Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Poziom rozwoju mowy czynnej i biernej dzieci w wieku wczesnoszkolnym
Streszczenie w języku polskim
Celem prezentowanych badań była ocena poziomu rozwoju językowego dzieci w wieku wczesnoszkolnym w obszarze mowy czynnej i biernej. W tym celu przebadano 458 dzieci z pięciu podkarpackich szkół. Do badań wykorzystano moduł testu IDS Skale Inteligencji i Rozwoju dla Dzieci w wieku 5–10 lat oraz podtesty Testu Rozwoju Językowego (TRJ). Założono, że płeć dziecka, miejsce zamieszkania oraz klasa, do której uczęszcza dziecko mogą wpływać na poziom rozwoju słownictwa czynnego i biernego. Rezultaty badań wskazują na stosunkowo dużą liczbę dzieci uzyskujących wyniki niskie, zarówno w odniesieniu do poziomu rozwoju mowy czynnej, jak i biernej, a także nieznacznie lepsze zdolności językowe dziewczynek w porównaniu do chłopców. Ponadto istnieje konieczność monitorowania poziomu rozwoju językowego dzieci także na późniejszych etapach edukacji w celu zidentyfikowania dzieci z trudnościami w tym obszarze oraz wdrożenia odpowiedniego wsparcia.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Barnett, M.A., Gustafsson, H., Deng, M., Mills-Koonce, W.R., Cox, M. (2012). Bidirectional Associations among Sensitive Parenting, Language Development, and Social Competence. Infant and Child Development, 21(4), 374–393.
Bates, E. (1993). Comprehension and production in early language development. Monographs of the Society for Research in Child Development, 58(3–4), 222–242. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1540-5834.1993.tb00403.x
Bopp, K.D., Mirenda, P. (2011). Prelinguistic Predictors of Language Development in Children with Autism Spectrum Disorders over Four-Five Years. Journal of Child Language, 38(3), 485–503.
Bornstein, M.H., Hahn, C.-S., Haynes, O.M. (2004). Specific and general language performance across early childhood: Stability and gender considerations. First Language, 24(72, Pt3), 267–304. DOI: https://doi.org/10.1177/0142723704045681
Bornstein, M.H., Hendricks, C. (2012). Basic Language Comprehension and Production in Greater than 100,000 Young Children from Sixteen Developing Nations. Journal of Child Language, 39(4), 899–918.
Bouchard, C., Cloutier, R., Gravel, F., Sutton, A. (2008). The role of language skills in perceived prosociality in kindergarten boys and girls. European Journal of Developmental Psychology, 5(3), 338–357. DOI: https://doi.org/10.1080/17405620600823744
Bruner, J.S. (1983). Child’s Talk. New York: Norton.
Brzezińska, A. (1986). Styl komunikacji dorosłego z dzieckiem a aktywność twórcza w sferze języka. Wychowanie w Przedszkolu, 9, 502–513.
Chomsky, N. (1965). Aspects of the Theory of Syntax. Cambridge: MIT Press.
Clark, E.V. (1993). The Lexicon in Acquisition. Cambridge: Cambridge University Press.
Coates, J. (1993). The acquisition of gender-differentiated language. W: J. Coates (ed.), Women, Men, Language: A Sociolinguistic Account of Gender Differences in Language (s. 143–167). London: Longman.
Dionne, G., Dale, P.S., Boivin, M., Plomin, R. (2003). Genetic evidence for bidirectional effects of early lexical and grammatical development. Child Development, 74(2), 394–412. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-8624.7402005
Eliot, L. (2011). Różowy mózg, niebieski mózg. Jak niewielkie różnice w mózgach dziewczynek i chłopców mogą stać się przepastne i co z tym robić. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Eun, J.J., Lee, H.J., Kim, J.K. (2014). Developmental profiles of preschool children with delayed language development. Clinical and Experimental Pediatrics, 57(8), 363–369. DOI: https://doi.org/10.3345/kjp.2014.57.8.363
Gallagher, T.M. (1999). Interrelationships among children’s language, behavior, and emotional problems. Topics in Language Disorders, 19(2), 1–15. DOI: https://doi.org/10.1097/00011363-199902000-00003
Haman, E., Fronczyk, K., Miękisz, A. (2010). Ocena zasobu słownictwa u dzieci w wieku przedszkolnym – nowe narzędzie testowe. Psychologia Rozwojowa, 15(1), 21–45.
Herndon, K., Bailey, C., Shewark, E., Denham, S., Bassett, H. (2013). Preschoolers’ Emotion Expression and Regulation: Relations with School Adjustment. Journal of Genetic Psychology, 174(6), 642–663. DOI: https://doi.org/10.1080/00221325.2012.759525
Horwitz, S.M., Irwin, J.R., Briggs-Gowan, M.J., Heenan, J.M.B., Mendoza, J., Carter, A.S. (2003). Language Delay in a Community Cohort of Young Children. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 42(8), 932–940. DOI: https://doi.org/10.1097/01.CHI.0000046889.27264.5E
Hymes, D. (1972). On communicative competence. W: J.B. Pride, J. Holmes (eds.), Sociolinguistics (s. 53–73). Harmondsworth: Penguin Books.
Jastrzębowska, G. (2003). Dyslalia. W: T. Gałkowski, G. Jastrzębowska (red.), Logopedia – pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki (T. 2; s. 143–175). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Jaworowska, A., Matczak, A., Fecenec, D. (2012). IDS Skale Inteligencji i Rozwoju dla Dzieci w wieku 5–10 lat. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Kern, S. (2007). Lexicon development in French-speaking infants. First Language, 27(3), 227–250. DOI: https://doi.org/10.1177/0142723706075789
Kielar, M. (1989). Sprawność językowa dzieci wiejskich u progu szkoły. W: M. Kielar, M. Radochoński (red.), Rozwój i wychowanie dziecka wiejskiego (s. 191–203). Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie.
