Dysproporcje w rozwoju poznawczym i emocjonalno-społecznym a potrzeby uczniów zdolnych

Irena Pufal-Struzik

Streszczenie w języku polskim


Rodzice i nauczyciele zmagają się z różnymi problemami dotyczącymi dzieci o dużej inteligencji, wybitnie uzdolnionych akademicko, o których zwykle mówi się jako o dzieciach zdolnych, zapominając, że do tej grupy należą także dzieci dysponujące innymi rodzajami zdolności specjalnych (m.in.: artystycznych, ścisłych, przywódczych). Przyczyn problemów jest wiele. Należą do nich np. asynchroniczny rozwój dzieci wybitnie zdolnych i ich unikalne cechy indywidualne. Inne przyczyny wynikają z czynników zewnętrznych. Do najważniejszych zaliczyć można: trudności diagnostyczne prowadzące do błędnej, często późnej identyfikacji uczniów zdolnych w gronie rówieśników i zaniedbania ich potrzeb. Kolejne to: niedostateczna wiedza profesjonalna rodziców i nauczycieli na temat specyfiki rozwoju dzieci zdolnych, korzystanie z wiedzy potocznej do wyjaśniania nietypowych zachowań tych dzieci w zależności od rodzaju i poziomu zdolności, niezrozumienie potrzeb osobistych i edukacyjnych dzieci zdolnych i brak wsparcia uwzględniającego owe potrzeby. W artykule skoncentrowano się na przypomnieniu najczęściej występujących trudności w rozwoju i zachowaniu dzieci zdolnych.


Słowa kluczowe


dziecko zdolne; asynchronia rozwojowa; trudności w rozwoju emocjonalnym i społecznym

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Baker J.A. (1995), Depression and suicidal ideation among academically talented adolescents, “Gifted Child Quarterly”, 39 (4), 218–223.

Berndt D.J., Kaiser C.F., Aalst F. van (1982), Depression and self-actualization in gifted adolescents, “Journal of Clinical Psychology”, 38, 142–150.

Beer J. (1991), Depression, general anxiety, test anxiety, and rigidity of gifted junior high and high school children, “Psychological Reports”, vol. 69 (3, Pt 2) Spec Issue, 1128–1130.

Blackburn C., Erickson D.B. (1986), Predictable crises of the gifted student, “Journal of Counseling and Development”, 64 (9), 552–554.

Brookover W.B. (1989), Self-concepts of ability Scale – a review and further analysis, paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, San Francisco.

Coleman L.J., Cross T.L. (1988), Is Being Gifted a Social Handicap? “Journal for the Education of the Gifted”, 11 (4), 41–56, DOI: 10.1177/0162353214521486.

Cornell G.C. (1989), Child adjustment and the use of the term gifted, “Gifted Child Quarterly”, 33 (2), 59–64.

Cross T. L., Coleman L.J., Stewart R.A. (1993), The social cognition of gifted adolescents: An exploration of the stigma of giftedness paradigm, “Roeper Review”, 16, 37–40, DOI: 10.1177/0016986208326554.

Cross T.L, Coleman L.J., Stewart R.A. (1995), Psychosocial diversity among gifted adolescents: An exploratory study of two groups, “Roeper Review”, 17 (3), 181–185.

Dauber S.L, Benbow C.P. (1990), Aspects of personality and peer relations of extremely talented adolescents, “Gifted Child Quarterly”, 34 (1), 10–14, DOI: 10.1177/001698629003400103.

Dirkes M.A. (1983), Anxiety in the gifted, pluses and minuses, “Roeper Review”, 6, 68–70.

Dyrda B. (2000), Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć jako niepowodzenie szkolne uczniów zdolnych.nDiagnoza i terapia, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Feldman D.H., Benjamin A.C. (1986), Giftedness as a developmentalist sees it, [w:] R.J. Sternberg, J.E. Davidson (red.), Conceptions of giftedness, Cambridge: UCP, 285–305.

Freeman J. (1983), Emotional problems of the gifted child, “Journal of Child Psychology and Psychiatry”, 24 (3), 481–485.

Freeman J. (1994), Some emotional aspects of being gifted, “Journal for the Education of the Gifted”, 17, 180–197.

Frydenberg E., Lewis R. (1993), Boys play sport and girls turn to others: Age, gender, and ethnicity as determinants of coping, “Journal of Adolescence”, 1993, 16 (3), 209–217.

Garland A.F., Zigler E. (1999), Emotional and behavioural problems among highly intellectually gifted youth, “Roeper Review”, 22 (1), 41–44.

Gross M.U.M. (1993), Self-esteem and motivational orientation of gifted students in selective high schools: A research update, paper presented at the Annual Conference of Principals of Selective High Schools, Sydney.

Grossberg L.N., Cornell D.G. (1988), Relationship between personality adjustment and high intelligence:Terman versus Hollingworth, “Exceptional Children”, 55, 266–272.

Hayes M.L., Sloat R.S. (1989), Gifted students at risk for suicide, “Roeper Review”, 12, 202–207.

Hébert T.P. (1991), Meeting the affective needs of bright boys through bibliotherapy, “Roeper Review”, 13 (4), 207–212.

Hébert T.P. (2006), Gifted university males in a Greek fraternity. Creating a culture of achievement, “Gifted Child Quarterly”, 50, 26–41.

