Kształcenie nauczycieli na Kielecczyźnie w latach 1989–2005

Lidia Pawelec

Streszczenie w języku polskim


Wydarzenia roku 1989 stały się źródłem przemian we wszystkich dziedzinach życia politycznego, społecznego, ekonomicznego i kulturalno-oświatowego. Radykalne zmiany, jakie nastąpiły na początku lat 90., stały się źródłem nowych problemów edukacyjnych. Konieczne stało się określenie na nowo idei, zadań i celów edukacji oraz sformułowanie planu ich realizacji. Stan edukacji, będący efektem poprzedniego systemu politycznego, wymagał konkretnych działań naprawczych. Brak odpowiedniego wykształcenia nauczycieli był problemem Kielecczyzny. Wskutek przemian ustrojowych system edukacji zaczął być dostosowywany do wymogów cywilizacyjnych przełomu XX i XXI w. Konieczne okazały się nie tylko zmiany w strukturze kształcenia dzieci i młodzieży, lecz także kształcenia nauczycieli. Chodziło o stworzenie takich warunków, aby studia nauczycielskie były wybierane przez młodzież najzdolniejszą, która identyfikuje się z zawodem nauczyciela. Władze oświatowe dostrzegły również konieczność kształcenia nauczycieli tych specjalności, które by zaspokoiły aktualne potrzeby oświaty. Nauczyciele przedszkoli i szkół podstawowych mieli zdobywać kwalifikacje zawodowe w kolegiach w ramach wyższych studiów zawodowych. Planowano też wprowadzenie dwuprzedmiotowego kształcenia nauczycieli oraz dostosowanie systemu ich doskonalenia do zmian zachodzących w oświacie. W latach 1996–2000 struktura wykształcenia nowo przyjętych nauczycieli się poprawiła. Coraz więcej z nich miało wykształcenie wyższe, systematycznie malała liczba nauczycieli z wykształceniem średnim oraz na poziomie studium nauczycielskiego i kolegium. Zwiększała się liczba nauczycieli pełnozatrudnionych z wykształceniem wyższym magisterskim. Po 1989 r. stale zmniejszała się liczba nauczycieli z wyższym wykształceniem, którzy nie posiadali uprawnień pedagogicznych.


Słowa kluczowe


transformacja ustrojowa; kształcenie nauczycieli; studia nauczycielskie; uprawnienia pedagogiczne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Źródła archiwalne

Archiwum UJK w Kielcach:

– Roczne sprawozdanie statystyczne GUS S-11 o studiach dziennych za 1980 rok, sygn. 854/5.

– Roczne sprawozdanie GUS S-11 o studiach dziennych, rok akademicki 1985/86, sygn. 854/10.

– Roczne sprawozdanie o studiach dziennych, S-10, sygn. 178, sygn. 1783/9, sygn. 2222/4, sygn. 2222/5, sygn. 2222/7, sygn. 2222/8, sygn. 2222/10, sygn. 2222/11.

– Roczne sprawozdanie SUS, S-w-10 o studiach zaocznych za rok 1990, sygn. 1783/9.

– Roczne sprawozdanie statystyczne GUS S-10 o studiach dziennych, stan z 31 grudnia 1995 r., sygn. 1783/9.

Literatura

Banach, C. (1999). Polska szkoła i system edukacji. Przemiany i perspektywy. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Bida, A., Robak, J., Strzemieczny, J. (1992). Kształcenie nauczycieli: stan obecny i perspektywy zmian. Kształcenie Nauczycieli. Suplement do Kwartalnika Pedagogicznego, 1(1).

Boguta, K., Stępniewski, I. (1994). Nauczyciele w roku szkolnym 1992/93. Informacje statystyczne, Warszawa.

Chmielewski, W. (2015). Obraz nauczyciela PRL w świetle własnych wspomnień. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika, 31(426), 13–35, DOI: http://dx.doi.org/10.12775/AUNC_PED.2015.001.

Głos Akademicki. Biuletyn Informacyjny WSP. (1999). (20).