Kielar-Turska, M. (2010). Średnie dzieciństwo. Wiek przedszkolny. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (T. 2; s. 83–121). Warszawa: PWN.
Kielar-Turska, M. (2014). Rozwój sprawności językowych i komunikacyjnych. W: E. Czaplewska, S. Milewski (red.), Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki (s. 15–63). Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Kochańska, M. (2018). Ocena rozwoju językowego dzieci na etapie wczesnej edukacji. W: S. Śniatkowski, D. Emiluta-Rozya, K.I. Bieńkowska (red.), Norma i zaburzenia komunikacji językowej w kontekście edukacyjnym (s. 56–75). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Konza, D., Maloney, C., Grafton, P. (2010). It Takes Two to Talk: A Focused Intervention Program for Parents and Children with Language Delays. International Journal of Interdisciplinary Social Sciences, 5(6), 225–236.
Kovas, Y., Hayiou, T.M.E., Oliver, B., Dale, P.S., Bishop, D.V.M., Plomin, R. (2005). Genetic Influences in Different Aspects of Language Development: The Etiology of Language Skills in 4.5-Year-Old Twins. Child Development, 76(3), 632–651. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2005.00868.x
Kurcz, I. (2005). Psychologia języka i komunikacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kurcz, I. (2011). O wzajemnych zależnościach kompetencji językowej i kompetencji komunikacyjnej. Czasopismo Psychologiczne, 17(2), 153–160.
Maciantowicz, A. (2014). „Opowiedz mi swoją bajkę […]” – wybrane uwarunkowania twórczości werbalnej dzieci pięcio- i sześcioletnich. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 4, 57–86.
McCabe, P.C., Meller, P.J. (2004). The Relationship between Language and Social Competence: How Language Impairment Affects Social Growth. Psychology in the Schools, 41(3), 313–321.
Menting, B., van Lier, P.A.C., Koot, H.M. (2011). Language Skills, Peer Rejection, and the Development of Externalizing Behavior from Kindergarten to Fourth Grade. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 52(1), 72–79.
Mystkowska, H. (1975). Charakterystyczne cechy konstrukcji składniowej w żywej mowie 6–9-letnich dzieci miejskich i wiejskich. Psychologia Wychowawcza, 2.
Petscher, Y., Justice, L.M., Hogan, T. (2018). Modeling the Early Language Trajectory of Language Development When the Measures Change and Its Relation to Poor Reading Comprehension. Child Development, 89(6), 2136–2156.
Rose, E., Weinert, S., Ebert, S. (2018). The roles of receptive and productive language in children’s socioemotional development. Social Development, 27(4), 777–792. DOI: https://doi.org/10.1111/sode.12317
Sanoudaki, E., Varlokosta, S. (2014). Pronoun Comprehension in Individuals with Down Syndrome: Deviance or Delay? Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 57(4), 1442–1452.
Skinner, B.F. (2013). Behawioryzm. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Smoczyńska, M. (2020). Test Rozwoju Językowego (TRJ) jako psychometryczne narzędzie diagnozy zaburzeń rozwoju językowego u dzieci polskojęzycznych. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 39(3), 133–154. DOI: https://doi.org/10.17951/lrp.2020.39.3.133-154
Smoczyńska, M., Haman, E., Czaplewska, E., Maryniak, A., Krajewski, G., …, Morstin, M. (2015). Test Rozwoju Językowego. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Smółka, L. (2004). Kompetencja komunikacyjna dzieci sześcio-siedmioletnich. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Stothard, S.E., Snowling, M.J., Bishop, D.V.M., Chipchase, B.B., Kaplan, C.A. (1998). Language-impaired preschoolers: A follow-up into adolescence. Journal of Speech, Language & Hearing Research, 41(2), 407. DOI: https://doi.org/10.1044/jslhr.4102.407
Troesch, L.M., Keller, K., Grob, A. (2016). Language competence and social preference in childhood: A meta-analysis. European Psychologist, 21(3), 167–179. DOI: https://doi.org/10.1027/1016-9040/a000262
Vasta, R., Haith, M.M., Miller, S.A. (2004). Psychologia dziecka. Warszawa: WSiP.
Wassenberg, R., Hurks, P.M., Hendriksen, J.M., Feron, F.M., Meijs, C.C., …, Jolles, J. (2008). Age-related improvement in complex language comprehension: Results of a cross-sectional study with 361 children aged 5 to 15. Journal of Clinical & Experimental Neuropsychology, 30(4), 435–448. DOI: https://doi.org/10.1080/13803390701523091
Wygotski, L.S. (2002). Wybrane prace psychologiczne II. Dzieciństwo i dorastanie. Poznań: Zysk i S-ka.
Zaleski, T. (1993). Opóźniony rozwój mowy. W: T. Gałkowski, Z. Tarkowski (red.), Diagnoza i terapia zaburzeń mowy (s. 185–192). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
NETOGRAFIA
Tamis-LeMonda, C., Rodriguez, E.T. (2008). Parents’ role in fostering young children’s learning and language development. W: R.E. Tremblay, R.G. Barr, R.De.V. Peters, M. Boivin (eds.), Encyclopedia on Early Childhood Development (s. 1–10). Montreal–Quebec: Centre of Excellence for Early Childhood Development. Pobrane z: www.child-encyclopedia.com/documents/Tamis-LeMonda-RodriguezANGxpLanguage.pdf (dostęp: 10.02.2021).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2021.34.2.9-27
Data publikacji: 2021-06-12 13:30:08
Data złożenia artykułu: 2020-08-12 10:43:03
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Magdalena Wasylewicz, Anna Lenart
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.