Janos P.M., Fung R.C., Robinson N.M. (1985), Friendship patterns in highly intelligent children, “Roeper Review”, 8 (1), 46–49.

Karwowski M., Zdolny, czyli jaki? „Mazowiecki Kwartalnik Edukcyjny Meritum”, 1, 9–12.

Kerr B.A. (1987), Smart girls, gifted woman, Columbus: Ohio Psychology Publishing Company.

Kerr B. (1990), The career development of gifted girls and women, [w:] J.L. Ellis, J.M. Willinsky (red.), Girls, women, and giftedness, Toronto: Trillium Press, 105–111.

Limont W. (2004), Szkoła – szansa czy zagrożenie dla ucznia zdolnego? „Psychologia w Szkole”, 3, 83–93.

Limont W. (2009), Wzmożona pobudliwość uczniów zdolnych, „Psychologia w Szkole”, 4, 37–44.

Limont W. (2010), Uczeń zdolny: jak go rozpoznać i jak z nim pracować, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Limont W., Cieślikowska J., Jastrzębska D. (red.) (2012), Zdolni w szkole, czyli o zagrożeniach i możliwościach rozwojowych uczniów zdolnych: poradnik dla nauczycieli i wychowawców, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Limont W. (2013a), „Stań na ramionach gigantów”, czyli uczeń zdolny jako problem wychowawczy, „Psychologia Wychowawcza”, 45 (3), 125–138.

Limont W. (2013b), Zdolności jako asynchronia rozwojowa, [w:] W: M. Jabłonowska (red.), Uczeń zdolny i jego edukacja. Koncepcje. Badania. Praktyka, Warszawa: Wydawnictwo Universitas Rediviva, 153–160.

Ludwig A.M. (1992), Creative achievement and psychopathology: comparison among professions, “American Journal of Psychotherapy”, 46, 330–356.

McCallister C., Nash W.R., Meckstroth E. (1996), The social competence of gifted children: Experiments and experience, “Roeper Review”, 18 (4), 273–276, DOI: 10.1080/02783199609553758.

Nail J.M., Evans J.G. (1997), The emotional adjustment of gifted adolescents: A view of global functioning, “Roeper Review”, 20 (1), 18–21.

Neihart M. (1999), The impact of giftedness on psychological well-being: What does the empirical literature say? “Roeper Review”, 22 (1), 10–17.

Orange C. (1997), Gifted students and perfectionism, “Roeper Review", 20 (1), 39–41.

Piechowski M. M. (2015), „Jak ptak wysokim lotem”: Wzmożone pobudliwości psychiczne u osób zdolnych, „Psychologia Wychowawcza”, 8, 122–137.

Pipher M. (1994), Reviving Ophelia: Saving the selves of adolescent girls, Nowy Jork: Random House.

Powell P.M., Haden T. (1984), The intellectual and psychosocial nature of extreme giftedness, “Roeper Review”, 6, 131–133.

Renzulli J.S., Reis S.M. (1997), The schoolwide enrichment model: A how to guide for educational excellence, Mansfield Center: Creative Learning Press.

Fong R.W., Yuen M. (2009), Associations among Measures of Perfectionism, Self-Concept and Academic Achievement Identified in Primary School Students in Hong Kong, “Gifted and Talented

International”, 24 (1), 147–157.

Roedell W.C. (1986), Socioemotional vulnerabilities of young gifted children, “Journal of Children in Contemporary Society”, 18 (3–4), 17–29.

Roeper A. (1988), Should educators of the gifted and talented be more concerned with world issues? “Roeper Review”, 11, 12–13.

Sands T., Howard-Hamilton M. (1994), Understanding depression among gifted adolescent females: Feminist therapy strategies, “Roeper Review”, 17 (3), 192–195.

Scholwinski E. I., Reynolds C.R. (1985), Dimensions of anxiety among high IQ children, “Gifted Child Quarterly”, 29, 125–130.

Silverman L.K. (1983), Personality development: The pursuit of excellence, “Journal for the Education of the Gifted”, 6 (1), 5–19.

Schmitz C., Galbraith J. (1991), Managing the social and emotional needs of the gifted, Sydney: Hawker Brownlow Education.

Sternberg R.J., Davidson J.E. (red.) (1986), Conceptions of giftedness, Nowy Jork: Cambridge University Press.

Śliwińska K., Limont W., Dreszer J., Perfekcjonizm a osiągnięcia uczniów zdolnych, [w:] W. Limont, J. Cieślikowska, J. Dreszer (red.), Zdolności, talent, twórczość, t. I, Toruń: Wydawnictwo UMK, 103–117.

Tannenbaum A.J. (1983), Gifted children: Psychological and educational perspectives, Nowy Jork: Macmillian.

Webb J.T. (1993), Nurturing Social-Emotional Development of Gifted Children, [w:] K.A. Heller, F.J. Monks, A.H. Passow (red.), International Handbook of Research and Development of Giftedness and Talent, Oxford–Nowy Jork: Pergamon Press, 525–539.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2016.29.3.69
Data publikacji: 2017-06-28 11:17:17
Data złożenia artykułu: 2016-03-10 15:16:05


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1828
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1024

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2017 Irena Pufal-Struzik

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.