Gołębniak, B.D. (1998). Zmiany edukacji nauczycieli. Wiedza – biegłość – refleksyjność. Toruń–Poznań: Wydawnictwo Edytor.

GUS (1990–2007). Roczniki Statystyczne z lat 1990–2007. Warszawa.

GUS (1992). Warunki życia ludności w 1991 roku. Warszawa.

GUS (2000). Szkoły wyższe i ich finanse w 1999 roku. Warszawa.

Informator ZiP CODN (1992). Studia podyplomowe dla nauczycieli prowadzone przez uczelnie wyższe w roku 92/93. Warszawa.

Komitet Ekspertów ds. Edukacji Narodowej (1990). Edukacja w warunkach zagrożenia. Podstawowe tezy raportu Komitetu Ekspertów do spraw Edukacji Narodowej. Warszawa–Kraków.

Kupisiewicz, C. (1994). Propozycje i kierunki reform szkolnych w USA, Anglii i Polsce na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Majewski, S. (1996). Przemiany oświaty i wychowania w Polsce w latach 1989–1995. Kieleckie Studia Pedagogiczne i Psychologiczne, 11, 189–214.

Majewski, S. (2005). Tendencje zmian w systemie zarządzania oświatą w Polsce doby transformacji ustrojowej (1989–2004). Studia Pedagogiczne Akademii Świętokrzyskiej, 15, 125–139.

Mikuła, E. (2004). Społeczny wymiar transformacji. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, (4), 261–274.

Mikuła-Bączek, E. (2009). Przeobrażenia instytucjonalne a jakość edukacji szczebla wyższego w Polsce w latach 1990–2006. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, (14), 461–473.

Nowak-Lewandowska, R. (2006). Rola systemu edukacji w kształtowaniu jakości wykształcenia zasobów pracy. W: D. Kopycińksa (red.), Kapitał ludzki w gospodarce opartej na wiedzy (s. 148–158). Szczecin: Katedra Mikroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego.

Pilkiewicz, M. (1974). Społeczno-demograficzna charakterystyka studentów Wyższej Szkoły Nauczycielskiej w Kielcach z lat 1969/70–1972/73, Kielce.

Stępniowski, I. (1999). Nauczyciele w roku szkolnym 1998/1999. Warszawa: Wydawnictwo CODN.

Stępniowski, I. (2001). Nauczyciele w roku szkolnym 2000/2001. Warszawa: Wydawnictwo CODN.

Strzelecka-Ristow, A. (2015). Kolegia nauczycielskie jako alternatywna forma kształcenia nauczycieli – idee założycielskie, oczekiwania, niepokoje. Forum Oświatowe, (2), 211–229.

Szczepański, J. (2009). Wstęp. W: J. Szczepański (red.), Świętokrzyski słownik biograficzny (T. 2). Kielce: Agencja Reklamowo-Wydawnicza „Jard”.

Szempruch, J. (2001). Nauczyciel w zmieniającej się szkole. Funkcjonowanie i rozwój zawodowy. Rzeszów: Wydawnictwo Oświatowe Fosze.

Szyszka, M. (2010). Edukacja w Polsce – konieczność reformy i nowe wyzwania. Roczniki Nauk Społecznych, 2(38), 255–274.

Ustawa z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania (Dz.U. 1961, nr 32, poz. 160).

Ustawa z dnia 27 kwietnia 1972 r. – Karta Praw i Obowiązków Nauczyciela (Dz.U. 1972, nr 16, poz. 114).

Ustawa z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. nr 65, poz. 385).

Walkowska, W. (2002). Edukacja. W: L. Frąckiewicz (red.), Polityka społeczna. Zarys wykładu wybranych problemów (s. 215–238). Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.

Wiłkomirska, A. (2005). Ocena kształcenia nauczycieli w Polsce. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2019.32.4.65-95
Data publikacji: 2019-12-31 17:08:22
Data złożenia artykułu: 2019-04-19 15:09:54


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1214
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 559

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Lidia Pawelec

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.