Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Zachowania antyspołeczne a agresja młodzieży nieprzystosowanej i nieprzejawiającej deficytów zachowania
Streszczenie w języku polskim
Celem badań było określenie różnic ze względu na przystosowanie i płeć oraz zależności pomiędzy zachowaniami antyspołecznymi a agresją. Badania przeprowadzono wśród młodzieży nieprzystosowanej i nieprzejawiającej deficytów w funkcjonowaniu społecznym na próbie 200-osobowej. Do analizy wykorzystano dwa narzędzia badawcze: Self-Report Delinquency Scale (skala wykolejenia) oraz Buss-Perry Aggression Questionnaire (kwestionariusz agresji) w adaptacji polskiej. Badania wykazały, że określony poziom przystosowania społecznego młodzieży oddziałuje zarówno na zachowania antyspołeczne, jak i na agresję, zatem nieprzystosowanie społeczne charakteryzuje się równocześnie dużą częstością występowania zachowań antyspołecznych i wysokim natężeniem agresji. Zjawiska te występują niezależnie od płci – młode kobiety i mężczyźni nieprzystosowani społecznie cechują się tym samym spektrum wykolejenia i agresji, płeć nie różnicuje badanych symptomów nieprzystosowania. Z przeprowadzonych analiz wynika, że im wyższy stopień agresji przejawia młodzież, tym bardziej wzmaga się natężenie zachowania antyspołecznego. Na podstawie estymacji krzywej należy stwierdzić, że niezależnie od tego, jaki stopień natężenia agresji przejawia młodzież, mogą wystąpić zachowania antyspołeczne, a syndrom agresji jedynie podnosi częstość występowania zachowań antyspołecznych (40% zdarzeń), natomiast wykolejenie społeczne młodzieży należy tłumaczyć innymi czynnikami niż agresja (60% zdarzeń).
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Achenbach, T.M. (1990). Young Adult Self-Report. Burlington: University of Vermont, Department of Psychiatry.
Agnew, R. (1985). A revised strain theory of delinquency. Social Forces, 64(1), 151–167. DOI: https://doi.org/10.2307/2578977
Agnew, R. (1989). A longitudinal test of the revised strain theory. Journal of Quantitative Criminology, 5, 373–387. DOI: https://doi.org/10.1007/BF01062560
Agnew, R. (1990). The origins of delinquent events: An examination of offender accounts. Journal of Research in Crime and Delinquency, 27(3), 267–294. DOI: https://doi.org/10.1177/0022427890027003004
Agnew, R. (1992). Foundation for a general strain theory of crime and delinquency. Criminology, 30(1), 47–88. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1745-9125.1992.tb01093.x
Agnew, R. (2006). Pressured into Crime: An Overview of General Strain Theory. Los Angeles: Roxbury Publishing Company.
Anderson, C.A., Bushman, B.J. (2002). Human aggression. Annual Review of Psychology, 53, 27–51. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.psych.53.100901.135231
Aranowska, E., Rytel, J. (2011). Psychometrical properties of the Buss-Perry Aggression Questionnaire. W: J.F. Terelak, Z. Majchrzyk (eds.), Psychology of Aggression: Selected Issues (s. 217–243). Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
Aranowska, E., Rytel, J. (2012). Struktura czynnikowa kwestionariusza agresji Bussa i Perry’ego (BPQA) w populacji polskiej. Studia Psychologica, 12(2), 135–151.
Aranowska, E., Rytel, J., Szymańska, A. (2015). Kwestionariusz Agresji Bussa-Perry’ego. Trafność, rzetelność i normy. Warszawa: Instytut Amity.
Archer, J. (2004). Sex Differences in Aggression in Real-World Settings: A Meta-Analytic Review. Review of General Psychology, 8(4), 291–322. DOI: https://doi.org/10.1037/1089-2680.8.4.291
Archer, J., Benson, D. (2008). Physical aggression as a function of perceived fighting ability and provocation: An experimental investigation. Aggressive Behavior, 34(1), 9–24. DOI: https://doi.org/10.1002/ab.20179
Bandura, A. (1973). Aggression: A Social Learning Theory Analysis. Englewood Cliffs: Prentice-Hall.
