Standardy kształcenia psychologicznego i pedagogicznego nauczycieli w Niemczech – ich treść i dyskusja

Liudmyla Diachenko

Streszczenie w języku polskim


W opisanym badaniu uwzględniono standardy szkolenia psychologicznego i pedagogicznego nauczycieli ogólnokształcących szkół średnich w Niemczech. Do realizacji celu wykorzystano: metody ogólnonaukowe (analiza, synteza, uogólnienie) do opracowania standardów kształcenia psychologiczno-pedagogicznego nauczycieli; metody analizy strukturalnej i funkcjonalnej, na podstawie których zidentyfikowano niedostateczne odzwierciedlenie w standardach wszystkich aspektów profesjonalnej działalności pedagogicznej. Badanie wykazało, że kształcenie przyszłych nauczycieli ogólnokształcących szkół średnich na niemieckich uniwersytetach obejmuje cztery bloki: 1) przedmiotowy; 2) dydaktykę; 3) naukę o wychowaniu; 4) praktykę zawodową i pedagogiczną. Podkreśla się szczególną wagę bloku określonego mianem nauki o wychowaniu, ponieważ odzwierciedla on treści kształcenia psychologiczno-pedagogicznego nauczycieli. Standardy kształcenia nauczycieli w tym bloku są formułowane z myślą o kompetencjach, jakie musi opanować przyszły nauczyciel, aby skutecznie realizować działania zawodowe i pedagogiczne. Wyciągnięto szereg wniosków: 1) wdrożenie standardów jest głównym narzędziem reformy profesjonalnej edukacji pedagogicznej w Niemczech na początku XXI w.; 2) opracowywanie standardów kształcenia przyszłych nauczycieli odbywa się z ukierunkowaniem na wyniki – rozwój kompetencji zawodowych w oparciu o wiedzę interdyscyplinarną i refleksję na temat nabytych doświadczeń; 3) standardy są dynamicznym zbiorem wymagań dotyczących doskonalenia nauczycieli, który może być uzupełniany i zmieniany w zależności od społeczno-kulturowych uwarunkowań zawodowej działalności pedagogicznej; 4) standardy nie są ukierunkowane na indywidualne działania nauczyciela, lecz na jego całościowy rozwój zawodowy, uwzględniający udział w rozwoju szkoły; 5) standardy stanowią ramową strukturę dalszego rozwoju programu nauczania i kształtowania treści modułów kształcenia psychologiczno-pedagogicznego przyszłych nauczycieli; 6) kluczowymi zasadami konstruowania treści kształcenia psychologiczno-pedagogicznego nauczycieli liceów ogólnokształcących zgodnie z powyższymi standardami są interdyscyplinarność, modułowość i refleksyjność. Jesteśmy przekonani, że wdrożenie standardów pozytywnie wpływa na poprawę jakości kształcenia nauczycieli w Niemczech. Jednocześnie uważamy, że przyjęte standardy nie odzwierciedlają wszystkich aspektów profesjonalnej działalności pedagogicznej (kompetencje obywatelskie i społeczne, umiejętności przywódcze).


Słowa kluczowe


standardy kształcenia nauczycieli; kształcenie psychologiczno-pedagogiczne; nauki o wychowaniu; program nauczania; przyszli nauczyciele; liceum ogólnokształcące; Republika Federalna Niemiec

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


LITERATURE

Bauer, K.-О. (2005). Pädagogische Basiskompetenzen. Theorie und Training. Weinheim: Juventa Verlag.

Baumert, J. (2011). Professionelle Kompetenz von Lehrkräften: Ergebnisse des Forschungsprogramms COACTIV. Münster: Waxmann Verlag.

Beck, K. (2006). Standards – ein Mittel zur Qualitätsentwicklung in der Lehrerbildung. Wirtschafts und Erziehung, 2, 44–45.

Brandenberg, M., Keller, B. (2002). Entwicklung von Standards. Methodisches Vorgehen und Praxiserfahrungen. Journal für Lehrerinnen- und Lehrerbildung, 2(1), 61–69.

Ciblez, L. (2003). Standards und/oder Kerncurriculum für die Lehrerbildung? Zur Einführung in den Themenschwerpunkt. Beiträge zur Lehrerbildung, 21(3), 329–333.

Fuchs, M., Zutavern, M. (2003). Standards als Mӧglichkeit zur Professionalisierung. Beiträge zur Lehrerbildung, 21(3), 370–383.

