Wybrane funkcje wykonawcze u adolescentów uprawiających pływanie wyczynowe

Karolina Dworska

Streszczenie w języku polskim


Uprawianie sportu jest formą spędzania czasu wolnego wybieraną przez duże grono młodzieży. Okazuje się, że aktywność sportowa może być powiązana z kształtowaniem się niektórych funkcji poznawczych człowieka. W związku z tym celem podjętych badań była weryfikacja powiązania między wybranymi funkcjami wykonawczymi a aktywnością sportową u młodszych adolescentów. Grupę badaną stanowili 12-latkowie (N = 38, 63% stanowiły dziewczynki) uprawiający wyczynowo pływanie oraz ich rówieśnicy nieuprawiający sportu. Dokonano pomiaru takich funkcji, jak: werbalna pamięć operacyjna, tempo przetwarzania informacji i pamięć operacyjna oraz zdolność do zahamowania nawykowej reakcji. W tym celu zastosowano następujące metody: Podtest ze Skali Inteligencji Wechslera – Powtarzanie Cyfr, Test Szybkiego Nazywania oraz eksperymentalną wersję Testu Stroopa. Badania wskazały na istnienie powiązania między aktywnością sportową, jaką jest pływanie wyczynowe, a funkcjami wykonawczymi (tempo przetwarzania informacji i pamięć operacyjna). Otrzymane wyniki mają bezpośrednie przełożenie na funkcjonowanie człowieka w życiu codziennym i wskazują na możliwość stymulacji rozwoju poznawczego poprzez uprawianie sportu.


Słowa kluczowe


funkcje wykonawcze; pamięć operacyjna; aktywność sportowa; adolescenci

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Borkowska, A. (2006). Neuropsychological and neurobiological aspects of working memory. Neuropsychiatria i Neuropsychologia, 1(1), 31–42.

Cadoret, G., Bigras, N., Duval, S., Lemay, L., Tremblay, T., Lemire, J. (2018). The mediating role of cognitive ability on the relationship between motor proficiency and early academic achievement in children. Human Movement Science, 57, 149–157. DOI: https://doi.org/10.1016/j.humov.2017.12.002

Chaddock‐Heyman, L., Hillman, C.H., Cohen, N.J., Kramer, A.F. (2014). The importance of physical activity and aerobic fitness for cognitive control and memory in children. Monographs of the Society for Research in Child Development, 79(4), 25–50. DOI: https://doi.org/10.1111/mono.12129

Colcombe, S., Kramer, A.F. (2003). Fitness effects on the cognitive function of older adults: A meta-analytic study. Psychological Science, 14(2), 125–130. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-9280.t01-1-01430

Dencikowska, A., Drozda, S., Czarny, W. (red.). (2008). Aktywność fizyczna jako czynnik wspomagający rozwój i zdrowie. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Di Russo, F., Bultrini, A., Brunelli, S., Delussu, A.S., Polidori, L., …, Spinelli, D. (2010). Benefits of Sports Participation for Executive Function in Disabled Athletes. Journal of Neurotrauma, 27(12), 2309–2319. DOI: https://doi.org/10.1089/neu.2010.1501

Diamond, A. (2000). Close interrelation of motor development and cognitive development and of the cerebellum and prefrontal cortex. Child Development, 71(1), 44–56. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-8624.00117

Frick, A., Mohrig, W. (2016). A matter of balance: Motor control is related to children’s spatial and proportional reasoning skills. Frontiers in Psychology, 6. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.02049

Geertsen, S.S., Thomas, R., Larsen, M.N., Dahn, I.M., Andersen, J.N., Krause-Jensen, M. (2016). Motor skills and exercise capacity are associated with objective measures of cognitive functions and academic performance in preadolescent children. PLoS One, 11(8). DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0161960

Grissmer, D., Grimm, K.J., Aiyer, S.M., Murrah, W.M., Steele, J.S. (2010). Fine motor skills and early comprehension of the world: Two new school readiness indicators. Developmental Psychology, 46(5), 1008–1017. DOI: https://doi.org/10.1037/a0020104

Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (2007). Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa: PWN.

Jacobson, J., Matthaeus, L. (2014). Athletics and executive functioning: How athletic participation and sport type correlate with cognitive performance. Psychology of Sport and Exercise, 15(5), 521–527. DOI: https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2014.05.005

Jagodzińska, M. (2003). Rozwój pamięci w dzieciństwie. Gdańsk: GWP.

Jagodzińska, M. (2008). Psychologia pamięci. Badania, teorie, zastosowania. Gliwice: Wydawnictwo Helion.

Jaworowska, A., Matczak, A. (2013). Test Szybkiego Nazywania. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Jodzio, K. (2008). Neuropsychologia intencjonalnego działania. Koncepcje funkcji wykonawczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Matczak, A., Piotrowska, A., Ciarkowska, W. (1997). Skala inteligencji D. Wechslera dla dzieci – wersja zmodyfikowana (WISC-R). Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Piek, J.P., Dyck, M.J., Nieman, A., Anderson, M., Hay, D., …, Hallmayer, J. (2004). The relationship between motor coordination, executive functioning and attention in school aged children. Archives of Clinical Neuropsychology, 19(8), 1063–1076. DOI: https://doi.org/10.1016/j.acn.2003.12.007

Piotrowski, K., Stettner, Z., Balas, R. (2005). Metody badania pamięci roboczej. Studia Psychologiczne, 43(1), 7–16.

Talarowska, M., Florkowski, A., Orzechowska, A., Mossakowska-Wójcik, J., Gałecki, P. (2011). Wykonanie Testu Stroopa przez chorych z zaburzeniami depresyjnymi i schizofrenią. Current Problems of Psychiatry, 12(1), 24–29.

Tomaszewska, M., Markowska, A., Borkowska, A. (2010). Stroop test. The diagnostic importance in psychiatry. Neuropsychiatria i Neuropsychologia, 5(1), 35–41.

Trempała, J. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Zarzecka, B.K. (2014). Effects of physical activity on cognitive functioning in the context of academic achievement: Review. Studia Psychologiczne, 52(4), 20–24. DOI: https://doi.org/10.2478/V10167-010-0104-3




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2020.33.2.71-84
Data publikacji: 2020-06-29 17:48:44
Data złożenia artykułu: 2019-01-14 17:17:32


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1684
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1150

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Karolina Dworska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.