Berkowitz, L. (1982). Aversive conditions as stimuli to aggression. W: L. Berkowitz (ed.), Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 15; s. 248–288). New York: Academic Press.
Berkowitz, L. (1989). Frustration-aggression hypothesis: Examination and reformulation. Psychological Bulletin, 106(1), 59–73. DOI: https://doi.org/10.1037/0033-2909.106.1.59
Bettencourt, B.A., Talley, A., Benjamin, A.J., Valentine, J. (2006). Personality and aggressive behavior under provoking and neutral conditions: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 132(5), 751–777. DOI: https://doi.org/10.1037/0033-2909.132.5.751
Biela, K. (2011). Rozwój agresji u dzieci w kierunku niedostosowania społecznego. W: K. Biela, J. Kusztal (red.), Dziecko zagrożone wykluczeniem. Elementy diagnozy, działania profilaktyczne i pomocowe (s. 75–102). Kraków: Ignatianum.
Brodsky, S.L., O’Neal Smitherman, H. (2014). Handbook of Scales for Research in Crime and Delinquency. New York: Springer.
Buss, A.H. (1961). Psychology of Aggression. New York: Wiley.
Buss, A.H. (1986). Social Behavior and Personality. London – New York: Psychology Press, Taylor & Francis Group.
Buss, A.H., Perry, M. (1992). The aggression questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 63(3), 452–459. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.63.3.452
Card, N.A., Little, T.D. (2007). Differential relations of instrumental and reactive aggression with maladjustment: Does adaptivity depend on function? W: P.H. Hawley, T.D. Little, P.C. Rodkin (eds.), Aggression and Adaptation: The Bright Side to Bad Behaviour (s. 107–134). London: Routledge.
Czerwińska-Jakimiuk, E. (2011). Przestępczość młodocianych. Interpretacja zjawiska w świetle ogólnej teorii napięcia Roberta Agnew. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Czerwińska-Jakimiuk, E. (2016). Relacje pomiędzy nieprzystosowaniem społecznym a agresywnością, poczuciem napięcia oraz samoskutecznością w grupie uczniów w wieku dorastania. Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych, 59, 51–62.
Elliot, D.S., Huizinga, D., Ageton, S.S. (1985). The Self-Reported Delinquency. Psychological Bulletin, 112, 64–105.
Fite, J.E., Goodnight, J.A., Bates, J.E., Dodge, K.A., Pettit, G.S. (2008). Adolescent aggression and social cognition in the context of personality: impulsivity as a moderator of predictions from social information processing. Aggressive Behavior, 34(5), 511–520. DOI: https://doi.org/10.1002/ab.20263
Fite, P.J., Raine, A., Stouthamer-Loeber, M., Loeber, R., Pardini, D.A. (2010). Reactive and Proactive Aggression in Adolescent Males: Examining Differential Outcomes 10 Years Later in Early Adulthood. Criminal Justice and Behavior, 37(2), 141–157. DOI: https://doi.org/10.1177/0093854809353051
Forrest, S., Eatough, V., Shevlin, M. (2005). Measuring adult indirect aggression: The development and psychometric assessment of the indirect aggression scales. Aggressive Behavior, 31, 84–97. DOI: https://doi.org/10.1002/ab.20074
Gerard, J.M., Buehler, C. (2004). Cumulative Environmental Risk and Youth Maladjustment: The Role of Youth Attributes. Child Development, 75(6), 1832–1849. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2004.00820.x
Gierowski, J.K. (2009). Relacje między płcią psychologiczną na tle czynników ryzyka przemocy u nieletnich dziewcząt i chłopców. W: B. Gulla, M. Wysocka-Leczyk (red.), Przestępczość nieletnich (s. 37–50). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Hirschi, T. (1969). Causes of Delinquency. Los Angeles – London: Press Berkeley. University of California.
