Psychoedukacja studentek psychologii a podejmowanie zachowań zdrowotnych

Agnieszka Kulik, Ewelina Frańczyk

Streszczenie w języku polskim


Okres studiów to czas nowych zadań, zmiany stylu życia, w tym podejmowania zachowań ryzykownych. W związku z tym wprowadzono do programu kształcenia treści dotyczące zachowań zdrowotnych i opracowano szereg programów profilaktycznych dla studentów. Celem badań opisanych w niniejszym artykule była ewaluacja programu edukacji zdrowotnej prowadzonej w ramach podstawowego trybu kształcenia oraz określenie zmian w podejmowaniu zachowań zdrowotnych studentek. Założono, że wzrośnie ogólny indeks zachowań zdrowotnych w wyniku nasilenia zachowań prozdrowotnych i zmniejszenia zachowań antyzdrowotnych. Badaniami objęto studentki psychologii. Do oceny ogólnego nasilenia zachowań zdrowotnych i jego składowych (praktyki zdrowotne, zachowania profilaktyczne, prawidłowe nawyki żywieniowe, pozytywne nastawienie psychiczne) użyto Inwentarza Zachowań Zdrowotnych (IZZ) Juczyńskiego oraz ankiety personalnej. Badanie składało się z dwóch pomiarów. Pierwszy przeprowadzono na grupie 98 studentek (w wieku 19–23 lat) pierwszego roku studiów stacjonarnych jednolitych magisterskich, a drugi – po upływie czterech lat na tej samej grupie studentów. W wyniku obu etapów pozyskano 58 kompletnych zestawów badań. Przeprowadzone analizy pozwalają stwierdzić brak różnic pomiędzy dwoma pomiarami w odniesieniu do ogólnego poziomu zachowań zdrowotnych i jego składowych.


Słowa kluczowe


zachowania zdrowotne; studentki; edukacja; badania

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Alexander, G.L., Lindberg, N., Firemark, A.L., Rukstalis, M.R., McMullen, C. (2018). Motivations of Young Adults for Improving Dietary Choices: Focus Group Findings Prior to the MENU GenY Dietary Change Trial. Health Education & Behavior, 45(4), 492–500. DOI: https://doi.org/10.1177/1090198117736347

Buczny, J., Lukaszewski, W. (2008). Regulacja zachowania wytrwałego. Czasopismo Psychologiczne, 14(2), 1–13.

Butrym, M. (2015). Przyjemność czy wyrzeczenie – uwarunkowania zachowań związanych z ryzykiem zdrowotnym. W: Z. Krawczyńska-Butrym, M. Butrym, E. Czapska (red.), Studenci lubelskich uczelni. Zachowania związane z ryzykiem zdrowotnym 20 lat później (s. 109–119). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Chorab, M. (2016). Studiowanie z perspektywy elementów realizacji roli wspólnotowej we współczesnej rzeczywistości uniwersyteckej. Edukacja Dorosłych, 75(2), 71–90.

Esponosa, A., Kadić-Maglajlić, S. (2019). The Role of Health Consciousness, Patient–Physician Trust, and Perceived Physician’s Emotional Appraisal on Medical Adherence. Health Education & Behavior, 46(6), 991–1000. DOI: https://doi.org/10.1177/1090198119859407

Haines, L., Coppa, N., Harris, Y., Wisnivesky, J.P., Lin., J.J. (2018). The Impact of Partnership Status on Diabetes Control and Self-Management Behaviors. Health Education & Behavior, 45(5), 668–671. DOI: https://doi.org/10.1177/1090198117752783

Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Irwin, B.C., Thompson, N.S. (2016). The Impact of Social Category Diversity on Motivation Gains in Exercise Groups. American Journal of Health Behavior, 40(3), 332–340. DOI: http://dx.doi.org/10.5993/AJHB.40.3.5

Juczyński, Z. (2012). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Kowalski, M., Malinowski, W., Kowalski, P. (2005). Elementy prozdrowotnego stylu życia studentów kierunków nauczycielskich na tle oddziaływań edukacyjnych. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna, 6, 171–184.

Kulik, A., Grądziel, J., Smotrycka, A. (2017). Zachowania zdrowotne studentek – charakterystyka i znaczenie zmiennych socjodemograficznych. Problemy Higieny i Epidemiologii, 98(4), 371–380.

Kulik, A., Grądziel, J., Smotrycka, A. (2018). Dyspozycje podmiotowe studentek sprzyjające podejmowaniu zachowań zdrowotnych. Polskie Forum Psychologiczne, 23(1), 188–199.

Lavigne, G.L., Vallerand, R.J., Miquelon, P. (2007). A motivational model of persistence in science education: A self-determination theory approach. European Journal of Psvchology of Education, 22(3), 351–369.

Lipka, A., Janiszewski, M., Musiałek, M., Dłużniewski, M. (2015). Studenci medycyny a zdrowy styl życia. Pedagogika Społeczna, 2(56), 189–203.