Herzog, W. (2005). Müssen wir Standart wollen? Skepsis gegenüber einem theoretisch (zu) schwachen Konzept. Zeitschrift für Pädagogik, 51(2), 252–258.

Klieme, E., Leutner, D. (2006). Kompetenzmodelle zur Erfassung individueller Lernergebnisse und zur Bilanzierung von Bildungsprozessen. Zeitschrift für Pädagogik, 52(6), 876–903.

Lokshyna, O.I. (2009). Formation of the “competence” idea in European education. In Implementation of the European experience of the competence approach in the higher school of Ukraine: materials methodological seminar (pp. 19–33). Kyiv: Pedagogical Thought.

Mayr, J., Nieskens, B. (2013). Das Eignungspraktikum – engagierte Lehrkräfte gewinnen. Schule NRW, Januar, 40–44.

National Academy of Educational Sciences of Ukraine. (2017). Curriculum for Professional Development of Pedagogical, Scientifi and Pedagogical Workers and Heads of Educational Institutions in the Field 01: Pedagogical Education. Kyiv: TsIPPO.

Nieke, W. (2006). Professionelle pädagogische Handlungskompetenz zwischen Qualifiation und Bildung. In M. Rapold (Ed.), Pädagogische Kompetenz, Identität und Professionalität (pp. 35–49). Baltmannsweiler: Schneider Verlag Hohendehren.

Oelkers, J. (2003). Standards in der Lehrerbildung. Eine dringliche Aufgabe, die der Präzisierung bedarf. In D. Lemmermöhle, D. Jahreis (Eds.), Professionalisierung der Lehrerbildung, 7, 54–70.

Pukhovska, L.P. (2013). Standards of Pedagogical Education: Scientifi Discussion of Western Scientists. Taurian Bulletin of Education, 4(44), 10–18.

Reh, S. (2002). Die Begründung von Standards in der Lehrerbildung. Theoretische Perspektiven und Kritik. Zeitschrift für Pädagogik, 51(2), 259–265.

Schützenmeister, J. (2002). Professionalisierung und Polyvalenz in der Lehrerausbildung. Marburg: Tectum Verlag DE.

Terhart, E. (2000). Perspektiven der Lehrerbildung in Deutschland. Abschlußbericht der von der Kultusministerkonferenz eingesetzten Kommission. Weinheim: Beltz.

Terhart, E. (2005). Standards für die Lehrerbildung – ein Kommentar. Zeitschrift für Pädagogik, 51(2), 275–279.

White Paper on National Education (2009). White Paper on National Education “Forces of Change and Vectors of Movement for New Education in Ukraine”. Kyiv: MBF Ukraine 3000.

ONLINE SOURCES

Kultusministerkonferenz. (2000). Gemeinsame Erklärung des Präsidenten der Kultusministerkonferenz und der Vorsitzenden der Bildungs- und Lehrergewerkschaften sowie ihrer Spitzenorganisationen Deutscher Gewerkschaftsbund DGB und DBB – Beamtenbund und Tarifunion (Beschluss der Kultusministerkonferenz vom 5.10.2000). Retrieved from:

http://www.kmk.org/fieadmin/Dateien/veroeffentlichungen_beschluesse/2000/2000_10_05-Aufgaben-Lehrer.pdf (access: 12.01.2022).

Kultusministerkonferenz. (2004, 2014). Standards für die Lehrerbildung: Bildungswissenschaften (Beschluss der Kultusministerkonferenz vom 16.12.2004; 12.06.2014). Retrieved from: http://www.kmk.org/fileadmin/veroeffentlichungen_beschluesse/2004/2004_12_16StandardsLehrerbildung.pdf (access: 12.01.2022).

Lehmann, G., Nieke, W. (2000). Zum Kompetenz-Modell. Retrieved from: http://www.bildungsservermv.de/download/material/text-lehmann-nieke.pdf; https://bildungsserver.berlin-brandenburg.de/fileadmin/bbb/themen/Gesundheitsfoerderung/Suchtpraevention/Kompetenzmodell_

Lehmann-2.pdf (access: 15.03.2022).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2022.35.2.235-245
Data publikacji: 2022-09-05 09:51:10
Data złożenia artykułu: 2022-02-15 11:34:08


Statystyki


Widoczność abstraktów - 576
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 228

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Liudmyla Diachenko

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.