Hołyst, B. (2009). Kryminologia. Warszawa: Lexis Nexis.
Hołyst, B. (2018). Psychologia kryminalistyczna. Diagnoza i praktyka. Warszawa: Difin.
Kelley, H.H. (1983). The situational origin of human tendencies: A further reason for the formal analysis of structures. Personality and Social Psychology Bulletin, 9(1), 8–30. DOI: https://doi.org/10.1177/0146167283091003
Kinas-Zalewska, A. (2013). GST – ogólna teoria napięcia a nieletni sprawcy przestępstw seksualnych. Przegląd Badań Edukacyjnych, 2(17), 151–165. DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2013.017
Konopka, K., Frączak, A. (2013). Płeć psychologiczna a gotowość do agresji interpersonalnej u kobiet i mężczyzn. Polskie Forum Psychologiczne, 1(18), 65–80.
Konopnicki, J. (1971). Niedostosowanie społeczne. Warszawa: PWN.
Krahé, B. (2005). Agresja. Gdańsk: GWP.
Le Blanc, M. (1983). Une théorie intégrative de la conduite délinquante. Université de Montréal. Annales de Vaucresson, 20, 1–33.
Le Blanc, M. (1994). La conduite délinquante des adolescents et ses facteurs explicatifs. W: D. Szabo, M. Leblanc (eds.), Traité de criminologie empirique (s. 49–89). Montréal: PUM.
Le Blanc, M. (1997). Identification of potential juvénile offenders. European Journal on Criminal Policy and Research, 5(2), 9–32. DOI: https://doi.org/10.1007/BF02677605
Lier, P. van, Vitaro, F., Eisner, M. (2007). Preventing Aggressive and Violent Behavior: Using Prevention Programs to Study the Role of Peer Dynamics in Maladjustment Problems. European Journal on Criminal Policy and Research, 13, 277–296. DOI: https://doi.org/10.1007/s10610-007-9054-3
Lindsay, J.L., Anderson, C.A. (2000). From antecedent conditions to violent actions: A general affective aggression model. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(5), 533–547. DOI: https://doi.org/10.1177/0146167200267002
Loeber, R., Stouthamer-Loeber, M. (1998). Development of juvenile aggression and violence: Some common misconceptions and controversies. American Psychologist, 53(2), 242–259. DOI: https://doi.org/10.1037/0003-066X.53.2.242
Marcus-Newhall, A., Pedersen, W.C., Carlson, M., Miller, N. (2000). Displaced aggression is alive and well: A meta-analytic review. Journal of Personality and Social Psychology, 78(4), 670–689. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.78.4.670
Matza, D. (1964). Delinquency and Drift. New York: John Wiley and Sons.
Orobio de Castro, B., Veerman, J.W., Koops, W., Bosch, J.D., Monshouwer, H.J. (2002). Hostile attribution of intent and aggressive behavior: A meta-analysis. Child Development, 73(3), 916–934. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-8624.00447
Ostrowska, K. (1981). Psychologiczne determinanty przestępczości młodocianych. Analiza kryminologiczna. Warszawa: PWN.
Pechorro, P., Houghton S., Simões, M.R., Carroll, A. (2019). The Adapted Self-Report Delinquency Scale for Adolescents: Validity and Reliability Among Portuguese Youths. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 63(6), 837–853. DOI: https://doi.org/10.1177/0306624X18811595
Pope, A.W., Bierman, K.L. (1999). Predicting adolescent peer problems and antisocial activities: The relative roles of aggression and dysregulation. Developmental Psychology, 35(2), 335–346. DOI: https://doi.org/10.1037/0012-1649.35.2.335
Pytka, L. (1984). Skala Nieprzystosowania Społecznego. Podręcznik. Warszawa: Wydawnictwo RiTV.
Pytka, L. (1986). Teoretyczne problemy diagnozy w wychowaniu resocjalizującym. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Pytka, L. (2005). Pedagogika resocjalizacyjna. Warszawa: Wydawnictwo APS.