Lufi, D., Parish-Plass, J., Cohen, A. (2003). Persistence in higher education and its relationship to other personality variables. College Student Journal, 37(1), 50–59.

Maddi, S.R., Matthews, M.D., Kelly, D.R., Villarreal, B., White, M. (2012). The Role of Hardiness and Grit in Predicting Performance and Retention of USMA Cadets. Military Psychology, 24, 19–28.

Mahalik, J.R., Levine, C.R., McPherran, L.C., Doyle, L.A., Markowitz, A.J., Jaffee, S.R. (2013). Changes in Health Risk Behaviors for Males and Females From Early. Adolescence Through Early Adulthood. Health Psychology, 32(6), 685–694.

Nettle, D. (2011) Large Differences in Publicly Visible Health Behaviours across Two Neighbourhoods of the Same City. PLoS ONE, 6(6), e21051. DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0021051

Palacz, J. (2014). Zachowania zdrowotne studentów w świetle wybranych uwarunkowań. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 20(3), 301–306.

Roussel, S., Frenay, M. (2019). Links Between Perceptions and Practices in Patient Education: A Systematic Review. Health Education & Behavior, 46(6), 1001–1011. DOI: https://doi.org/10.1177/1090198119868273

Sallis, J. (2018). Needs and Challenges Related to Multilevel Interventions: Physical Activity Examples. Health Education & Behavior, 45(5), 661–667. DOI: https://doi.org/10.1177/1090198118796458

Sochocka, L., Wojtyłko, A. (2013). Aktywność fizyczna studentów studiów stacjonarnych kierunków medycznych i niemedycznych. Medycyna Środowiskowa, 16(2), 53–58.

Spitzer, D.L. (2005). Engendering Health Disparities. Canadian Journal of Public Health, 96(Suppl. 2), 78–96. DOI: https://doi.org/10.1007/BF03403704

Straatmann, V.S., Oliveira, A.J., Rostila, M., Lope, C.S. (2016). Changes in physical activity and screen time related to psychological well-being in early adolescence: findings from longitudinal study ELANA. BMC Public Health, 16, 977–987. DOI: https://doi.org/10.1186/s12889-016-3606-8

Styrc, A., Lasoń, W., Szczerbińska, K. (2011). Wpływ procesu kształcenia na zmianę postaw prozdrowotnych u studentów zdrowia publicznego. Nieopublikowana praca magisterska.

Szybińska, K., Mroczkowska, D., Toeplitz, Z. (2004). Obraz psychologa w oczach niepsychologów. Przegląd Psychologiczny, 47(2), 191–219.

Terp, U., Bisholt, B. (2019). Not Just Tools to Handle It: A Qualitative Study of Nursing Students’ Experiences From Participating in a Cognitive Behavioral Stress Management Intervention. Health Education & Behavior, 46(6), 922–929. DOI: https://doi.org/10.1177/1090198119865319

Thackeray, R., Neiger, B.L., Willey, V.A. (2018). An Assessment of Evaluation Instruction Related to the Health Education Specialist Practice Analysis Competencies in Health Education–Related Professional Preparation Programs. Health Education & Behavior, 45(6), 1043–1051. DOI: https://doi.org/10.1177/1090198118779129

Thompson, M.N., Johnson-Jennings, M., Nitzarin, R.S. (2013). Native American Undergraduate Students’ Persistence Intentions: A Psychosociocultural Perspective. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 19(2), 218–228. DOI: https://doi.org/10.1037/a0031546

Walentukiewicz, A., Łysak, A., Wilk, B. (2013). Styl życia studentek kierunków medycznych. Problemy Higieny i Epidemiologii, 94(2), 247–252.

Weber-Rajek, M., Radzimińska, A., Kalisz, Z., Hoffmann, M., Juraszek, K., …, Zukow, W. (2016). Zachowania zdrowotne studentów dietetyki. Journal of Education, Health and Sport, 6(6), 469–477. DOI: https://doi.org/10.1080/08995605.2012.639672

Zabłocka-Żytka, L. (2015). Zdrowie psychiczne studentów. W: E. Sokołowska, L. Zabłocka-Żytka, S. Kluczyńska (red.), Zdrowie psychiczne młodych dorosłych. Wybrane zagadnienia (s. 40–49). Warszawa: Difin.

Ziarko, M. (2006). Zachowania zdrowotne młodych dorosłych – uwarunkowania psychologiczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.

NETOGRAFIA

www1: www.kul.pl/files/55/Program_na_cykl_ksztalcenia_2013-2017.pdf (dostęp: 10.03.2021).

AKTY PRAWNE

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów (Dz.U. 2016, poz. 1596).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2021.34.2.95-104
Data publikacji: 2021-06-12 13:30:17
Data złożenia artykułu: 2020-10-28 17:02:33


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1726
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1201

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Agnieszka Kulik, Ewelina Frańczyk

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.