostem samooceny zwiększa się potrzeba wytrwałości oraz afiliacji, natomiast gdy samoocena maleje, to rośnie potrzeba poniżania się. Wyniki badań wykazały również istotny związek pomiędzy poczuciem prężności a samooceną. W grupie badanych wraz ze wzrostem samooceny zwiększała się też prężność.


Słowa kluczowe


samoocena; poczucie prężności; potrzeby; rodziny alkoholowe

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Anastazi, A., Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Baumeister, R.F., Campbell, J.D., Krueger, J.I., Vohs, K.D. (2003). Does high self-esteem cause better performance, interpersonal success, happiness, or healthier lifestyles? Psychological Science in the Public Interest, 4(1), 1–44. DOI: https://doi.org/10.1111/1529-1006.01431

Bradshaw, J. (1994) Zrozumieć rodzinę. Rewolucyjna droga odnalezienia samego siebie. Warszawa: Instytut Psychologii Trzeźwości i Zdrowia.

Ciałkowska-Kuźmińska, M., Kiejna, A. (2012). Potrzeby osób z zaburzeniami psychicznymi – perspektywa psychologiczna wobec psychiatrycznej. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 21(4), 277–282.

Dzwonkowska, I., Lachowicz-Tabaczek, K., Łaguna, M. (2008). Samoocena i jej pomiar. Polska adaptacja skali SES M. Rosenberga. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Gough, H., Helibrum A.B. (1965). The Adjective Check List: Manual. Palo Alto: Consulting Psychologist Press.

Grabowiec, A. (2018). Samoocena młodzieży z rodzin z problemem alkoholowym. Wychowanie w Rodzinie, 18(2), 325–337.

Hall, J.C. (2007). An Exploratory Study of the Role of Kinship Ties in Promoting Resilience among African American Adult Children of Alcoholics. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 15(2), 61–78. DOI: https://doi.org/10.1300/J137v15n02_05

Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN.

Hinson, R.C., Becker, L.S., Handal, P.J., Katz, B.M. (1993). The heterogeneity of children of alcoholics: Emotional needs and help-seeking propensity. Journal of College Student Development, 34(1), 47–52.

Jakubik, A., Zegarowicz, E. (1998). Samoocena, poczucie kontroli i kontrola emocjonalna u dorastających córek mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 1(30), 73–83.

Lee, T.Y., Cheung, C.K., Kwong, W.M. (2012). Resilience as a Positive Youth Development Construct: A Conceptual Review. The Scientific World Journal. DOI: https://doi.org/10.1100/2012/390450

Matkowski, M. (1984). Test Przymiotników jako narzędzie do badania struktury potrzeb jednostki. Przegląd Psychologiczny, 27(2), 519–536.

Mujeeb, A., Zubair, A. (2012). Resilience, Stress, Anxiety and Depression among Internally Displaced Persons Affected by Armed Conflict. Pakistan Journal of Social and Clinical Psychology, 9(3), 20–26.

Ogińska-Bulik, N. (2013). Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych, czyli kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Difin.

Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008). Skala Pomiaru Poczucia Prężności (SPP-25). Nowiny Psychologiczne, 3, 39–53.

Ogińska-Bulik, N., Zadworna-Cieślak, M. (2014). Rola prężności psychicznej w radzeniu sobie ze stresem związanym z egzaminem maturalnym. Przegląd Badań Edukacyjnych, 2(19), 7–24. DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2014.019

Olechnicki, K., Załęcki, P. (1997). Słownik socjologiczny. Toruń: Wydawnictwo Graffiti.

Oleś, P. (2008). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Oleś, P., Drat-Ruszczak, K. (2008). Osobowość. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia (T. 1; s. 651–764). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Siek, S. (1984). Rozwój potrzeb psychicznych mechanizmów obronnych i obrazu siebie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.

Sobolewska, Z. (1992). Odebrane dzieciństwo. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości PTP.

Trojan, K. (2007). Potrzeby psychiczne i wartości oraz ich implikacje religijne. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Uchnast, Z. (1997). Prężność osobowa. Empiryczna typologia i metoda pomiaru. Roczniki Filozoficzne, 45(4), 27–49.

Woititz, J.G. (1992). Dorosłe dzieci alkoholików. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości PTP.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2021.34.2.159-176
Data publikacji: 2021-06-12 13:30:24
Data złożenia artykułu: 2018-11-21 19:49:45


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2473
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 5200

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Aleksandra Duda

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.