Pytka, L. (2007). Różne ujęcia definicji resocjalizacji. W: B. Urban, J.M. Stanik (red.), Resocjalizacja (T. 1; s. 73–76). Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Pytka, L., Zacharuk, T. (1998). Zaburzenia przystosowania społecznego dzieci i młodzieży. Aspekty diagnostyczne i terapeutyczne. Siedlce: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Rolniczo-Pedagogicznej.
Radochoński, M. (2009). Osobowość antyspołeczna. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Reckless, W. (1967). The Crime Problems. New York: Appleton-Century-Crofts.
Rotter, J.B. (1975). Same problems and misconceptions related to the construct of internal versus external control of reinforcement. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 43(1), 56–67. DOI: https://doi.org/10.1037/h0076301
Shackman, J.E., Pollak, S.D. (2014). Impact of physical maltreatment on the regulation of negative affect and aggression. Development and Psychopathology, 26(4pt1), 1021–1033. DOI: https://doi.org/10.1017/S0954579414000546
Sobczak, S. (2009). Aksjologia i teleologia pedagogiki resocjalizacyjnej. Warszawa: Pedagogium.
Southwick, S.M., Bonanno, G.A., Masten, A.S., Panter-Brick, C., Yehuda, R. (2014). Resilience definitions, theory, and challenges: interdisciplinary perspectives. European Journal of Psychotraumatology, 5(1), 25338. DOI: https://doi.org/10.3402/ejpt.v5.25338
Stott, D.H. (1950). Delinquency and Human Nature. Oxford: Carnegie United Kingdom Trust.
Stott, D.H. (1960). Delinquency, Maladjustment and unfavourable ecology. British Journal of Psychology, 51(2), 157–170. DOI: https://doi.org/10.1111/j.2044-8295.1960.tb00736.x
Straus, M. (1991). Discipline and deviance: Physical punishment of children and violence and other crimes in adulthood. Social Problems, 38(2), 133–154. DOI: https://doi.org/10.2307/800524
Thornberry, T.P., Krohn, M.D. (2000). The self-report method for measuring delinquency and crime. W: D. Duffee, R. Crutchfield, S. Mastrofski, L. Mazerolle, D. McDowall (eds.), Criminal Justice 2000 (Vol. 4; s. 33–83). Washington: National Institute of Justice.
Toeplitz-Winiewska, M., Winiewski, M. (2012). Czy dziewczęta stają się coraz bardziej agresywne? Próba meta-analizy badań z lat 1997–2011. W: H.J. Grzegołowska-Klarkowska (red.), Agresja, socjalizacja, edukacja (s. 117–132). Warszawa: APS.
Tucholska, S. (1998). Pomiar agresji: Kwestionariusz Agresji A. Bussa i M. Perry’ego. Studia z psychologii w KUL, 9, 369–378.
Turlej, S. (1981). Młodzież społecznie niedostosowana. Warszawa: WSiP.
Underwood, M.K., Beron, K.J., Rosen, L.H. (2011). Joint trajectories for social and physical aggression as predictors of adolescent maladjustment: internalizing symptoms, rule-breaking behaviors, and borderline and narcissistic personality features. Development and Psychopathology, 23(2), 659–678. DOI: https://doi.org/10.1017/S095457941100023X
Urban, B. (2000). Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wolińska J.M. (2000). Agresywność młodzieży. Problem indywidualny i społeczny. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Wysocka, E. (2018). Diagnoza w resocjalizacji. Warszawa: PWN.
Zillman, D. (1979). Hostility and Aggression. Hillsdale – New York: Lawrence Erlbaum.
Zimbardo, P. (2008). Efekt Lucyfera. Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło? Warszawa: PWN.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2020.33.4.263-290
Data publikacji: 2021-01-25 12:17:32
Data złożenia artykułu: 2019-06-10 17:10:53
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Sławomir Sobczak, Tamara Zacharuk
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.